• TL'de değer kaybı devam ediyor. Dolar/TL yeni haftanın başında 23,65 ile yeni zirveyi gördü.

Döviz kurlarında 28 Mayıs’taki seçimlerin sonrasında hızlanan artış, devam ediyor. Yüksek cari açığa rağmen Merkez Bankası (TCMB) rezervleri tüketilerek ve döviz işlemlerine getirilen kısıtlamalarla engellenmeye çalışılan döviz kurlarındaki artış, seçim sonrasında hükümetin ekonomi yönetimini değiştirmesi sonrasında hızlandı. Geçen haftayı 23,47 seviyesinden kapatan dolar/TL, dün sabah 23,65 ile yeni zirve noktasını gördü. Geçen haftayı 25,27 ile kapatan Euro/TL’de de dün sabah 23,59 seviyesi görüldü. Yılbaşında 18,73 olan dolar kuru, 14 Mayıs seçimleri öncesinde 19,60 seviyesine ulaşmış, seçimlerin ardından yükseliş hızlanmıştı.

Dolar kuru, 14 Mayıs'taki seçimlerden sonra 4 liradan fazla yükseldi. Kurun 28 Mayıs'taki Cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci turundan sonraki yükselişi ise 3,5 liranın üzerinde.

Bazı bankalarda dolar satış kuru 25 lirayı geçti. Büyük bankaların neredeyse hepsinde dolar/TL, 24,50 seviyesinin üzerinde fiyatlanıyor.

Kavcıoğlu döneminde yüzde 64 değer kaybetti

Türk Cumhurbaşkanı Erdoğan, 28 Mayıs seçimlerinin ardından Hazine ve Maliye Bakanlığına Mehmet Şimşek'i getirmesiyle birlikte Merkez Bankası Başkanlığına da Hafize Gaye Erkan'ı atadı. Eski Başkan Şahap Kavcıoğlu ise Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkanlığı'na atandı. Kavcıoğlu’nun göreve geldiği 19 Mart’ta 7,4573 TL olan dolar kuru, 2 Haziran’a kadar olan dönemde TL karşısında yüzde 178,3 değerlenerek 20,7529 TL’ye yükseldi. Başka deyişle TL, bu dönemde dolar karşısında yüzde 64,1 değer yitirdi.

TL mevduat faizleri yüzde 50’ye ulaştı

Bu arada Merkez Bankası (MB) iktidar zoruyla yüksek enflasyona rağmen faizleri düşük seviyede tutsa da piyasa bunu artık gösterge kabul etmeyip kendi faiz oranını belirliyor. MB verilerine göre; 26 Mayıs haftasında TL vadeli mevduat hesaplarındaki üç aylık (31-92 günlük) faiz ortalaması yüzde 33,88’e, 2 haziran haftasındaysa yüzde 37,39’a yükselmişti. Bankacılık kaynakları, geçen hafta TL mevduatına verilen faiz oranının yüzde 47’ye kadar çıktığını dile getirdi. 2 Haziran haftası itibarıyla TL ihtiyaç kredilerinde faiz yüzde 40,14 olmuştu.

18 ay üst üste cari açık

Öte yandan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan ödemeler dengesi verilerine göre, Nisan 2023'te cari işlemler hesabı 5 milyar 404 milyon dolar açık verdi. Böylece Türkiye ekonomisi 18 ay üst üste aylık cari açık vermiş oldu. Cari açık, yılın ilk 4 ayında ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 43,6 yükselerek 29 milyar 726 milyon dolara ulaştı. Ekonomistler, cari işlemler hesabının Nisan'da 4,47 milyar dolar açık vermesini bekliyordu.

 

*****

Kurbanlık parasına bir kilo et

Yanlış tarım politikaları artan yem ve girdi maliyetleri özellikle et ve sütün odağında olduğu hayvancılık sektöründe büyük fiyat artışları ve üretim kaybı getirirken, bugün 1 kilogram (kg) etin fiyatı 2019'un kurbanlık fiyatına denk geldi.

Sözcü'den Sayime Başçı'nın haberine göre; küresel salgın öncesinde 750 TL olan en düşük küçükbaş hayvan fiyatıyla bugün ancak 667 TL'lik bir kg bonfile, 1.5 kg 496 TL'lik kg fiyatı ile dana antrikot ve 2 kg biftek alınabiliyor. 345 TL'ye ulaşan kuzu yemeklik kuşbaşı için iki kilogram karşılığında ödenecek para ile yine 2019'da bir kurbanlık koyun alınabiliyordu.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) tarafından 2019'da 750 TL olarak açıklanan kurbanlık fiyatı, Diyanet tarafından 850 TL olarak açıklanmıştı. 2020'de fiyatlar 800 TL, 2021'de bin 300 TL , 2022'de 2 bin  TL olarak açıklanmıştı. Bu yıl henüz TZOB tarafından bir fiyat açıklanmazken, Diyanet tarafından kurbanlık kesim bedeli 5 bin 950 TL, Kasaplar Federasyonu tarafından ise 7 bin TL olarak açıklandı.

TZOB verilerine göre; Aralık 2019 itibarıyla üreticide 31 bin 20 TL olan dana etinin kilogram fiyatı markette 51 bin 51 TL'ye ulaşmıştı. Kuzu etinde ise o dönemde üretici fiyatı 42 TL iken, markette ise kuzu eti tüketiciye 68 bin TL'den satılıyordu.