Xızır Cemi'ni kadınlar yönetti

• Bremen’de düzenlenen Xızır Cemi’nde kadınlar posta oturdu ve cemi yönetti. Alevilikte analığın geriye itilmesini eleştiren kadınlar “Kadınların yerini dedeler işgal etmiştir. Alevilik’te herkese can denilir, hepimiz eşitiz” diyor. 

ERDAL BAZ/BREMEN

Almanya Alevi Birlikleri Federasyonu’nun (AABF) Bremen’de düzenlediği Xızır Cemi kadınlar tarafından yönetildi. Alevi kadınlar, cemlerin kadınlar tarafından yönetilmesine olumlu tepkiler aldıklarını söyledi.

Alevilik inancına göre Şubat ayının ikinci haftasında tutulan ve üç gün süren Xızır orucundan sonra bir araya gelinir. Dergahlara ve ziyaretlere gidilir. Kurbanlar kesilir, cemler tutulur ve o yılki Xızır orucu son bulur. 

Bu yıl Bremen’de yapılan Xızır Cemi’ne yoğun katılım sağlandı. Kadınların cemi yönetmesi ve posta oturması ise ezberi bozan dikkat çekici bir diğer konu oldu. 

Dedeler kadınların yerini işgal etti 

Xızır orucu ve kadınların posta oturmasıyla ilgili görüştüğümüz Bremen Cemevi yöneticilerinden Elif Duman, Alevi inancının gerçek bir kadın inancı olduğunu ancak semitik dinlerin ortaya çıkmasıyla birlikte her alanda olduğu gibi Alevilik’te de kadının statüsünün gerilediğini söyledi. Şimdi ise Alevilik denilince akla sadece dedelerin geldiğini ifade eden Duman, “Ancak Alevilik’te ocak önemlidir. Dedeler kadının yerini işgal etmiştir. Hz. Adem söylencesinde Havva’ya biçilen rol Alevilik’te de kadına biçiliyor. Ama biz bunu kabul etmiyoruz. Alevilik’te herkese can denilir. Madem hepimiz bu dergahtan içeri girdiğimizde aynı can’ız; o zaman pratikte de bir eşitlik istiyoruz ve onun için mücadele ediyoruz” diye belirtti. 

Post sadece dedelere ait değil

Kadınların posta oturması meselesinde çok zorluklar yaşadıklarını dile getiren AABF yöneticilerinden Narin Gülçiçeği, “Biz Aleviler dışarıdan gelen birçok sorunla uğraşıyoruz. Ancak kadınsanız sorunlarınız iki katına çıkıyor, kendi içinizde ayrımcılığa uğruyorsunuz. Biz posta oturmaya, cemleri yönetmeye başlama isteğimizi belirttiğimizde bunun yerinin olmadığını, bu postun dedelere ait olduğu söylendi. Ama biz bunu kabul etmedik” şeklinde konuştu. Gülçiçeği, “Posta kadının oturması, erkekler tarafından kuşatılmış bir ortamda devrim sayılır” diye belirtti. 

Kadınların mücadeleleriyle her yerde 

Kadınların acısının Kerbela’dan başladığını söyleyen Gülçiçeği, “Dersim, Maraş ve Şengal’de acı çeken yine bizdik. Cizre’de çocuğunu buzdolabında saklayan, sokakta cenazeleri olan yine kadınlardı. Bu yüzden biz kadınlar her yerde mücadelemize sahip çıkmalıyız” dedi.  

Geri adım atmak yok 

Osmanlı döneminde Aleviliğin yoğun bir asimilasyona uğrayarak erkek egemen anlayışa büründüğünü dile getiren Kiel Cemevi yöneticilerinden Cevahir Altunok ise “Biz, bizden alınanın mücadelesini veriyoruz. Bu mücadeleyi verirken asimilasyon çarkını da kırıyoruz. Bunu kadın mücadelesinin bir parçası olarak da görüyoruz. Bu devletin bir sistemiydi ve başarılı da oldular. Bütün haklarımızı elimizden aldılar, anayı geriye ittiler. Ana kurumu, dedelik ve pirlik kurumu altında ezildi ama artık yeni bir mücadele yolu benimsedik. Bu yoldan geriye tek bir adım atmayacağız” ifadelerini kullandı. 

Erkekler de artık katılıyor

Kadınlardan olumlu tepkiler aldıklarını aktaran Altunok, “Kadınlar, her gittiğimiz cemde, toplantıda daha da güçlenmiş oluyor. Kendi hakkını ve yerini daha iyi görüyor. Ondan çalınmış olanı daha iyi görüyor ve bize katılıyor. Erkekler de zamanla kadınların yönettiği cemlere katılmaya başladı. ‘Bunu kabul etmeyiz’ diyenler gelip af dilediler. Bunları biz kazanç olarak görüyoruz” diye konuştu.