50 yıllık tutsaklık: Dışarıda ama özgür değil

• Kızılderili yerli aktivist Leonard Peltier, 49 yıl 12 gün hapis cezası yattıktan sonra yeni yaşını sadece 160 kilometre uzaklaşabildiği evinde kutladı. Yoldaşları onu,  “Out but not free” (Dışarıda ama özgür değil) şeklinde tanımlıyor.
• “Halkım için hayatımı vermeye yemin ettim” diyen Peltier, cezaevinde tedavi hakkına erişmediği için gözleri yüzde 80 görmüyor. Buna rağmen yoksulluk, ırkçılık ve şiddet kıskacında olan yerli gençler için mücadele ediyor.

FELEKXAN SERHAT

Leonard Peltier hâlâ bir siyasi tutsak mı? Amerikan Yerlileri Hareketi’nin (AIM) aktivisti, ABD yerli halklarının hakları için mücadele eden bu hareketin efsanevi ismi için durum nasıl? Bugün “American Indigenous Movement” (Amerikan Yerli Halkları Hareketi) demeyi tercih eden Kızılderili aktivist, dün (12 Eylül) 81 yaşına girdi. Kuzey Dakota eyaletindeki Turtle Mountain Rezervasyonu’nda bulunan evinde, yarım asırdır cezaevi duvarlarının dışında ilk doğum gününü kutladı.

Peltier, çocukluğunun on yılını yatılı okullarda (Residential School) geçirdi. Bu okulların amacı, yerli çocukların kültürünü, dilini ve kimliğini çalıp, onları “Beyaz Amerikalı” yapmaktı. Bu okullar 2021 yılında yerli çocuklara ait toplu mezarların bulunmasıyla ifşa olmuştu. Peltier, 1972 yılında 20 yaşındayken, Amerikan Yerlileri Hareketi’ne (AIM) katıldı. Gençken, halkına yardım etmek, hizmet etmek ve gerekirse bunun için hayatını vermek için yemin ettiğini söylüyor. Ancak ne kendisi ne de diğer AIM aktivistleri “terörist veya soğukkanlı şiddet” failleriydi. Sadece halktan yardım talebi geldiğinde ve devlet yerlilere yönelik şiddetten hesap sormadığında veya yerlileri korumadığında devreye giriyorlardı.

49 yıl 12 gün

1975 yılında Pine Ridge Rezervasyonu’ndaki olaydan sorumlu tutularak iki kez müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Söz konusu çatışmada genç bir AIM aktivisti ve iki FBI ajanı hayatını kaybetmişti. FBI, Peltier’i suçladı ve ABD tarihinin en büyük polis operasyonlarından birini başlattı. O zamanlar 31 yaşında olan Peltier, doğum gününü bir kaçak olarak geçirmişti. 6 Şubat 1976’da Kanada’da tutuklandı. 1977’de mahkemede yapılan usulsüzlükler, gizli tanık ifadeleri ve delillerin karatılmasıyla ağır ceza aldı. Sonraki 50 yılda doğum günlerini yüksek güvenlikli cezaevlerinde kutladı. 49 yıl ve 12 gün tutuklu kaldı, bu sürenin bir kısmı “duyusal yoksunluk” ve işkence olarak tanımladığı en ağır hücre hapsi koşulları altında geçti.

Yeni bir dava, af talepleri ve şartlı tahliye başvuruları dahil tüm yasal yollar o zamandan beri reddedildi; ta ki eski ABD Başkanı Joe Biden, 20 Ocak 2025’te FBI’ın protestolarına rağmen Peltier’in hapisten ev hapsine tahliyesini onaylayana kadar. Böylece, 18 Şubat’ta Florida hapishanesinin kapıları Peltier için açıldı. Suçlamalar devam etse, neredeyse 50 yıllık hapis için ne bir özür ne de bir tazminat sunulsa da, muhtemelen dünyanın en uzun süre hapis yatan yerli siyasi tutsağı için bu, “ABD yüksek güvenlikli hapishanelerindeki zamandan milyon kat daha iyi”ydi.

 

 

‘Yeni evim, yeni hücrem oldu’

Peltier, Junge Welt’e (JW) verdiği demeçte kendisini “hâlâ siyasi bir tutsak” olarak tanımlıyor. “Yeni evim, yeni hücrem oldu” diyor ve bunun hapis yattığı zaman diliminden kat be kat iyi olduğunu söylüyor. Alman destek grubu Tokata-LPSG Rhein-Main’in yürüttüğü dayanışma kampanyasında onu “Out but not free” (Dışarıda ama özgür değil) sloganıyla tanımlıyor. Çünkü mahkeme, ev hapsini 2040 yılına kadar sürdürmeyi planlıyor. Kuzey Dakota’daki Belcourt yakınındaki evini 160 kilometre yarıçapında terk edebiliyor. Uzun mesafeler için cezaevi yetkililerine başvuru yapmak zorunda kalıyor. En son Temmuz başında, 900 kilometre uzaklıktaki Güneş Dansı törenine katıldı. Bu, 67 yıl sonra toprağında katıldığı ilk Güneş Dansı’ydı.

Ayrıca telefon, internet, e-posta, posta ve sanal medya erişim hakkına sahip. Çevrimiçi toplantılara katılıyor, röportajlar veriyor ve podcast’ler için kamera ekiplerini kabul ediyor. En önemlisi, aile, arkadaşlar ve destekçilerden ziyaret alabiliyor.

Yeniden resim yapmak istiyor

81 yaşı için, “Sağlığım ve iyileşmem için iyi dileklere gerçekten ihtiyacım var” diyor. Son teşhisler damar hastalığının hayati tehlike arz etmediğini gösterse de, tedaviyle görme yetisinin düzeleceği umutları suya düştü. Her iki gözündeki yıllardır tedavi edilmeyen katarakt, yüzde 80 oranında körlüğe neden oldu. Hâlâ cezaevinde olan siyasi tutsak Mumia Abu-Jamal’in durumu da benzer. Ancak bir umut ışığı var: Mayo Clinic’te tedavisi başarılı olursa, Peltier hayalini gerçekleştirip tekrar resim yapmaya başlayabilir. Evinin garajını bu amaçla destek alarak bir stüdyoya dönüştürmeyi planlıyor.

Halkı ve gençler için

Ayrıca, yaşadığı bölgedeki gençleri daha çok önemsiyor. Çünkü birçoğu için günlük yaşam, gelecek kaygısı, yoksulluk, ırkçılık, şiddet, alkol ve uyuşturucu bağımlılığıyla dolu. Burada gençler için intiharı önleme programları ve gençlik müzik projelerinin kurulmasına katkıda bulunmak istiyor. Pine Ridge Rezervasyonu’ndaki projeler TOKATA-LPSG Rhein-Main tarafından desteklenecek.

Peltier, siyasi tartışmalara katılıyor. Irkçılık, Donald Trump yönetimindeki ABD hükümeti, yerli halklara karşı işlenen devam eden suçlar ve çevresel yıkım hakkındaki görüşlerini dile getiriyor. Kapitalist açgözlülüğü, zengini daha da zengin eden politikaları, insan hakları ihlallerini ve dünyadaki savaşları açıkça eleştiriyor.