Afgan kadınlardan gizli kitap kulüpleri

• Afgan kadınlar WhatsApp ve Telegram'da kurdukları gizli kitap kulüpleriyle Taliban'a meydan okumaya devam ediyor. Ülke içinde ve sürgünde oluşturulan gizli ve sanal oturumlarla okuyor, tartışıyor, paylaşıyor ve direnişi büyütüyor.

Taliban Afganistan'da yeniden güç kazandığından beri,  Herat ve Kâbil'deki halk kütüphanelerinden, özellikle de içerikleri Taliban ideolojisiyle çelişen Afgan ve yabancı yazarlara ait kitaplara el koydu. Bir kadın kitap okurken veya gizlice kitap okurken yakalandığında, taciz ve fiziksel şiddete uğruyor, ailesi de cezalandırılma riskiyle karşı karşıya kalıyor. Tüm bu baskıya rağmen bazı kadınlar birbirlerini eğitmek ve rejime sessizce meydan okumak için bu kontrolü aşmanın yollarını buldular. Fahr Parsi, halk protestoları susturulup kütüphanesi kapatıldıktan sonra, kendisi ve yakın bir çevrimiçi arkadaşı WhatsApp ve Telegram'da güvenli bir okuma kulübü kurarak eski fiziksel kütüphanesini dijital bir direniş ağına dönüştürdüler.

 

 

Kitapları stoklamak bile tehlikeli

Fahr Parsi, gerçekleştirdikleri örgütlenmeyi EL PAÍS’e şu şekilde anlatıyor: “Neredeyse 300 kadın WhatsApp grubumuza katılmaya başladı ve onlara kitaplarımızın taranmış PDF dosyalarını veriyorum. Bazen, tamamen güvenilirlerse, bazı üyelere basılı kitaplar ödünç veriyorum. Sadece tamamen güvendiğimiz birkaç üyeyle gizli okuma oturumları düzenliyoruz. Aramızda Taliban casusları olabileceğinden endişeleniyoruz. Bazı kadınlar ise Taliban istihbarat servisleri tarafından tutuklanma korkusuyla bu oturumlara şahsen katılmaya cesaret edemiyor.” WhatsApp grubuna eklemeden önce her yeni başvuranı bizzat inceleyen ve katılımcılardan Taliban gözetimi korkusuyla siyaset tartışmamalarını isteyen Fahr Parsi, "Bu yasaklı kitapları stoklamak bile tehlikeli" diye ekliyor.

Yazmasına ilham oldu

Soyadının kullanılmasını istemeyen 18 yaşındaki Fahima, kız çocuklarının eğitiminin yasaklanmasıyla onuncu sınıf ara sınavlarının iptal edilmesinden kısa bir süre sonra kulübe katılmış. Telefonda, "Hayalim doktor olmaktı. Maalesef bu mümkün olmadı ve neredeyse dört yıl önce okulu bıraktım," diyor. Kulüp sayesinde 35 kitap okudu ve bu kitaplar, Taliban yönetimindeki bir Afgan kızının hayatını anlatan Işık Yolu adlı kitabı yazmaya ilham verdi. Gelecek nesillere kendi neslinin neler kaybettiğini anlatmayı umuyor.

 

 

Sürgünden destek

Fahr Parsi Afganistan'da risklerle karşı karşıya kalırken, sürgündeki diğer Afgan kadınlar ülkede kalan kızlara yardım etmek için ağlar kurdu. Almanya'da aktivist Maryam Amwaj, Batı Afganistan'da yaşayan kızlar için okuma grupları düzenlediği bir Telegram grubunu Avrupa ülkelerinden diğer kadınlarla koordine ediyor. Birlikte PDF formatında sosyal bilimler kitapları, romanlar ve İslami metinler seçip, düşüncelerini paylaşmadan önce hangi sayfaların okunacağına karar veriyorlar.

Pes etmediler, direniş şeklini değiştirdiler

Maryam Amwaj, EL PAÍS'e telefonla yaptığı açıklamada, "Ülkemizdeki kız kardeşlerimizin giderek kötüleşen bir karanlığa karşı mücadele etmeleri için yapabileceğimiz en az şey bu" dedi. İngiltere'de sürgünde yaşayan Afgan kadın hakları savunucusu ve araştırmacı Shahrbanu Haidari, bu kitap kulüplerinin Afganistan'da ortaya çıkan birçok direniş biçiminden biri olduğunu söyleyerek, şunları ekliyor: "Afgan kadınları pes etmedi; sadece direnme biçimlerini değiştirdiler. Kabil sokaklarında gösteri yaptıklarını görmeseniz bile, bu protesto etmeyi bıraktıkları anlamına gelmiyor. Bu, Taliban baskısının yoğunlaştığı ve kadınların yeni duruma uyum sağladığı anlamına geliyor. Bu, Taliban'ın Afgan kızlarının zihinlerini ele geçirme kampanyasına karşı bilinçli bir direniş biçimi, kitaplar ve fikirler arasında bir savaş."

 

 

Tekrar özgürce okuyabilene kadar

Fahr Parsi ise pes etmediğini belirterek, konuşmasını şu sözlerle tamamlıyor: “Tekrar özgürce okuyabileceğimiz ve kütüphanemi kızlara yeniden açabileceğim güne kadar mücadeleye devam edeceğim." HABER MERKEZİ

Orta Doğu ve Afrika'daki gazetecilerle çalışan bir platform olan Egab ile birliği içinde yayınlan bu haber EL PAÍS’den alınarak düzenlenmiştir.