AKP-MHP’nin Kıbrıs hesapları bozuldu

• Kıbrıs’ın kuzeyinde CTP Başkanı Tufan Erhürman’ın AKP-MHP’nin desteklediği Ersin Tatar’ı yüzde 62,76 gibi ezici bir farkla yenerek cumhurbaşkanlığı seçimini kazanması, Türk devletinin Kıbrıs’taki hesaplarını bozdu.
• Dünya basını, Kıbrıs’ın kuzeyinde federasyonu savunan Erhüman’ın zaferini, “Kıbrıs’ın yeniden birleşmesi çabalarında umut ve beklentilerle dolu yeni bir sayfa” olarak değerlendi.

Türk devletinin işgal ettiği Kıbrıs’ın kuzeyinde 19 Ekim’de cumhurbaşkanlığı seçimleri yapıldı. AKP-MHP’nin desteklediği aday Ersin Tatar, seçimde hezimet yaşadı. Yüksek Seçim Kurulu’nun açıklamasına göre Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Genel Başkanı Tufan Erhürman oyların yüzde 62,76’sını, Ersin Tatar ise yüzde 35,81’ini aldı.

Erhürman, sonuçların açıklanmasının ardından yaptığı ilk açıklamada, “Dış politika elbette Türkiye’yle yakın istişareyle yürütülecek, bundan kimsenin kuşkusu olmasın” dedi.

"Büyük bir kara propaganda yürütüldüğünü" ancak Türk yetkililerin kendisini çok iyi tanıdığını kaydeden Erhürman, "Türkiye'yle istişare etmeksizin Kıbrıs'ta bir dış politikanın belirlenmesi bugüne kadar söz konusu olmadı, benim dönemimde de asla söz konusu olmayacak" dedi.

Türk Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Erhürman’ı tebrik etti. Erdoğan, “Cumhurbaşkanı seçilen Sayın Tufan Erhürman'ı tebrik ediyorum. Kıbrıs Türkü kardeşlerimizin iradesini sandığa yansıttığı bu seçimin ülkelerimiz ve bölgemiz için hayırlı olmasını diliyorum" ifadelerini kullandı.

Öte yandan AKP Sözcüsü Ömer Çelik seçim sonuçları için "hayırlı olsun" derken, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ise yaptığı açıklamada "Seçimler, KKTC'nin devlet ve seçmen olarak olgunluğunu bir kez daha ortaya koymuştur" ifadesini kullandı.

Seçimlerde başı çeken adaylardan Tatar adada iki devleti, Erhürman ise federasyonu savunuyordu. Tatar’ı destekleyen AKP-MHP, seçim sürecinde birçok üst düzey siyasetçiyi kampanyayı yürütmesi için adaya göndermişti. Eski İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, eski Savunma Bakanı Hulusi Akar, Büyük Birlik Partisi (BBP) Başkanı Mustafa Destici, Zafer Partisi Başkanı Ümit Özdağ ve eski futbolcu Mesut Özil gibi isimler, kampanya için Tatar’a destek olmuştu.

Adada cumhurbaşkanlığı büyük oranda sembolik bir rol ancak Türk devletinin işgalini kalıcılaştırması ve devletlerin resmi olarak tanımasını sağlamak için önemli. Dolayısıyla Tatar ve Erhürman, Kıbrıs’ın işgali ve yönetimi konusunda Türk devleti ile ilişkiler ve dış politikada farklı ekolleri temsil ediyor.

CHP: Mesaj verildi

CHP Genel Başkanı Özgür Özel ise, “Kardeş partimiz CTP’nin lideri, çok değerli dostum Sayın Tufan Erhürman’ı yürekten kutluyorum. Kıbrıs Türk halkının KKTC demokrasisine ve milli iradeye, kendi çıkarları için dışarıdan müdahale eden, tuttuğu tarafın propagandasını yapmak adına adaya adeta çıkarma yapan zihniyete de cevap verdi” diye konuştu.

Özel aynı zamanda seçimlere müdahale iddialarına şu yanıtı verdi: “Ankara’da sadece ülkemizin dış politika görgüsünü değil, hukuku da açıkça hiçe sayan, desteklediği adaya kazandırmak için her türlü kara propagandaya başvuran, bu saatlerde dahi seçim sonuçlarına yönelik hazımsızlığı sosyal medyadan duyuranlar da dileriz Kıbrıs Türkünün mesajını doğru anlamıştır.”

Bahçeli halkın iradesini tanımadı

İki devleti yönetim şeklinde ısrar eden MHP Başkanı Devlet Bahçeli’nin sonuçlara tepkisi dikkat çekti. AKP’den farklı bir çıkış yapan Bahçeli, seçimlerin “çok az bir katılımla gerçekleştiğini savunarak”, “Seçim sonucu, seçim kurulu tarafından açıklanmış olsa dahi KKTC parlamentosu acilen toplanmalı, seçim sonuçları ve federasyona dönüşün kabul edilmeyeceğini ilan etmeli ve Türkiye Cumhuriyeti’ne katılma kararı almalıdır” sözleriyle sonuçları tanımadığını belirtti.

Öte yandan, Erhürman seçilmesi durumunda Kıbrıs yönetimiyle sonuncusu 2017’de yapılan müzakerelere yeniden başlayacağını açıklamıştı. AKP-MHP’nin istediği iki devletli çözümün Kıbrıs’ın kuzeyine uygulanan ekonomik ve siyasi izolasyonu sonlandırmak için doğru olmadığını savunuyor. 2020’den bu yana cumhurbaşkanı olan Tatar ise federasyona karşı çıkarak aksine iki devletli modeli savundu. Tatar, 3D adını verdiği “doğrudan uçuş, doğrudan ticaret ve doğrudan temas” talepleri karşılanmadığı sürece Kıbrıs yönetimiyle masaya oturmayacağını söylemişti.

 

 

‘Kıbrıs’ın yeniden birleşmesi için umut’

Uluslararası medya kuruluşları, Kıbrıs'ın kuzeyinde olası bir politika değişikliğine dikkat çekerek, Kıbrıs'ın yeniden birleşmesi için müzakerelerin başlaması fırsatını değerlendirdİ. Özellikle Yunan basını, sonuçlara manşetlerinde yer verdi. Kathimerini, seçim sonuçlarını Yunanistan Dışişleri Bakanı Giorgos Gerapetritis’in açıklamaları üzerinden gördü. Gerapetritis, Erhürman’ın cumhurbaşkanı olarak seçilmesini memnuniyetle karşıladığını belirtti ve “Kıbrıs’ın yeniden birleşmesi çabalarında umut ve beklentilerle dolu yeni bir sayfa” olarak değerlendi.

Ayrıca bu gelişmenin “Kıbrıslı Rumlar ve Türklerin Avrupa çerçevesinde barış ve refahı sağlayacak bir çözüme ulaşmak amacıyla, ilgili kararlar ve uluslararası hukuk ilkeleri temelinde BM nezdinde görüşmelerin yeniden başlatılmasına ivme kazandırabileceğini” ekledi. Atina’nın Kıbrıs’ın işgali sorununu BM gündemine getirmek için Lefkoşa ile sistematik bir şekilde çalıştığını belirterek, yeniden birleşme yolunda bir sonraki adımın olması beklenen “genişletilmiş gayri resmi toplantıyı” sabırsızlıkla beklediğini söyledi.

EFSYN gazetesi ise seçim sonuçlarını, “Kıbrıs’ın BM Güvenlik Konseyi kararları temelinde yeniden birleşmesi için bir umut ve beklenti sayfası olarak” tanımladı. Haberde PASOK Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Dimitris Mantsoz’un, “Kıbrıslı Türklerin irade beyanının kesinleşmesiyle, Kıbrıs sorununun çözüm sürecinin yalnızca ve yalnızca BM’nin ilgili karar ve kararlarıyla belirlenen çerçevede sürdürülmesinin önü açılmaktadır” görüşlerine yer verdi.

Te NEA ise haberinde 2015-2019 yılları arasında SYRIZA iktidarı döneminde başbakan olan Alexis Tsipas’ın şu sözlerini öne çıkardı: “Kıbrıs Türk toplumunda dünkü seçim sonuçları olumlu bir gelişmedir. Kıbrıslı Türklerin federasyon çözümünü ve Kıbrıs’ın yeniden birleşmesini destekleme kararı, BM Güvenlik Konseyi kararları çerçevesinde müzakerelerin yeniden başlaması yönünde beklentiler yaratmaktadır.” 

‘Büyük politika değişikliği kazandı’

The Guardian, sonucu "AB yanlısı Kıbrıslı Türk adayın ezici zaferi barış umutlarını artırdı" şeklinde nitelendirdi. Financial Times ise, "Yeniden birleşme yanlısı aday Kuzey Kıbrıs seçimlerini kazandı" başlığını kullandı. Politico Europe, "Kıbrıslı Türkler kritik politika değişikliğiyle ılımlı bir lider seçti" başlıklı haberinde, Erhürman'ın ezici zaferini "bölünmüş adanın yeniden birleşmesi için müzakerelerin yeniden başlaması umutlarını canlandırabilecek eşi benzeri görülmemiş bir zafer" olarak nitelendirdi.

Associated Press ise "Kıbrıslı Türkler yeni bir lider seçerek Kıbrıs'taki etnik ayrışmayı iyileştirmek için müzakerelerin yeniden başlaması umutlarını yeniden canlandırdı" haberini verdi. Times of Israel, "Kıbrıslı Türk ılımlı, büyük bir politika değişikliğiyle seçimi kazandı" dedi. Euractiv ise, "Kıbrıs Türk seçmenleri Erdoğan destekli eski lideri reddetti" başlığıyla Avrupa'nın görüşünü yansıttı. 

Halk yeniliği seçti

Türk devletinin işgali altında olan Kıbrıs’ın kuzeyi uyuşturucu, kumar, karar para aklama ve fuhuşun merkezine dönüştürülmüş durumda. Burada yaşayan halk uzun zamandır devletin gericileştirme ve sömürü politikalarına karşı hareketlenmişti.

Fakat bu seçim sonuçları ayrıca, uluslararası açıdan da önemli. Kıbrıs, tüm dünyanın gözünü diktiği Ortadoğu'daki tüm siyasi gelişmelerde kritik bir pozisyonda. Adadaki İngiliz üsleri, Suriye ve İsrail'deki savaşlarda aktif olarak kullanıldı. İsrail vatandaşları, adada sistematik biçimde arsa satın alıyor, okul ve kültürevleri gibi kurumlar açıyor.

Bunların yanı sıra Kıbrıs'ın deniz suları da büyük bir tartışma konusu. Türk devleti, Suriye, Lübnan, Filistin, İsrail, Mısır, Libya ve Yunanistan'ın deniz sınırları tartışmasının göbeğinde Kıbrıs var. Özellikle Türk devleti ve İsrail, Kıbrıs açıklarındaki doğalgaz sahalarını kullanmak konusunda rekabet halinde. Seçim sonuçlarının bölgede nasıl bir denklem oluşturacağı ve kuzey kesiminin Kıbrıs yönetimiyle müzakerelere yeniden başlaması siyasi alanda tartışılacak konulardan biri olarak öne çıkıyor.

Erhürman ve Tatar’ın yanı sıra Osman Zorba (Kıbrıs Sosyalist Partisi) ve bağımsız adaylar Arif Salih Kırdağ, Ahmet Boran, Mehmet Hasgül ve İbrahim yazıcı da birincilik için yarıştı. Bağımsız adaylardan Hüseyin Gürlek, 17 Ekim’de Tatar lehine seçimlerden çekildi. HABER MERKEZİ