AHMET KANBAL

MA/MARDİN

 

Mezopotamya Yazarlar Derneği (MYD) öncülüğünde bir araya gelen 50 Kürt yazar, biyografileri ve birer öyküleri ile Antolojiya Çîrokên Mezopotamyayê isimli kitapta buluştu. MYD Yayınları ve Ar Yayınları’ndan çıkan, editörlüğünü MYD Eşbaşkanı Eyüp Güven yaptığı kitapta, 50 Kürt yazarı, kaleme aldıkları öyküleriyle anlattı. Kürtçe kaleme alınan kitap, 49’lar Davası’nda yargılanan 49 aydın ile aynı dava kapsamında gözaltında yaşamını yitiren yazar Mehmet Emin Batu’ya ithaf edildi.

Kitabın editörü ve yazarlarından Eyüp Güven, 2019 yılında derneklerini kurduklarında öncelikle bölgede Kürt tarihini ortaya çıkarmak için çalışmalar yapmak olduğunu söyledi. Güven, dernek olarak Kürtçe yazılı bir eser ortaya koymaya karar verdiklerini ve bunun üzerine çalışmalara başladıklarını söyledi. Aldıkları kararın ardından birçok yazardan hikayeler istediklerini ve bu hikayeleri yazıya döktüklerini dile getiren Güven, “Bu hikayelerde Kürdistan’ın ve Kürtlerin başından geçen acı olaylarla iz bırakan olaylar var” dedi. 

Kitapta herkesin kendisine ait 3 ya da 4 sözünün olmasının daha iyi olduğunu belirten Güven, ilk olarak kitabı tarihte 49’lar olarak bilinen Kürt aydınlarına ithaf etmeyi kararlaştırdıklarını aktardı. 50 Kürt yazarın bir araya gelmesiyle kitabın oluşturulduğunu söyleyen Güven, kitabın dernekleri adına yayınlanmasının da Kürt kurumları arasında bir ilk olduğunu kaydetti.

Kitapta yer alan kimi eserlerin sürrealist türünde kimilerinin ise fabl türünde yazıldığını dile getiren Güven, kendisine ait olan Roboski üzerine yazdığı Gul Berfîn hikayesinin gerçek bir hikaye olduğunu ancak fabl türünde hikayeleştirdiğini söyledi.

 

49’lara adandı 

Kitabı kamuoyunda 49’lar Davası olarak bilinen davada yargılanan 49 siyasetçi ile aynı dava kapsamında gözaltında yaşamını yitiren yazar Mehmet Emin Batu’ya adadıklarını söyleyen Güven, o dönem Kürtlerin yaşadığı coğrafyada yaşananların birbirlerinin tetikleyicisi olduğuna dikkat çekti. Güven, kitapla hem o dönem yaşananları hem de 50 Kürt aydını ölümsüzleştirmek istediklerini söyledi. Kürtlere dönük asimilasyon politikalarının yoğun olarak yaşandığını ve böyle dönemlerde anadilde eser üretmenin önemine değinen Güven, “Bundan sonra da asimilasyona karşı canlı kalkan görevi göreceğiz. Kürtçe yeni eserlerin ortaya çıkmasına ön ayak olacağız. Bu attığımız adımın önemi de buradan geliyor” diye konuştu.

 

49’LARA DAİR

1959 yılında Yurt Gazetesi’nde Canip Yıldırım ve Yusuf Azizoğlu ile birlikte Musa Anter’e Kürtçe yayımlanan “Qimil” şiiri nedeniyle dava açılmasına karşı çıkan 50 Kürt aydını desteklerini açıkladı. Bunun üzerine 50 Kürt aydını gözaltına alınırken, mide kanaması geçiren Mehmet Emin Batu gözaltında olduğu sırada yaşamını yitirdi, diğer 49 aydın tutuklandı. 14 ay tutuklu kalan 49 aydın hakkında 3 Ocak 1961’de dava açıldı. Dava sonucunda 24 aydın hakkında beraat kararı verilirken, 25’i idam ile yargılandı. Dava sonucunda 15 aydına, TCK 141 ve 142 maddesi kapsamında 16 ay hapis, 5 ay 10 gün sürgün cezası verildi.