Arkeologlar toplu mezarların peşinde

• Cranfield Üniversitesi ekibi; 1939-1940 yılları arasında faşist Franco rejimi tarafından idam edilen muhaliflerin mezarlarını arıyor. İspanya’da son 20 yılında 7 binden fazla kurbanın mezarına ulaşıldı.

Arkeologlar ve antropologlar; İspanya’nın Ciudad Real bölgesinde yaptıkları kazı sırasında, İspanyol iç savaşı sonunda Franco rejimi tarafından idam edilmiş kurbanların bedenlerini gün ışığına çıkarmaya başladı.

 

Kurbanların gömüldükleri yerden çıkarılmaları, İspanya’da şu anda soruşturulan İspanyol iç savaşına dair bir dizi kurtarma işleminin bir parçası. 2000 yılından beri 7000’den fazla kurban ortaya çıkarıldı.

 

Cranfield Üniversitesi ekibi şu an Ciudad Real bölgesinde katledilen 26 kişiyi arıyor. Kurbanların aileleri ise akrabalarının kimliğinin DNA analizi yoluyla tespit edilmesi ve kalıntıları uygun bir cenaze töreni ile teslim almayı umuyor.

 

Ailelerin huzura kavuşması için

Arkeofili’nin haberine göre kazının liderliğini üstlenen, Cranfield Adli Enstitüsü (CFI) Adli Antropoloji Kıdemli Eğitmeni Dr. Nicholas Márquez-Grant, “Bu kazı özellikle de mezarlıktaki kurbanların ve savaş sonrası dönemde bu mezarlığa defnedilenlerin sayısı bakımından fazlasıyla karmaşık. Bedenler, katmanların takip edilmesi ile ortaya çıkarılıyor. Bu işlem, hem ölülerin kimliklerinin tespit edilmesi ve itibarlarının geri verilmesi hem de ailelerin huzura kavuşmaları sürecinin yalnızca ilk adımını oluşturuyor” dedi.

 

Kendisiyle aynı ismi taşıyan büyük amcası idam edilen ve bu alana gömülen José Barrios ise “Kazı başladığında çok fazla bir şey hissetmedim fakat ilk bedeni bulduklarında bir bireyin kafatasını ve ayaklarını görünce şöyle düşündüm: Şimdi buradayız ve sizi bulmaya geliyoruz” diye konuştu.

 

Kazı, bu ayın başına dek sürecek. 2021 yılının sonuna kadar bu dönemi, ortaya çıkarılan insan kalıntılarının kimliğini tespit etmek amacıyla laboratuvarda yapılacak antropolojik analiz ve DNA analizinin dahil olduğu uzunca bir araştırma süreci izleyecek.

 

21 aile 21 hikaye

Ulusal Uzaktan Eğitim Üniversitesi’nin (UNED) bir projesi olan Maps of Memory’nin direktörü Dr. Jorge Moreno, “Arkeologlar ve adli antropologlar zeminden aşağısında çalışırken sosyal antropologlar zeminin üstünde çalışıyor. Bilim insanları insan kalıntılarını ararken sosyal antropologlar aileleri ve onların tarihleri ile hikayelerini araştırıyor. İlk başta bu kazı için tespit edilen dört farklı aile vardı; şimdi yalnızca on gün geçmişken elimizde 21 farklı aile ve 21 farklı hikaye mevcut. Bir elimizde bedenler, diğer elimizde ise hikayeler var; bu ikisi daha sonraları birbiriyle bağlantılı hale geliyor” diyor.

Kazı yapılacak toplamda 11 mezar tespit edildi. Birkaç toplu mezarın içinde bir bireyden daha fazlası bulunuyor.

 

Kalıntılar gün ışığına çıkarıldıktan sonra Madrid Complutense Üniversitesi’ndeki adli antropoloji laboratuvarına götürülecek ve burada her bir bireyin kimliği belirlenip ölüm nedeni tespit edilecek.

 

Madrid Complutense Üniversitesi Adli Tıp Fakültesi’nden proje için çalışan bilimsel ekibin direktörü Dr. Maria Benito Sanchez şöyle söylüyor: “Adli antropoloji uzmanları olarak sahip olduğumuz bilimi, sevdiklerini uzun bir süredir arayan insanların hizmetine sunma sorumluluğumuz var.”

 

On yılda 53 toplu mezarı saptandı

Kimlik ve ölüm nedeni tespitini, aile üyelerinden ve kurtarılan kemiklerden alınan örnekler ile yapılan genetik analiz izliyor; testler pozitif çıktığında aile üyeleri tespit edilmiş oluyor. Bundan sonra kalıntılar, cenaze töreni yapılması için aile üyelerine teslim ediliyor; böyle bir şey mümkün değilse o halde tekrar gömülmek üzere mezarlığa iade ediliyor.

Ciudad Real İl Genel Meclisi tarafından finanse edilen daha kapsamlı bir Memory Maps projesi, son on yıl içinde 53 toplu mezarın yerini saptadı ve Ciudad Real adlı şehirde Franco rejimi tarafından öldürülen 3 bin 457 kişinin kimliğini tespit etti. Yüzlerce insanın gömüldüğü diğer mezarlar olduğu bilinse de Almagro kazısı, şehirde şimdiye dek açılmış en büyük toplu mezar olma özelliğine sahip.

 

114 bin kayıp

Franco'nun 1939'da iç savaşın bitiminden öldüğü 1975'e kadar süren iktidarında 114 bin kişinin kayboldu. İç savaş sırasında ise en az 500 bin kişinin katledildi. HABER MERKEZİ