BM barış kuranların fonlarını kesiyor!

• Kadınların barış süreçlerine katılımı iç savaş tekrarı riskini yüzde 37'ye kadar düşürüyor. Ancak küresel yardım kesintileri ve BM barış koruma bütçesindeki düşüş, bu tarihi kazanımları ciddi biçimde tehdit ediyor.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 25 yıl önce, 31 Ekim 2000'de oybirliğiyle kabul ettiği 1325 sayılı Karar (Kadınlar, Barış ve Güvenlik – WPS), kadınların çatışmaları önleme, barış müzakereleri, barış inşası ve çatışma sonrası yeniden yapılanmadaki kritik rolünü resmen tanıyan bir belge oldu. Bu karar, sürdürülebilir barışın temel taşlarından biri olarak kadınların eşit ve tam katılımını vurguluyor. Araştırmalar, kadınların barış anlaşmalarına dahil edilmesinin iç savaşların tekrarlanma riskini yüzde 11 azalttığını, BM liderliğinde ise bu oranın yüzde 37'ye çıktığını ortaya koyuyor. Ancak 2025'te küresel yardım kesintileri ve BM barış koruma bütçesindeki düşüş, bu tarihi kazanımları ciddi biçimde tehdit ediyor.

Kadınlar belirleyici

The Conversatıon’un haberine göre, 286 barış anlaşmasının istatistiksel analizi ve 14 uzun süreli barış sürecinin incelenmesi, BM'nin yerel kadın örgütleriyle iş birliğinin barışın sonuçlanma, sürdürme ve uygulanmasında belirleyici olduğunu gösteriyor. Kadınların katılımı, ötekileştirilmiş grupların ihtiyaçlarını görünür kılarak anlaşmalara sosyoekonomik hükümler eklenmesini sağlıyor. Beş yıldan uzun süre hayatta kalan barış anlaşmalarının oranı, bu katılım sayesinde önemli ölçüde artıyor.

Guterres uyardı

BM Genel Sekreteri António Guterres, 6 Ekim'de Güvenlik Konseyi'nin kadınlar, barış ve güvenlik konulu yıllık tartışmasına sunduğu raporuna bir uyarıyla başladı. Guterres, BM'nin "çatışmalara yakalanan kadın ve kız çocuklarının hayatlarında gerçek bir değişim söz konusu olduğunda çoğu zaman yetersiz kaldığını" söyledi. Özellikle kadınların barış müzakerelerine dahil edilmemesine, kadın ve kız çocuklarının cinsel şiddetten korunamamasına ve kadın barış inşacılarına yetersiz fon ayrılmasına dikkat çekti.

Açık 2,7 milyar dolara ulaştı

BM barış koruma bütçesi son on yılda 8,4 milyar dolardan 5,2 milyar dolara geriledi; ödenmemiş katkılar ise yüzde 13'ten yüzde 41'e yükseldi. 2025 ortasında kümülatif açık 2,7 milyar dolara ulaştı; en büyük borçlular ABD, Çin ve Rusya. António Guterres, kadınların barış masalarından dışlandığını, cinsel şiddetten korunamadığını ve kadın barış inşacılarına yeterli fon ayrılmadığını vurgulayarak "gerçek değişimde yetersiz kalıyoruz" uyarısında bulundu. Küresel yardım kesintileri, kadın örgütlerinin sahadaki hayati katkılarını sürdürmesini imkansız hale getiriyor.

Yaşanan bu krizin çözümü, barış koruma ve WPS fonlarının acilen stabilize edilmesi, her barış sürecinde zorunlu kadın kotası ile yerel STK ortaklığının getirilmesi, diyalog mekanizmalarının (barış kulübeleri, erken uyarı ağları) kurumsallaştırılması ve kadın örgütlerine doğrudan, esnek fon akışının sağlanmasında yatıyor. HABER MERKEZİ