• Türkiye’nin merkezi yönetim bütçesi, Eylül’de 129,2 milyar TL açık verdi. Ocak-eylül dönemindeki bütçe açığı ise 512,6 milyar TL.

Türk Hazine ve Maliye Bakanlığı, Eylül ayı bütçe gerçekleşme sonuçlarını açıkladı. Buna göre; merkezi bütçe Eylül’de 129,2 milyar TL açık verdi.

Eylül’de bütçe geliri 441,2 milyar TL olurken, bütçe gideri 570,4 milyar TL oldu. Eylül ayı bütçe giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 99,8 oranında artarken bütçe giderlerindeki artış yıllık 113,2 oldu.

Merkezi yönetim faiz dışı dengesi Eylül’de 58,5 milyar lira açık verdi. Ayrıca merkezi bütçeden BOTAŞ’a Eylül’de 14 milyar TL aktarıldı. Ocak-Eylül döneminde ise merkezi bütçe toplamda 512,6 milyar TL açık verdi.

Ocak-Eylül döneminde ise toplam gelir 3,43 trilyon TL, toplam gider 3,95 trilyon TL oldu. Aynı dönemde faiz dışı bütçe giderleri 3,4 trilyon TL ve faiz dışı açık ise 41,7 milyar TL olarak gerçekleşti. ANKARA

 

*****

39 milyonun kredi borcu var

Denizli Milletvekili Şeref Arpacı, tüketici kredisi borcu bulunan yurttaş sayısının 38 milyon 880 bin kişiye çıktığını; icra dairelerine bu yıl 10,4 milyon yeni dosya geldiğini söyledi.

CHP’li Şeref Arpacı, yurttaşların bankalara olan borçlarındaki artışa dikkat çekti. Arpacı, yüksek enflasyon, temel tüketim ürünlerine gelen fahiş zamlar ve diğer nedenlerle insanların satın alma gücünün her geçen gün biraz daha azaldığını söyledi. Satın alma gücü eriyen vatandaşın mecburi olarak bankalara başvurduğuna işaret eden Arpacı, Risk Merkezi’nin verilerine göre Ağustos 2023 sonu itibariyle bankalara tüketici kredisi borcu bulunan vatandaş sayısının 38 milyon 880 bin kişiye çıktığını söyledi. Arpacı, “Borçlu vatandaş sayısında son bir yılda 1 milyon 859 bin kişilik artış yaşandı. Yine aynı tarih itibariyle kredi kartı borcu bulunan vatandaş sayısı ise 35 milyon 479 bin kişiye yükseldi. Kredi kartı borcu bulunanların sayısında da son bir yılda 2 milyon 874 bin kişilik artış kaydedildi. Bankalara kredili mevduat hesabı bulunan vatandaş sayısı ise aynı dönemde 1 milyon 523 bin kişilik artışla 27 milyon 885 bin kişiye ulaştı” dedi.

 

*****

Tarımda enflasyon yüzde 71,96

Tarımda üretici enflasyonu, Eylül itibarıyla yıllık yüzde 71,96; aylık yüzde 4,47 arttı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2023 Eylül’e ilişkin Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi’ni açıkladı. Buna göre; Tarım-ÜFE’de (2015=100), Eylül 2023’te bir önceki aya göre yüzde 4,47 artış, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 46,58 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 71,96 artış ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 91,66 artış gerçekleşti.

Eylül 2023’te, endekste kapsanan 84 maddeden, 22 maddenin ortalama fiyatında azalış, 57 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.

Ana gruplarda bir önceki aya göre tek yıllık bitkisel ürünlerde yüzde 3,28 artış, çok yıllık bitkisel ürünlerde yüzde 4,74 artış ve canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerde yüzde 6,10 artış gerçekleşti.

Yıllık artışın yüksek olduğu alt gruplar ise sırasıyla, yüzde 154,83 ile üzüm ve yüzde 146,92 ile yumuşak çekirdekli meyveler ve sert çekirdekli meyveler oldu. Aylık artışın yüksek olduğu alt gruplar ise yüzde 31,62 ile yağlı meyveler ve yüzde 24,05 ile diğer ağaç ve çalı meyveleri ile sert kabuklu meyveler oldu.

 

*****

Ücretliler kaybetti

CHP'nin hazırladığı ekonomi raporunda, “AKP'nin ekonomi politikası, kira, faiz ve kâr payı elde edenlere yararken ücretlileri ise tam anlamıyla ezdi” denildi.

TÜİK verilerinden faydalanılarak hazırlanan raporda şu belirlemeler yapıldı: “Yüksek enflasyon nedeniyle hanehalkının harcanabilir geliri 4.5 trilyon liradan 9.2 trilyon liraya yükselirken, tüketim harcaması ise 4 trilyon liradan 8.6 trilyon liraya çıktı. Tüketim harcamasında yaşanan bu büyük artışın da altında yine yüksek enflasyon yatıyor. Hem fiyat artışları hem de hanehalkının yükselmekte olan enflasyondan korunmak için tüketim harcamalarını öne çekerek yaptığı biliniyor.

Mali şirketler net borç veren pozisyonunda, mali olmayan şirketler, devlet ve hanehalkı ise net borç alan sektörler oldu. Toplamda ise Türkiye ekonomisi net borç alıcı konumunda oldu. ‘milli gelir’in yüzde 5'i oranındaki bu net borçlanma ihtiyacının ise dış borçlanmayla karşılandığı ifade edildi.

Hanehalkının refahı açısından önemli bir gösterge olan maaş ve ücretler ile işverenin sosyal katkıları, 2022’de yüzde 81 artarak 3.5 trilyon liraya yükselirken, kira gelirleri yüzde 167 artarak 2.6 trilyona, faiz gelirleri yüzde 139 artarak 660 milyar liraya, kâr payı gelirleri ise yüzde 184 artarak 1.9 trilyon liraya çıktı.

Ücret gelirlerinin, GSYH içinde 2020’de yüzde 29 olan ve 2021’de yüzde 26.7'ye gerileyen payı, 2022’de de yüzde 23.5'e kadar indi. Ücret gelirlerinin milli gelir içerisindeki payında bu dramatik düşüşün yaşandığı 2022 yılında kira (mülkiyet) gelirlerinin payı yüzde 13.5'ten yüzde 17.5'e, faiz gelirinin payı yüzde 3.8'den yüzde 4.4'e, kâr payının payı ise yüzde 9.1'den yüzde 12.5'e kadar yükseldi.

 

*****

TOKİ mağdurlarından protesto

Antep’te Türk Cumhurbaşkanı Recep T. Erdoğan tarafından iki yılda tamamlanacağı sözü verilen, ancak dört yıldır bitirilemeyen TOKİ’nin sosyal konutları nedeniyle mağdur olan yurttaşlar, inşaat alanında eylem yaptı.

KDV oranlarının yüzde 1'den yüzde 10'a yükseltilmesinin hak sahiplerini mağdur ettiğini söyleyen bir vatandaş, "Sabit fiyatı seçtik KDV'miz yüzde 1'di ve şu anda birinci etapla ikinci etaptaki arkadaşlar çok mağdur. Hem sabit fiyatın kalkmasından dolayı hem de KDV'nin yüzde 1'den yüzde 10'a çıkarılması saçma bir şey" dedi.

Oluşan fiyat farkına tepki gösteren bir başka vatandaş ise "2019 TOKİ'den hak sahibiyim. Ben burası engelli ve ihtiyaç sahiplerine yapıldı diye biliyordum. Evimiz yapılırken bana teslim edilseydi 240 bin liraydı, şu an bu miktar bana 1 milyon 100 bin liraya mal oluyor. Ben iki çocukla, iki yetimle geçinmeye çalışıyorum. 11 bin 400 lira maaş alıyorum, 11 bin 400 liranın 6 bin lirasını buraya yatırırsam geriye kalanla ben nasıl geçineceğim" diye konuştu.

KDV'lerin yükselmesinin dar gelirli insanlara eziyet olduğunu söyleyen bir diğer hak sahibi de "Fiyatların yükselmesinden çok etkilendik, üstüne bir de KDV oranını yükselttiler. KDV oranı demek evleri sizlere vermiyoruz demek. Dar gelirli insanlara böyle bir eziyet yapılmaz" dedi. ANTEP