‘Erdem’ kıyafetiyle ‘ahlak’ işkencesi

• Taliban’ın “Erdem Polisi” katı kıyafet kurallarını ve ahlak normlarını bahane ederek genç kadınları gözaltına alıyor, elektrik şoku uyguluyor, dövüyor ve ailelerini susturuyor.

Afganistan’da Taliban’ın 2021’de iktidara dönüşünden sonra kadınlara yönelik katı kıyafet kuralları, ciddi insan hakları ihlalleriyle gündeme geliyor. Taliban yönetimindeki Kabil’de, “Erdemliliği Teşvik ve Ahlaksızlığı Önleme Bakanlığı”nın silahlı görevlileri, genç kadınları ve kız çocuklarını sokaklarda kovalayıp gözaltına alıyor. Bileklerinin görünmesi ya da başörtüsünün “yeterince uygun” olmaması gibi gerekçelerle başlayan bu baskı, kadınların kamusal alandan silinmesi ve toplumun korkuyla sindirilmesi anlamına geliyor. 

Renkli başörtü dahi yasak

Sadece bir haftada, Kabil’in en az altı mahallesinde, 16-27 yaş arası onlarca kadın ve kız çocuğu, başörtüsü kurallarına uymadıkları iddiasıyla gözaltına alındı. Görgü tanıkları, silahlı cihatçıların dar sokaklarda kızları kovaladığını, kurbanlarının korku içinde ve ağlayarak kaçıştığını, hiçbir koruma sağlamayan kapı girişlerine sığındığını anlatıyor. Taliban'ın yasakladığı süslemeli, parlak renkli veya saç tutamları görünen başörtüsü takan kızlar sıklıkla hedef alınıyor. Kadınları ve kızları sorguya çekmek için sokak aralarına, dükkanlara ve restoranlara filmli camlı araçlar yerleştirildi.

Elektirikli şok uygulanıyor

Rukhshana Media’nın haberine göre ise , Taliban’a bağlı ahlak polisi, başörtüsü zorunluluğunu ihlal ettikleri iddiasıyla kadınlara elektrik şoku uyguluyor. Mağdurlar ve görgü tanıkları, ahlak polisinin kadınları kıyafetleri nedeniyle durdurarak elektrik şokuyla bayılttığını ve gözaltına aldığını bildiriyor. 20 yaşındaki Nafisa, Kabil’de alışveriş yaparken ahlak polisi tarafından durdurulduğunu, direndiğinde elektrik şokuyla bayıldığını ve soğuk bir hücrede tutulduğunu anlattı. Benzer şekilde, başka kadınlar da uygunsuz giyim veya akraba olmayan erkeklerle temas suçlamalarıyla aynı muameleye maruz kaldıklarını ifade etti. Görgü tanıkları, Taliban’ın kadınları araçlara zorla bindirmek için bu cihazları rutin olarak kullandığını aktardı. Uluslararası Af Örgütü, elektrikli şok cihazlarının yasaklanması çağrısında bulundu.

Aylarca gözaltı

Birleşmiş Milletler’e göre, Taliban’ın kıyafet kurallarını dayatma politikası özellikle Hazara nüfusunun yoğun olduğu Batı Kabil’de toplu tutuklamalarla başladı ve ülke geneline yayıldı. Bazı kadınlar saatler içinde serbest bırakılırken, diğerleri aylarca gözaltında tutuldu. Gözaltına alınan kadınlar, İstihbarat Müdürlüğü’ne götürülerek saatlerce, hatta aylarca tutulabiliyor. Aileler, yakınlarının serbest bırakılması için hareketlerini kısıtlayacak belgeler imzalamaya zorlanıyor.

'Biz kafesteki kuşlar gibiyiz'

The Telegraph’a konuşan, eski bir üniversite öğrencisi, Afganistan'daki kadınların hayatını "kafesteki bir kuş gibi, erkeklerin bizi ne zaman besleyeceğine karar vermesini beklemek" olarak tanımladı. Birkaç ay önce arkadaşlarından birinin intihar ettiğini ancak ailesinin bunu bir aşağılanma olarak gördükleri için intihar olarak nitelendirmeyi reddettiğini söyledi. Genç kadın şunları söyledi: "Bu yaşamak değil, evlerimizin içinde sadece nefes alıyoruz, hiçbir şeye erişimimiz yok.Taliban hepimizin ölmesini istiyor. Sorunları cinsiyetimizle ilgili. Hükümetin tamamı kadınları kontrol etmeye odaklanmış durumda ; böylece erkekler bize bakıp cehenneme gitmesin."

Taliban'ın sorunu kadınların ta kendisi

Taliban, kadınlara, seslerinin dışarı çıkıp erkekleri "ayartmaması" için ev içinde yüksek sesle konuşmamalarını emretti. 2022’de Taliban tarafından hapse atılan ve şu anda Almanya'da sürgünde yaşayan diş hekimi ve kadın hakları aktivisti Zahra Haqparast ise şunları ifade etti: "Afganistan'da hiçbir kadın başörtüsü olmadan dışarı çıkmıyor. Taliban'ın sorunu kadınların ta kendisi. Bir kadın olarak suç işlemenize gerek yok. Taliban'a göre, kadın olduğunuz için suçlusunuz." HABER MERKEZİ