Êzîdîler kamplarda mahsur kaldı

• İnsan Hakları İzleme Örgütü, DAİŞ saldırılarında yerlerini terk ederek kamplarda yaşamak zorunda kalan Êzîdîlerin geri dönüş için yeterli yardım alamadıklarını açıkladı. Irak bürokrasisi geri dönüş önünde engel.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Irak'ta DAİŞ kurbanlarının tazminatına ilişkin bir rapor yayınladı. HRW, başta Êzîdîler olmak üzere mağdurlara yönelik tazminat ve tazminatları "geç" ve “yetersiz” olarak nitelendirdi. Rapor'un ilgi çektiği iki temel nokta şöyle sıralanmış:
* Irak makamları, DAİŞ'e karşı yürütülen savaşta binlerce Êzidî ve diğer insanların Şengal bölgesinde katledilmesi davasında, maddi hasarların tazmini konusunda başarısız oldu.
* Tazminat olmadan, oradaki insanların çoğunun evlerini ve dükkanlarını yeniden inşa edecek maddi imkânları yok, bu yüzden geri dönmeleri onlar için bir seçenek değil. Birçoğu bu sebeple yerinden edilmiş kişiler için oluşturulan kamplarda mahsur kaldı.
HWR’nin sıraladığı bu iki madde aslında Şengal Özerk Yönetimi'nin açıklamalarında sürekli yer etse de bundan bahsedilmedi. HRW raporuna göre, "en az 200.000" Şengalli hâlâ kamplarda sıkışıp kalmış durumda.

Sadece 420 kadın tazminat aldı
Rapor, bugüne kadar sadece 420 Êzîdî kadının tazminat aldığını ve bu tazminatı da Şubat 2023 tarihli "Êzîdî Kurtuluş Yasası" adlı yasa ile aldıklarını hatırlatıyor. Rapor bunu olumlu bir adım olarak görsede halkın Şengal’e dönüşü ve yeniden inşası için bunu yetersiz olduğunu vurguluyor. Diğer kişiler, 2009 tarihli 20 sayılı Kanuna göre tazminat ve tazminat talep edebilir. Bu yasa, "askeri operasyonlar, askeri hatalar ve terör saldırıları sonucunda" meydana gelen zararlar için temyize izin veriyor.
2021 yılından bu yana 10.500 Şengallinin zarar ve kayıpları için tazminat başvurusunda bulunduğunu ve şu ana kadar sadece 5.000 kişinin onaylandığını rapordan öğreniyoruz.

5 bin onay var ama tek kuruş yok
Onaylanan 5.000 talepten henüz hiçbirine ödeme yapılmadı. Bin 500'ü Musul ve Bağdat'tan nihai onay bekliyor; Kalan 3500 ise Maliye Bakanlığı'nın ödemesini bekliyor.
Raporda Irak bürokrasisinin mağdurları ikinci defa mağdur ettiğini gösteriyor. Rapor, Şengallilere yaşatılan mali yıkımı da anlatıyor. Xankê kampından bir esnaf, "Davamı açmak için bir yıl ve 300.000 dinar - 205 dolar - harcadım, bir ofisten diğerine gönderildim. Bu büyük bir zorluktu. DAİŞ yüzünden kaçtığımızı herkes biliyor. Neden Ulusal Güvenlik ofisine gidip DAİŞ olmadığımızı kanıtlamamız gerekiyor? Bu bir suçtur. Evinize zarar verdiler ve üstelik sizin hatanız olmayan bir kaybın tazmin edilmesi için para ödüyorsunuz."
Til Benat köyünden Halil Hasen de kampta yaşıyor. İtirazını yıl başında sonlandırdı. Ayrıca, “Uğradığım zarara karşı bir milyon dinar - 762 dolar - harcadım. Teftiş heyetine dükkânıma verilen zararın tespiti için 100.000 dinar ödedim; 300 bin evdeki hasarın tespiti için. İkisi için 10 milyon dinar belirlediler - 6.800 dolar - ama ben evimi sadece 50 milyon dinara aldım” diyor. 

Basit ve makul hale getirin
Rapor, bu tazminat süreçlerinin mağdurlar için basitleştirilmesi çağrısı yapıyor. Pratik bir adım olarak, ofislerde yeterdince görevlinin istihdam edilmesini öneriyor. HRW ayrıca konunun mali yardım ve tazminatın ötesinin e geçmesini  olmasını istiyor. HRW ayrıca DAİŞ'e karşı ABD öncülüğündeki koalisyona da tavsiyelerde bulunuyor. Koalisyonun askeri operasyonlarının kurbanlarını ve sivil kurbanlarını tespit etmek ve mağdurlara makul bir şekilde tazminat ödemek için kapsamlı bir soruşturma istiyor. HABER MERKEZİ