Feqîr Ehmed’in evi
Kültür/Sanat Haberleri —
- 60'lı ve 70'li yıllarda Almanya'da Kürt dernekleri yoktu. Sadece öğrencilerin buluştuğu bir-iki mekan vardı. O dönem Feqîr Ehmed'in Köln'deki evi Kurdistan sevdalılarının buluştuğu bir mekan oldu. Kürt davası içinde yer alan çok sayıda devrimci, yazar ve sanatçı onun misafiri oldu.
FİRAZ BARAN
Feqîr Ehmed, 1942'de Suruç'un Mizeynterê köyünde doğdu. Bu köy hemen sınırın yanında, Kobanê'ye 1 km mesafededir. Feqîr Ehmed'in annesi Kobanê'liydi. Dayısı Alî Huseyî Midrisî bir şair ve çîrokbêjdi. Babası da uzun öyküler anlatırdı. Bu ortamda bir Kürtlük sevgisi içinde büyüdü.
Feqîr Ehmed de gençliğinden itibaren şiir yazmaya başladı. İlk şiirini ise 1963'te yayınladı. O dönem Kürt ağa ve beylerine karşı şiirler kaleme aldı ve sömürgecilere destek veren ağa ve beyleri eleştirdi.
1965'te Almanya'ya işçi olarak gelen Feqîr Ehmed, burada elektrikçi mesleğini bitirdi ve bu alanda 6 yıl devlet demiryollarında çalıştı. Aynı dönemlerde PDK-Irak'a, Dr. Şivan'ın hareketine destek verdi. O, 65 yaşında emekli oldu. Emekli olduğu güne kadar farklı işlerde çalışarak ailesinin dirliğini çıkaran şair, Kurdistan için şiir yazdı. Evini de her parçadan ve hareketten Kurdistanlıya açtı.
Öcalan'la buluşma
Prof. İbrahim Yasa 1953 yılında Ankara'da SBF'nde Sosyal Siyaset Kürsüsü'nü kuran tanınmış bir sosyologdur. Yasa, 1972'de Almanya'ya geliyor ve üç hafta Feqîr Ehmed'in misafiri oluyor. “Ben de sizi ağırlamak isterim. Ankara'ya gelirseniz misafirim olun” diyor. Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan SBF'de okudu ve Yasa'nın öğrencisiydi. Feqîr Ehmed 1976'da Ankara'ya gidiyor ve Yasa'nın evine konuk oluyor. O zaman Abdullah Öcalan ve Cemil Bayık, Yasa'nın evine giderek Feqîr Ehmed ile tanışıyorlar. Ardından birlikte çıkıyorlar. Feqîr Ehmed bir hafta Öcalan'ın yanında kalıyor. Kakşar Oremar, Feqîr Ehmed ile bir söyleşi yapmış ve bunu Stêrk TV'de yayınlamıştı. Bu bilgileri söyleşide anlatan Feqîr Ehmed, devamla şu anısını dile getirmişti: “Abdullah Öcalan çok teorikti. Hepimizden daha fazla Kurdistan'ı savunuyordu. Bağımsızlık ve silahlı mücadeleyi teorisini bize anlattı. Onun siyasetini kabul ettik ve artık heval olduk. Onun anlattıkları güzel bir gül gibi kalbime girdi. Sonra Suruç'a gittik. Bir ay Suruç'ta kaldı. Bir ay içinde halkı örgütledi. Bir ay içinde Suruç'u değiştirdi.”
Şiir, Öykü ve Romanları
Feqîr Ehmed'in üç divanı yayınlandı. Bu divanların tek bir adı var: Dîwana Reş I-II-III. İlk divanı 1990 yılında yayınladı ve 206 sayfadır. Dîwana Reş II 1994 yılında yayınlandı ve 248 sayfadır. 220 sayfa olan Dîwana Reş III ise 1998 yılında yayınlandı. Neden “Dîwana Reş” (Kara Divan) adını verdiğini ise şöyle dile getirdi: “Hep yas içindeyiz. Bu nedenle divanlarıma bu ismi verdim. Ama şiirlerimde teslim olan bir Kürt yok. Sadece acılar da yok. Direniş, verilen mücadele, ödenen ağır bedeller, şehitlerimiz, özellikle de PKK'nin başardıkları, Kurdistan kadın mücadelesinin geldiği düzey vardır.”
Feqîr Ehmed, şiir dışında çeşitli konuları anlatan öyküler de kaleme aldı. Qehremanî Qedar (Med İmparatorluğu üzerine, 122 sayfa), Derweşê Evdî (110 sayfa), Azape Kose (54 sayfa), Siloyê Zindê (48 sayfa), Şêxmehrem (40 sayfa), Berkelê Egîd (44 sayfa), Key'e Sor, Borşad (38 sayfa), Diz (15 sayfa) bunlardan bazılarıdır.
Yayınlanmayan romanlar
Feqîr Ehmed, Doza Welat ve Şerê Kurdistan isimli iki roman da kaleme aldı. Ancak bu romanlar henüz yayınlanmadı. Bu romanlarda Kurdistan'daki kadın gerillaları yazdı. O, kadın gerillaların verdiği mücadele üzerine çok sayıda şiir de yazdı. Bir sohbetimizde bu konuda şöyle diyordu: “Kadın gerillalar Kurdistan'ın onurunu koruyor. Kurdistan'ın alnını yükseltiyorlar. Onlar verdikleri mücadele ile kadını irade sahibi yaptı. O hırçın dağların zorluklarına bizim için katlanıyorlar. Bizim için canlarını feda ediyorlar. Onlar için ne yazsak, hangi fedakarlığı yapsak az gelir.”
Evi bir dernek gibi
60'lı ve 70'li yıllarda Almanya'da Kürt dernekleri yoktu. Sadece öğrencilerin buluştuğu bir-iki mekan vardı. O dönem Feqîr Ehmed'in Köln'deki evi Kurdistan sevdalılarının buluştuğu bir mekan oldu. Kürt davası içinde yer alan çok sayıda devrimci, yazar ve sanatçı onun misafiri oldu.
1976'da Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan ile tanıştıktan sonra Apocu olan Feqîr Ehmed, öldüğü güne kadar da bu bağını sürdürdü. PKK hareketinin bir taraftarı olarak yaşadı. Bu süre boyunca da evinin kapısını Kurdistan sevdalılarına açtı. Aynı zamanda evinde Aram Dîkran, Şehit Sefkan, Şehit Mizgîn, Medenî Ferho, Seyîdxan, Xelîl Xemgîn, Şivan Perwer gibi sanatçı ve yazarları konuk etti. Özellikle Aram Dîkran onun “Rêya Kobanê”, “Çûm Siya Darê” ve “Ey Welato” gibi bazı şiirlerini alarak besteledi ve kasetlerine okudu.
Kurdistan haritası
Feqîr Ehmed, Paris'e gittiği dönemler mutlaka Kamuran Ali Bedîrxan'ı da evinde ziyaret eder. Bir ziyaretinde Milletler Cemiyeti tarafından hazırlanan bir Kurdistan haritasını görür. Kendisinden rica eder ve bu haritayı alarak Almanya'ya getirir. Bu küçük bir haritadır. Selim Ferat'ın desteğiyle bu haritayı büyütür ve 5 bin adet basar. Bu haritaları izine giden işçilerin arabalarına koyarak Kurdistan'a gönderir. Feqîr Ehmed, bir sohbetimizde o serüveni şöyle dile getirmişti: “Haritalar Bakûr, Rojava ve Başûr'a ulaştı. O zaman elden ele dolaşıyor. Harita ülkede büyük bir sevinç yaratmıştı.”
Şair Feqîr Ehmed iki oğlan, bir kız üç çocuk babasıydı. 30 Mart 2023 günü, Almanya'nın Köln kentinde akciğer yetmezliği nedeniyle yaşamını yitirdi. 81 yaşında olan şair, Kurdistan'a götürüldü ve doğduğu köyde toprağa verildi. Yazımızı Feqîr Ehmed'in 60'lı yıllarda kaleme aldığı bir dörtlükle bitirelim:
Ey netewa bindest û pir bar giran
Werin bigrin destên hev wekî biran
Herkes diçe hîvê stêrkê û deran
Em mane reben û bindest û talan