•  Kazakistan’da gaz fiyatlarının artışıyla başlayan ve ülke geneline yayılan eylemlerde devlet güçleri onlarca göstericiyi öldürdü. Rusya liderliğindeki askeri güç ülkeye konuşlandırıldı.

 

Petrol ve doğal gaz zengini Kazakistan’da doğalgaz ve akaryakıt fiyatlarına zam yapılması ardından başlayan ve hükümetin istifasına yol açan protesto gösterileri sürerken, ülke genelinde OHAL ilan edildi. Devlet güçlerinin saldırısı sonucu onlarca gösterici hayatını kaybetti, binden fazla kişi de yaralandı. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in çağrısı üzerine Rusya liderliğindeki askeri güç ülkeye konuşlandırıldı.

Kazakistan'da 2 Ocak’ta evlerde kullanılan sıvılaştırılmış doğalgazın (LPG) tavan fiyatlarının kaldırılması ve fiyatlara yüzde 50 oranında zam yapılmasıyla başlayan gösteriler, Başbakan Askar Mamin başkanlığındaki hükümetin istifası ardından da durulmadı. Akaryakıt fiyatlarına zam yapılmasına karşı başlayan protesto gösterileri bir anda ülkenin tüm bölgelerine yayıldı. Kazakistan’ın ekonomi merkezlerinden olan Almatı'da binlerce kişinin katıldığı protestolarda, göstericiler belediye binasına girdi. Eylemcilerin emniyet müdürlüğü ve bazı karakollara da girmeye çalıştığı kaydedildi. 

Gösterilere devlet güçlerinin şiddetli saldırısı ve yaşanan çatışmalar sonucu; onlarca kişi yaşamını yitirdi, binlerce kişi de yaralandı. Polis Sözcüsü Saltanat Azirbek “Düzinelerce saldırgan etkisiz hale getirildi” dedi. Ülkeden yayınlanan videolarda yaşamını yitiren çok sayıda kişinin başlarından tek kurşunla öldürüldüğü görülüyor. 

Ülke genelinde OHAL

Ülkedeki protestoların dış ülkelerden yardım alan ‘terörist çeteler’ tarafından düzenlendiğini iddia eden Cumhurbaşkanı Tokayev, ülkede iki hafta süreyle olağanüstü hal ilan edildiğini açıkladı. Tokayev, Çarşamba günü de ülkenin en büyük kenti olan Almatı'da, protestoların başladığı Mangistau eyaletinde ve başkent Nur Sultan'da olağanüstü hal ilan etmişti. 

KGAÖ gücü gönderildi

Protestoların kontrol altına alınabilmesi için Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev'in yardım istemesi üzerine, ülkeye barış gücü gönderildi. Rusya liderliğindeki Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) üyeleri arasında Rusya'nın yanı sıra eski Sovyet cumhuriyetlerinden Kazakistan, Ermenistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Belarus bulunuyor.

Uluslararası yükümlülüklere uy

Gösteriler dün de devam ederken, askerlerin zırhlı araçlarla meydana girdiği, silah seslerin duyulduğu belirtildi. Ülkede internet erişimi büyük oranda kapatıldı. 

Birleşmiş Milletler Sözcüsü Stephane Dujarric uluslararası toplumun Orta Asya ülkesindeki gelişmeleri "kaygıyla" izlediğini belirterek, taraflara "itidalli olma, şiddetten kaçınma ve diyaloğu teşvik etme" çağrısında bulundu.

Avrupa Birliği'nden yapılan açıklamada da Kazakistan'daki protestoların kaygıyla karşılandığı belirtilerek, Kazakistan yönetimine barışçı protestolara ilişkin uluslararası yükümlülüklere uyma çağrısı yapıldı.

Nazarbayev dönemi sona erdi

Başbakan Asker Mamin ve hükümetini görevden alan Cumhurbaşkanı Tokayev, Güvenlik Konseyi Başkanlığı görevini ülkenin ilk devlet başkanı Nursultan Nazarbayev’den aldı. Eylemcilerin de hoşnutsuzluğunu dile getirdiği, 1989-2019 yılları arasında ülkeyi yöneten 81 yaşındaki Nazarbayev, Kurucu Cumhurbaşkanı olarak ülkenin siyasetinde önemli bir rol oynuyordu. 

Halk yoksulluk içinde

Dünyanın yüzölçümü açısından en büyük 9. ülkesi olan Kazakistan'ın Rusya ve Çin ile komşu olması ve zengin petrol yatakları, ülkeyi stratejik ve ekonomik açıdan önemli kılıyor. Eski Sovyetler Birliği'nin yıkılmasının ardından 1991'de bağımsızlığını kazanan Kazakistan'da zengin yer altı kaynaklarına rağmen halkın çoğunluğu yoksulluk içinde yaşıyor.  HABER MERKEZİ

 

Ana gövde maden işçileri

Kazakistan Sosyalist Hareketi’nin lideri Aynur Kurmanov: Eylemcilerin ana gövdesini metalürji ve maden sektörlerinde çalışan işçiler ve işsiz gençler oluşturuyor. İşçilerin sektörel protesto olarak başlattığı eylemler kısa zaman içinde büyük kitlesel destek gördü ve bu eylemlerle büyük bir dayanışma hareketi doğdu. Petrole yapılan zam sonrası bizzat bu sektörde çalışan işçilerin harekete geçmesi zaten hayat şartları ve emeğe yönelik saldırılar karşısında birikmiş toplumsal enerjinin açığa çıkmasına neden oldu. Grevlerin başladığı fabrikalar Nazarbayev’in ailesinin başını çektiği Kazakistanlı oligarklarla batılı ortakların fabrikaları. Burada Amerikan ve İngiliz sermayesi ağırlıklı, büyük batılı şirketler bu sektörlerde ağırlık kazanmış durumda. Bu hareket tamamen sınıfsal bir hareket, işçi sınıfı hareketi. Göstericilerin talepleri tamamen sosyo-ekonomik talepler. Eylemler coğrafi olarak yayıldıkça kendiliğinden politize oldu. İlk talepler petrol fiyatlarının düşürülmesi ücret artışı ve sendikaların resmen tanınması.