Keşmir’de savaşa doğru mu?

• Keşmir saldırısı, Hindistan-Pakistan gerilimini tırmandırıyor. Hindistan; tüm Pakistan vatandaşlarının vizesini iptal etti, İndus Suları Anlaşması’nı askıya aldı, G20 ortakları ile Körfez ülkelerine brifing verdi ve hava ve deniz tatbikatlarına başladı.
• Pakistan ise İndus Suları Anlaşması’na müdahalenin “savaş nedeni” olduğunu belirterek, Hindistan’a hava sahasını ve sınır kapısını kapattı, Hindistan ile tüm ticareti, Pakistan üzerinden geçen üçüncü ülke ticareti de dâhil olmak üzere askıya aldı.

Keşmir’de Salı günü gerçekleşen ve 26 turistin yaşamını yitirdiği saldırının ardından, Pakistan-Hindistan arasında çıkan kriz tırmanmaya devam ediyor. Lashkar-e-Taiba'nın (LeT) örgütünün “Direniş Cephesi” isimli kolu saldırıyı üstlenirken; Hindistan, saldırıdan Pakistan’ı sorumlu tuttu. İslamabad saldırıyla ilgisi olduğunu reddederek Hindistan'ı kanıt sunamamakla suçladı.

Hindistan, misilleme olarak Yeni Delhi’deki Pakistanlı askeri diplomatları ‘sınır ötesi terörizmle bağlantısı olduğu’ iddiasıyla “istenmeyen kişi” ilan etti, Pakistan vatandaşlarına verilen tüm vizeleri iptal etti. Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada “Hindistan'ı terk etmek için bir haftaları var” denilirken, İslamabad büyükelçiliğindeki askeri danışmanlarını da geri çekeceği belirtildi.

İndus, savaş nedenidir

Yeni Delhi ayrıca iki ülke arasında 1960 yılında Dünya Bankası gözetiminde imzalanan İndus Nehri Su Anlaşmasını, Pakistan “sınır aşan terörizme verdiği destekten inandırıcı ve geri dönülmez bir şekilde vazgeçene” kadar askıya aldı. Anlaşma uyarınca Hindistan Beas, Ravi ve Sutlej nehirlerini kontrol ederken Pakistan İndus, Chenab ve Jhelum nehirlerini yönetiyor.

Yıllar boyunca sayısız kriz atlatan anlaşma, her iki ülke için de can damarı olan bir nehir sisteminin sularının paylaşılmasını sağlayan dünyanın en başarılı su paylaşım anlaşmalarından biridir. Pakistan tarımının sulama için İndus sisteminin sularına olan büyük bağımlılığı, anlaşmayı ülke için hayati hale getiriyor. Pakistan, su akışına yapılacak herhangi bir müdahalenin “savaş nedeni” olarak değerlendirileceğini söyledi ve ulusal gücün tüm yelpazesinde tam güçle karşılık verileceğini garanti etti.

Sınır kapısı ve hava sahası kapalı

İslamabad ise karşılık olarak Hintli diplomatların ve askeri danışmanların sınır dışı edilmesini emretti, Sih hacılar hariç Hint vatandaşlarının vizelerini iptal etti ve kendi tarafındaki ana sınır kapısını kapattı. Hindistan’a ait ve Hindistan tarafından işletilen tüm havayolu şirketlerine hava sahasını kapattı, üçüncü ülkelerle yapılanlar da dâhil olmak üzere Hindistan’la tüm ticareti askıya aldı.

Pakistan Dışişleri Bakanı İshak Dar,  Başbakan Şehbaz Şerif'in Yeni Delhi tarafından açıklanan tedbirlere “yanıt vermek” üzere Ulusal Güvenlik Komisyonu'nu toplantıya çağırdığını söyledi. Öte yandan, iki ülke arasındaki Attari-Wagah Sınır Kapısı da kapatıldı.

BM’den azami itidal çağrısı

Birleşmiş Milletler (BM) Sözcüsü Stéphane Dujarric, karşılıklı restlerin ardından taraflara, “Her iki hükümete de azami itidal göstermeleri, durumun ve gördüğümüz gelişmelerin daha da kötüye gitmemesini sağlamaları çağrısında bulunuyoruz. Pakistan ve Hindistan arasındaki her türlü sorunun anlamlı karşılıklı angajman yoluyla barışçıl bir şekilde çözülebileceğine ve çözülmesi gerektiğine inanıyoruz” çağrısı yaptı.

Karşılıklı ateş

The Guardian’a konuşan kaynaklar, iki ülkenin Keşmir kontrol hattında birbirilerine ateş açtığını söyledi. Agence France-Presse'e konuşan Pakistanlı hükümet yetkilisi Syed Ashfaq Gilani de olayı doğrulayarak, “Sivil halka ateş açılmadı” dedi.

Hindistan ordusu, ateşin Pakistan tarafından başlatıldığını söyledi ve “etkili bir şekilde karşılık verildiğini” ekledi. Olayda can kaybının olmadığı bildirildi. Hindistan Genelkurmay Başkanı General Upendra Dwivedi, dün Hindistan'ın kontrolündeki Keşmir'in Srinagar kentinde üst düzey bir güvenlik incelemesine başkanlık etti.

‘Sonuna kadar takip edeceğiz’

Pahalgam yakınlarındaki turistik alanda gerçekleştirilen saldırı, Hindistan Başbakanı Narendra Modi'nin gerilimin devam ettiği Himalaya bölgesinde sükûnetin yeniden sağlandığı söylemlerini boşa çıkardı. Hindistan ordusu Keşmir Vadisi'nde geniş kapsamlı “ara ve yok et” operasyonları başlattı, gözetleme uçakları konuşlandırdı ve asker sayısını arttırdı. Biri Hindistan vatandaşı, ikisi Pakistanlı üç şüpheli için başlatılan arama çalışmaları devam ediyor. Modi, şüphelileri yalanlama sözü verdi ve ekledi: “Tüm dünyaya sesleniyorum, Hindistan her teröristi ve destekçisini tespit edecek, izini sürecek ve cezalandıracaktır. Onları dünyanın sonuna kadar takip edeceğiz.”

Hindistan buna ek olarak geniş çaplı hava ve deniz tatbikatlarına başladı. Hindistan Hava Kuvvetleri'nin Rafale jetlerini ve seçkin saldırı filolarını sergilediği Gagan Shakti tatbikatları daha da aciliyet kazanırken, donanma manevralarını yoğunlaştırdı ve karadan havaya bir füze denemesi yaptı.

Diplomatik cephede ise Hindistan Dışişleri Bakanı Vikram Misri, aralarında G20'nin kilit ortakları, Körfez ülkeleri ve özellikle Çin'in de bulunduğu 25 ülkenin elçilerine brifing verdi. Gergin ilişkilere rağmen Pekin'in dâhil edilmesi, daha geniş bir küresel mutabakat oluşturma çabası olarak görüldü.

78 yıllık kriz

Saldırının hedefi olan Keşmir, 1947'deki bağımsızlığından bu yana Hindistan ve Pakistan arasında bölünmüş durumda. Her iki ülke de Himalayalar'ın eteklerindeki bu bölgenin tamamında hak iddia ediyor. Her biri dünyanın en ağır askeri sınırlarından biri olan ve 1947-48 savaşından sonra kurulan ateşkes sınırına dayanan “kontrol hattı” ile ayrılan bölgenin bir bölümünü, Çin ise doğuda başka bir bölümü kontrol ediyor. Hindistan ve Pakistan, en son 1999 yılında olmak üzere Keşmir için iki kez daha savaştı. HABER MERKEZİ