• Komisyon'un tüm partilerinin görüş ve önerilerini aldıktan sonra rapor yazımında, AKP ve MHP'nin 'olmazlar' üzerinden bir dil kurması yüzünden zorlanması bekleniyor. Yeni Yol Grup Başkanı Kaya, "Ortaklaşma ve çözüm istiyoruz. Raporun da bu temelde yazılıp hazırlanmasını bekliyoruz” dedi.

AZİZ ORUÇ/ İSTANBUL

Meclis’te kurulan Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu’nda yer alan partiler, çözüm sürecine ilişkin öneri ve değerlendirmelerini içeren raporlarını sunmaya devam ediyor. DEM, MHP, TİP, EMEP ve DSP raporlarını iletirken; AKP, CHP ve Yeni Yol Grubu'nun raporlarını bu hafta sonuna kadar sunması bekleniyor. Komisyon, hepsini aldıktan sonra raporunun yazım aşamasına geçilecek. Komisyon'un bu ay sonunda dolacak olan görev süresinin ihtiyaten iki ay uzatılması da gündemde. Komisyon'da yer alan DEM Parti İstanbul Milletvekili Celal Fırat, Yeni Yol Grup Başkanı Bülent Kaya ve EMEP Partisi İstanbul Milletvekili İskender Bayhan ile raporların temel başlıklarını, AKP-MHP’nin yaklaşımlarını ve çözüm için beklenen adımları konuştuk.

Çözümün hukuki bir altyapı gerektirdiğini vurgulayan Celal Fırat, bunun temelinin 'Barış Yasası' ve demokratik entegrasyon olduğunu belirtti. Raporda 'umut hakkı', kayyum politikaları, cezaevi koşulları, infaz düzenlemeleri ile AYM ve AİHM kararlarının uygulanması gibi başlıkların yer aldığını söyleyen Fırat, “Barışın toplumsallaşması için barış kültürünün nasıl inşa edileceğini de ele aldık. İnanç özgürlükleri kapsamında özellikle Alevilere ilişkin düzenlemelere de raporda yer verdik” dedi.

Öncelik 'Barış Yasası'

'Barış Yasası’nı uzun süredir dile getirdiklerini belirten Fırat, bunun çözüm için temel adım olduğunu ifade etti. Raporda buna da genişçe yer ayırdıklarını kaydeden Fırat, demokratikleşme ve barış kültürünün yerleşmesi için raporlarında yer alan başlıca talepleri şöyle sıraladı:

* Barış Yasası (demokratik entegrasyon yasası)

* İnfaz yasası

* Cezaevi koşullarının iyileştirilmesi

* AİHM ve AYM kararlarının uygulanması

* CMK’nin düzeltilmesi

* TMK’nin kaldırılması

* Ana dilde eğitim

* Geçiş süreci için gerekli adımların atılması.

Olmazlarla çözüm üretilemez

AKP ve MHP’nin yaklaşımlarını eleştiren Fırat, “‘Umut hakkı olmaz’, ‘ana dilde eğitim olmaz’ diyerek çözüm üretilemez” dedi. Tartışmaların yeni başladığını belirten Fırat, “Kürt meselesinin tarihsel arka planını konuşmadan çözüm geliştirilemez. ‘Ana dil anne sütü kadar helaldir’, ‘Abdullah Öcalan çağrı yapsın, PKK’yi feshetsin umut hakkından yararlansın’ diyeceksin, şimdi de yok bunlar olmaz diyerek, sorunu çözmeye çalışacaksın. Bu doğru bir yaklaşım değil” diye konuştu.

Meselelerden kaçınıyorlar

Ortak rapor yazım sürecinin zorluğuna dikkat çeken Fırat, AKP ve MHP’nin temel meselelerden kaçındığını ifade etti. Fırat, şunları söyledi: “Kayyum kaldırılsın deniliyor ama kaldırılmıyor. Tek taraflı ve teslimiyetçi bir yaklaşım çözüm üretmez. AKP ve MHP raporlarında bazı olumlu başlıklar olsa da ciddi eksiklikler var. Biz raporumuzu kapsamlı tuttuk ve çözüm için zorlamaya devam edeceğiz. Raporun da bu temelde hazırlanmasını isteyeceğiz.

Ana dilde eğitim

Ana dilde eğitim mutlaka konuşulmalı. Raporumuzda bu talep güçlü biçimde yer alıyor. Diğer partilerin de bu konuda açık olması gerekiyor. Herkes bu konuda birbirini anlamalı. Çözüm mekanizmaları oluşması gerekiyor

Bu sorun söylemle değil adımlarla, Barış Yasası, geçiş süreci yasaları ve demokratikleşmeyle olur. Cumhur İttifakı'nın artık adım atması gerekiyor. Eşbaşkanlarımız tahliye edilmeli, cezaevleri boşaltılmalı, kayyumlar kaldırılmalı, Abdullah Öcalan ile görüşme koşulları sağlanmalıdır. Demokratik çözüm perspektifiyle barış ekseniyle etkin bir şekilde beraber çözüm üretebiliriz.”

İhtiyaçları karşılamaktan uzak

EMEP Partisi İstanbul Milletvekili İskender Bayhan, Komisyon çalışmalarının ciddi eksiklikler barındırdığını belirterek, iktidarın yaklaşımının toplumun beklentilerine yanıt vermediğini söyledi. Bayhan, “MHP ve AKP raporlarının görebilmiş değiliz. Kamuoyuna yansıdığı kadarıyla iktidar bloğunun raporlarının içeriği, ne Komisyon'da yapılan dinlemelerin ilerletici yönlerinin dikkate alınması açısından ne de Türk ve Kürt emekçilerinin beklentileri açısından ihtiyaca yanıt verecek nitelikte değil. Kalıcı barışın sağlanması için atılması gereken somut adımların çok uzağında görünüyor” dedi.

Her partiden üye olmalı

“Tüm yasal düzenlemeler Saray iktidarının insafına bırakılmış” diyen Bayhan, şöyle devam etti: ”’Eve dönüş’ ve günlük hayata katılım açısından bile gerekli yasal altyapının oluşmasından uzak bir yaklaşım sergileniyor. Bir kez daha Komisyon'un homojen, yekpare bir yapı olmadığını ve özellikle Saray rejiminin somut adımlar konusunda olabilecek en geri noktada durduğunu görüyoruz. Bunun içinde rapor yazım kurulunda Komisyon'da bulunan partilerin hepsinden birer temsilcinin yer almasını önemsiyoruz. Bu konuda ısrarımızı sürdüreceğiz.”

Beklenen adımlar

Bayhan, Kürt sorununun çözümü için gerekli yasal düzenlemeleri şu başlıklar altında sıraladı:

* AYM ve AİHM kararlarının uygulanması

* Siyasi tutuklu ve hükümlülerin serbest bırakılması

* Kayyum uygulamasına son verilmesi

* Tutuklu yargılama operasyonlarının durdurulması

* Hasta mahpusların serbest bırakılması

* KHK’lıların haklarının iade edilmesi

Eve dönüş için yapılması gerekenler:

* TMK’nin kaldırılması

* İnfaz eşitsizliklerinin giderilmesi

* Ulusal hak ve kimlik inkârının son bulması

* Ana dilde eğitim için yasal düzenleme

* Siyasi genel af.

Ayrıştırma değil, ortaklaşma

Yeni Yol Grup Başkanı ve Saadet Partisi Grup Başkanvekili Bülent Kaya, raporlarının kısa sürede Komisyon'a sunulacağını belirterek, çözüm ve barışa katkı sunacak yasal düzenlemelere odaklandıklarını söyledi. “Örgütün fiili varlığına son verme süreci ve Türkiye'nin ihtiyacı olan hukuki düzenlemeler diye ayırdık” diyen Kaya, şunları aktardı: “Yasal düzenlemelere ihtiyaç var. Demokratikleşme ve temel hak ve hürriyetlerle ilgili önerilerimiz var. Kayyum uygulamaları son bulmalı, ana dil eğitim konusu çözülmeli, yargı bağımsızlığı sağlanmalı, AYM ve AİHM kararları uygulanmalı, idari olarak yapılan yanlış uygulamalar giderilmeli. AKP ve MHP’nin çekince koyduğu ama diğer partilerin raporlarında yer alan ‘umut hakkı’, ‘ana dilde eğitim’ konuları rapor yazma aşamasında zor konular olacak. Tüm raporların yazılması ve ortaklaşarak, güçlü bir raporun Meclis’e sunulmasını umuyoruz. Sorun ya da ayrıştırma değil, ortaklaşma ve çözüm istiyoruz. Raporun da bu temelde yazılıp hazırlanmasını bekliyoruz.”

Konuşuyor ama yapmıyor

Kayyum, AYM, AİHM, infaz düzenlemesi gibi temel konularda partilerin benzer önerilerinin olduğunu kabul eden Kaya, şunları söyledi: “Teoride ortaklaşıyoruz ama pratikte sorun oluyor. Uygulamalarda maalesef sorun oluyor. İktidar bu konuları söylemde çokça dile getiriyor ama adım atmıyor. Kayyum, AİHM, AYM ve temel demokratikleşme konularında iktidar çok rahat adım atabilir ama atmıyor. Türkiye’nin demokratikleşmesi temel hedefi ve istediği değil. İktidar da öyle kolay tamamen bu yanlış politikalarından vazgeçmesi zor. Güvenlikçi politikalarından da bir anda vazgeçmesi zor görünüyor. Onun için sık sık dile getiriyor ama pratikte çok da adım atmıyor. Biz de adım atsın, sorun çözülsün diye çabalayacağız.”

 

* * *

Kurtulmuş, partilerle buluştu

Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş ile Komisyon'da yer alan partilerin koordinatörleri dün bir araya geldi.

Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş ile Meclis Komisyonu'nda yer alan partilerin koordinatörleri dün saat 16.00'da Meclis'te bir araya geldi. Görüşmeye, DEM Parti Grup Başkanvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit, MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız, AKP Grup Başkanı Abdulhamit Gül, CHP Grup Başkanvekili Murat Emir ile Yeni Yol Grup Başkanı Bülent Kaya katıldı. 

Görüşmede, partilerin hazırladığı rapor, aynı zamanda Komisyon'un hazırlayacağı raporun gündeme gelmesi bekleniyordu.