Putin’in Rusya’sı içten sarsıldı

• Uluslararası çevrelerde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in mutlak otoritesine darbe olarak adlandırılan olaylar dizisi uzlaşı ile son buldu. Putin’in ‘kandırılmış kahramanlar’ dediği Wagner gücünün cezalandırılmayacağı ve Prigozhin'in de Belarus'a yerleşeceği söyledi.

• Suriye, Venezuela ve Afrika’nın genelinde Rus politik çıkarlarını gözetmek ve etkinliğini artırmak için oluşturulan PMC Wagner Moskova’ya isyan etti. Cuma günü başlayan askeri hareketlilik Belarus Devlet Başkanı Lukaşenko’nun girişimleri ile kan dökülmeden son buldu. 

 

Rusya’nın jeo-politik müdahale gücü Wagner ile Rusya Savunma Bakanlığı arasındaki laf dalaşı Cuma akşamı yerel saat ile 16:00 sularında Moskova’ya doğru zırhlı araçlarla başlayan hareket ile çatışma tehdidine dönüştü. Ukrayna savaşının 486. gününde Rusya, düzenli ordu ile bağlı silahlı güçler arasında ulusal çıkarlar sınavını verdi. Ukrayna’daki üslerini terk eden Wagner güçleri sınırı geçip Rusya’nın Rostov kentini denetim altına alıp Voronej yönünde Moskova’ya yönelmesi otoriteye tehdit oldu. 
Rusya Devlet Başkanı Putin’in Wagner’in başkente doğru yaptığı hamleyi “ihanet” olarak tanımladığı 5 dakika 33 saniye süren video mesajı ardından Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in onayıyla Wagner lideri Yevgeni Prigojin ile bir görüşme gerçekleştirdi. Belarus Devlet Başkanlığı basın servisine göre Prigojin, Lukaşenko’nun “Wagner’in Rusya topraklarında ilerlemeyi durdurması” yönündeki teklifini kabul etti. 

Moskova yolunda durdu
Kırımın ilhakı ve Bahmut’un ele geçirilmesinde etkin güç olan Prigojin liderliğindeki Wagner’in Rusya’nın sınır kenti Rostov’da Rus ordu birliklerini ve karargahını kuşatması ile iç çatışmaya kapı araladı. Rusya’nın resmi kamu yayıncısı TASS gelişmeleri acil kodu ile duyururken çok sayıda zırhlı araç Rostov kentinden Moskova’ya 450 kilometre mesafedeki Voronej kentine doğru hareket etti. Rus ordusunun Voronej’in kuzeyindeki Lipetsk kentini operasyon karargahı olarak duyurması ile Cumartesi günü kara savaşı kaçınılmaz olmuştu. Wagner, Belarus Başkanı Lukaşenko’nun arabuluculuğu ile üslerine dönerken Moskova’ya 200 km yakında olduklarını açıkladı. Tüm bu 48 saat içerisinde iki helikopter ve bir savaş uçağının düşürüldüğü açıklanırken uçaklar Wagner’in zırhlı konvoyunu vurdu, görüntüler sosyal medyada “Ruslar Rus kanı döküyor” denilerek tepki ile karşılandı. 

Putin: Kandırılmış kahramanlar
Rusya Devlet Başkanı Putin, halka canlı yayında seslendi. Wagner ismini bir kez zikreden devlet başkanı suçluların halk önünde hesap vereceğini söyledi. Putin, "Şu anda, halkımızın geleceği belirleniyor ve tüm güçlerin birleşmesi gerekiyor. Her türlü kavgayı bir kenara atmak lazım. Toplumumuzu bölme girişimleri, sırtından bıçak saplamaktır, Ülke idaresi Rusya’da bir kez daha bölünmeye izin vermeyecek, halkımızı koruyacağız. Tüm zorlukların üstesinden gelip daha güçlü olacağız. Aşırı hırslar Rusya'ya ihanete yol açtı. Özel askeri harekat bölgesinde savaşan Wagner savaşçıları birer kahraman. İsyan başlatanlar onlara ihanet etmiş oldu. Her türlü fitne, ölümcül tehdittir. Eylemlerimiz çok sert olacak. Rusya ordusu, silahlı isyan organize edenleri etkisiz hale getirmek için gereken emirleri aldı. İsyan girişiminden sorumlu olan herkes kaçınılmaz olarak cezasını çekecek, yasalar ve halk karşısında cevap verecek. Her türlü sınavın üstesinden geleceğiz ve daha da güçlü olacağız" dedi.  

Nasıl başladı?
Cuma akşamı paralı asker grubu Wagner'in kurucusu ve başkanı Yevgeni Prigojin, Telegram hesabından yayınladığı sesli mesajlarda, Savunma Bakanı Sergey Şoygu'nun emriyle Wagner kamplarının bombalandığını söyledi ve Şoygu'ya sert suçlamalar yöneltti. Rusya Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Rusya Federasyonu Savunma Bakanlığı'nın PMC Wagner'in kamplarına saldırı düzenlediği iddiasıyla ilgili olarak Y. Prigojin adına sosyal ağlarda dağıtılan tüm mesajlar ve video görüntüleri gerçekle örtüşmemektedir ve bir provokasyondur" denildi. 
Açıklamanın devamında, "Rusya Federasyonu silahlı kuvvetleri, özel askeri harekât alanında Ukrayna silahlı kuvvetleri ile temas hattında muharebe görevlerini yürütmeye devam ediyor" denildi. Bahmut bölgesinde etkin görev alan Wagner grubu, şehrin ele geçirilmesinin ardından kısa bir süre önce geri çekilmiş, Prigojin Şoygu'ya yönelik eleştirilerini tonunu sertleştirerek devam ettirmişti. Gönüllü silahı grupların Rusya Savunma Bakanlığı ile kontrat imzalamaları çağrısını da Prigojin reddetmişti. Prigojin'in son açıklamasına göre Wagner'in 25 bin askerlik bir gücü bulunuyor. 

Nasıl sonuçlandı?
Wagner güçlerinin ‘adalet yürüyüşü’ Rus yetkililerinin ‘isyan’ dediği askeri hareketliliğin sona erdirilmesi için Belarus lideri Lukaşenko devreye girdi. Prigojin ile telefon görüşmesi yapan Lukaşenko'nun basın sözcüsü, "Wagner savaşçılarının Rusya topraklarındaki hareketini durdurma ve gerilimi azaltmak için daha fazla adım atma önerisinin Prigojin tarafından kabul edildiğini" söyledi. Açıklamada, "Şu anda, Wagner savaşçılarına güvenlik garantileri sağlanarak krizi çözmek için kesinlikle karlı ve kabul edilebilir bir seçenek masada" denildi. 
Basın servisinin bildirdiğine göre, Lukaşenko ile Prigojin arasındaki müzakerelerin tüm gün sürdüğü, Vladimir Putin ile de koordinasyon içinde yürütüldüğü belirtildi. Lukaşenko cephesi, "Rusya topraklarında kanlı bir katliam yaşanmasının kabul edilemezliği konusunda taraflar anlaşmaya vardı" açıklaması yaptı.
Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, Belarus Devlet Başkanı Aleksander Lukaşenko'nun arabuluculuğuyla varılan anlaşma uyarınca Prigozhin hakkında silahlı isyan suçlamasıyla açılan ceza davasının düşürüleceğini, Prigozhin'in Belarus'a yerleşeceğini ve isyana katılan Wagner savaşçılarının Rusya'ya yaptıkları hizmetlerden dolayı herhangi bir cezaya çarptırılmayacaklarını söyledi.
Yaşananları "trajik" olarak nitelendiren Peskov, Lukaşenko'nun Putin'in onayıyla arabuluculuk yapmayı teklif ettiğini ifade etti. 

Orduya entegre için
Rusya Savunma Bakanı Soygu’nun Wagner ve benzeri yapıların Rus ordusuna entegre edilmesini amaçlayan sözleşmelerin imzalanması için 1 Temmuz’u son tarih olarak gösterdi. Soygun- Prigojin geriliminde bardağı taşıran son karar bu oldu. Wagner’in kurucusu Prigojin Wagner dağıtılmak isteniyor açıklaması yaptı ve bunu kabul etmeyeceklerini açıkladı. Bağımsız bir askeri yapı olarak kalmakta ısrar eden Wagner ve savunma bakanlığı arasında söz düellosu bu açıklamalar ile çatışma ikilimine girdi. 

‘Bizi haince kandırdılar’
Ukrayna’da cephanesiz ve kısıtlı mühimmat ile cepheye sürüldüklerini bu sebeple de çok sayıda kayıp verdiklerini söyleyen Prigojin kendilerine dönük Rus hava saldırısının gerçekleştiğini açıklamıştı. Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve üst düzey Rus General Valery Gerasimov'u açıkça 'beceriksizlikle' ve savaşçılarına 'mühimmat vermemekle' suçluyordu. Rusya Devlet Başkanı Putin'in bu konudaki açıklamaları ardından Prigojin, cuma akşam saatlerinde yaptığı açıklamada Savunma Bakanlığı ile uzlaşmaya hazır olduğunu ancak "bizi haince kandırdı" dedi. "Bugün kamplarımıza bir roket saldırısı düzenlediler ve çok sayıda yoldaşımız öldü" diyen Prigojin, Şoygu'nun Wagner'e yönelik saldırıyı yönetmek üzere güneydeki Rostov-on-Don kentinde bulunan Rus askeri karargahına bizzat gittiğini ve ardından "korkakça" kaçtığını" iddia etti ve hesap soracakları tehdidini savurdu.

Rusya’nın jeo-politik müdahale gücü
Rusya’nın uzun erimli politik çıkarlarının korunmasında uluslararası yaptırım tehdidini bertaraf etmek için kurduğu Wagner gücü dünyada birçok çatışma bölgesinde aktif. Sahra altı Afrika’da Mali, Gine, Burkina Faso ve Gine Bissau’da resmi olarak bulunan Wagner, Fransa ve Almanya’nın etkisini kırmış durumda. Bu bölgelerde silahlı çatışma ve karşıt güçlerin pasif konuma çekilmesinde en etkili silahlı güç oldu. Hükümetler ile güvenlik anlaşmaları yapan Wagner Rus devletinin siyasi ve ekonomik etki alanını da genişletmiş oldu.

10 bin Wagner askeri Afrika’da  
Özel güvenlik şirketi olarak görülen Wagner’in etkili olduğu Afrika ülkeleri sahra altı ile sınırlı değil. Kesin rakamlar bilinmemekle birlikte toplamda 10 binin üzerinde Wagner gücü Afrika geneline dağılmış durumda. 
Libya’da Halife Hafter güçleri ile jeo-politik durumu lehine çeviren Rusya’nın buradaki dönüştürme gücü Wagner. Cufra ve Sirte’deki El Kardabiye Hava Üssü ile sahilde konumlu güç sayısı 2000’in üzerinde. Yine Sudan iç savaşına da dahil olduğu belgelenen Wagner güçleri Port Sudan, Hartum ve Darfur’da önemli bir güç bulunduruyor. "Meroe Gold" ve "M Invest" altın arama şirketleri ile hareket eden bu askeri güç insan hakları ihlalleri ile de gündemdeydi. 
Orta ve Doğu Afrika’da da Rus politik müdahale gücü olarak kullanılan Wagner, Orta Afrika Cumhuriyetinde 2000’in üzerinde asker bulunduruyor. Mozambik, Zimbabve  ile Madagaskar’da etkili olduğu ülkeler arasında. 

2013’ten beri Suriye’de
Suriye iç savaşına dahil olan Rusya’nın bu bölgedeki müdahale gücü de yine Wagner’den oluşuyor. Muhalif kesimler ile Selefi yapılara karşı başlatılan Hama-Humus ve Halep operasyonlarında etkin olduğu bilinen Wagner birçok kritik üssün de korunmasından sorumlu. HABER MERKEZİ