Şengal anlaşması kadükleşiyor

• Irak Başbakanı Mustafa El Kazımi, önceki gün Şengal heyetini kabul edip taleplerini dinledi. Heyet, 18 maddeden oluşan talep/çözüm çerçevesini yazılı olarak da verdi. Başbakan Kazımi, KDP ile yapılan anlaşmanın revize edileceğinin; iki bölümün değişeceğinin sinyalini verdi.

 

Bağdat’ta temaslarda bulunan Şengal heyeti, Başbakan Mustafa El Kazımi ile yaptığı görüşmede Şengal halkının 18 talebini iletti. Irak Başbakanı Mustafa Kazimi, Bağdat-Erbil arasında imzalanan Şengal anlaşmasının iki bölümünü gözden geçirme sözü verdi.

Şengal Özerk Yönetimi temsilcileri, Êzîdî Kadın Özgürlük Hareketi (TAJE) ve Êzîdî Özgürlük ve Demokrasi Partisi (PADÊ) üyelerinden oluşan heyetin 15 Kasım’dan beri Bağdat’ta temasları sürüyor. Heyet, önceki gün Irak Başbakan Yardımcısı Haşim El Davudi ve Ulusal Güvenlik Başkan Vekili Hamid El Şersiri ile görüştü. Heyet, son olarak Irak Başbakanı Mustafa El Kazımi tarafından kabul edildi. Rojnews’in haberine göre heyet, Başbakan Kazımi’ye Şengal halkının 18 maddelik taleplerini iletti. Kazımi’nin heyeti olumlu karşıladığı ve talepleri dinlediği belirtildi. Kazımi’nin Şengal sorununa dışarıdan müdahale edilmesine izin vermeyeceklerini söylediği ve sorunu Şengal halklarıyla birlikte çözeceğinin sözünü verdiği öğrenildi.

 

Şengal halkının sunduğu çerçeve

Heyetin Kazımi’ye ilettiği talepler şu şekilde:

* Hükümete ve Parlamento’ya çağrımız; Êzîdîlere yönelik toplu katliamı kabul etmeleri ve Şengal sorununa ilişkin çalışma yapmalarıdır. Katliamın sorumlularının tespit edilerek uluslararası hukuk kurumlarına teslim edilmesi gerekiyor.

* Şu anda Şengal’de bulunan yönetimin yerine yeni bir yönetim oluşturulmalı, yeni yönetim halkların eşitliği temeline dayanmalıdır. Yeni yönetim özerk olmalı ve Şengal halklarından oluşmalıdır.

* Şengal, Federal Hükümet’e bağlı ademi merkez bir yer olarak kabul edilmelidir. Bölgesel ve uluslararası tüm savaşların Şengal’den uzak tutulmalıdır.

* Yaşanan savaşta evi yıkılan, yaralanan, şehit ve kayıp ailelerine yardım verilmesi kararına Şengal’in de dahil edilmesi gerekiyor. Şengal’de buna ilişkin şu ana kadar herhangi bir yardım yapılmamıştır.

* Yönetim, askeri, dini ve ulusal konularda Şengal’e ilişkin alınan kararlarda Êzîdîlerin iradesine başvurulmalıdır. Dışarıdan hiçbir gücün Şengal halklarının sorunlarına müdahil olmasına izin verilmemelidir.

* Şengal’e temel hizmetlerin yapılması ve göçmenlerin evlerine geri dönmesi için uygun ortamın oluşturulması gerekmektedir.

* DAİŞ’in elinden kurtarılan kadınlara ilişkin projelere verdiğiniz önemden ve bunu Parlamento’da ikinci kez gündeme getirmenizden ötürü size ve Cumhurbaşkanlığı’na teşekkür ediyoruz. Umut ediyoruz ki; Irak Parlamentosu, yıl sonuna kadar projeyi onaylar ve yürürlüğe koyarak bu kadınların yükünü hafifletir ve topluma daha fazla katılımlarını sağlarlar.

* Şengal’in ve altyapısının yeniden inşası, hükümet binalarının restorasyonu ve inşası için hükümet bütçe ayırmalı ve eğitim, hizmet ve sağlık alanlarına önem vermelidir. Bununla birlikte bölgenin üniversite ve enstitü mezunu sakinlerini eğitim ve bilim kadrolarına katmalıdır.

* Üzerimizdeki zulmün kaldırılması ve kendimizi Irak vatandaşı gibi hissetmemiz için çocuklarımızın askeri, polis ve havacılık akademilerine alınması, ulusal güvenlik kurumlarına kabul edilmesini ümit ediyoruz.

* Bölgede kaçırılan kişilere ilişkin özel bir araştırma ve izleme komitesinin kurulmasını, bu komitenin ilgili devletlerle koordine içinde çalışmasını ve kaçırılanların aile üyelerinin temsilcilerinin bulunmasını istiyoruz. 

* Êzîdî binlerce askerin İçişleri ve Savunma bakanlıklarında belgeleri bulunmaktadır. Bu askerlerin bölgelerini, yani Şengal’i savunmak için bölgeye gönderilmesini talep ediyoruz.

* Irak ve Suriye arasındaki Para Bölgesi Sınır Kapısı’nın açılması için çağrı yapıyoruz. Çünkü bu kapı, DAİŞ’in Suriye’deki zindanlarından kurtarılanların geçişinin sağlandığı tek kapıdır. Bununla birlikte söz konusu kapının resmi olarak Şengal ilçe yönetimi ve bölgede görevli güvenlik güçlerinin denetiminde bulunmasını talep ediyoruz. Bu talep, Şengal sakinlerinin başlıca talebidir.

* Sayın Başbakan’ın Êzîdî işleri için özel bir danışmanı olması gerektiğini görüyoruz. Böylece Êzîdîler olarak sorunlarımızı karar mercilerine güvenli bir şekilde ulaştırabileceğimizi ve Êzîdîler ile sizin aranızda ilişki geliştirilebileceğini düşünüyoruz.

* 3 Ağustos 2014 Êzîdîlere dönük gerçekleşen saldırıların soykırım (jenosid) olarak kabul edilmesi ve bunun için girişimin olması gerekmektedir.

* Êzîdî topraklarındaki demografik dokunun korunması için Ninova ve Şengal’de, daha önceki yönetim sistemleri döneminde ellerinden alınan toprakların geri verilmesi gerekmektedir.

* Irak Parlamentosu’na, Êzîdîleri ayrı bir ulus olarak görmeleri için çağrı yapıyoruz.

* Türk devletinin Irak topraklarına ve özellikle Şengal bölgesine yaptığı bombardımanların durdurulması için çağrı yapıyoruz. Çünkü bu saldırılar göç edenlerin dönmesi önünde engel oluşturmakta, bölgenin güven ve huzurunu sarsmaktadır.

* Merkezi Şengal’de olan özel bir polis merkezinin açılması, İçişleri Bakanlığı’nın denetiminde 5 bin üyesinin bulunması ve üye seçimlerinde toplumsal dengelerin göz önünde bulundurulması çağrısında bulunuyoruz.

İki bölüm gözden geçiriliyor

22 kişilik heyette yer alan Dexil Murad, görüşmeye ilişkin KirkukNow’a yaptığı açıklamada, “Başlangıçta Bağdat ile Hewlêr arasındaki anlaşmanın 7. maddesinde bir değişiklik istedik. Bu nokta, polis dışında tüm güçlerin Şengal’dan ayrılması gerektiğini söylüyor. Şu anda Şengal’i koruyan güçlerin kalmasını istedik, çünkü DAİŞ savaşı sırasında ve bugüne kadar bölge halkına büyük hizmet sundular.”

Heyet ayrıca yeni yönetimin belirlenmesini öngören ikinci maddenin de gözden geçirilmesini talep etti. Dexil Murad, “Başbakan’dan Şengal’den ve şu anda orada ikamet eden biri olması koşuluyla ilçe için bağımsız bir kaymakamın atamasını istedik. Ayrıca parti ve dış müdahaleye taviz vermeden, bölge halkının iradesi ile atama yapılmasını istedik. Başbakan neyse ki iki noktayı gözden geçireceğine söz verdi” diye konuştu.

Din adamı ve heyet üyesi Şeyh Fakir Xelef ise şunları söyledi: “Başbakanla dostane ve çok önemli bir görüşme yaptık. Şengal bölgesinde üç saat boyunca uzun uzun tartıştık. Daha sonra Bağdat ile Hewlêr arasındaki anlaşmaya bizim ve Şengal halkının itirazını dile getirdik ve anlaşmanın gözden geçirmesini istedik. Başbakan bize iki önemli söz verdi;

* Yakında Şengal’i ziyaret edeceğini ve Şengal halkı için kabul edilebilir bir yönetim kuracaklarını söyledi.

* Şengal halkının menfaatlerine aykırı bir nokta bulurlarsa bunları gözden geçireceklerini söyledi.

Şengal halkı ayaktaydı

Şengal’de ise önceki gün halk ayaktaydı. Türk devletinin 9 Kasım’da Xanesor’ûn Barê köyüne bağlı Xelef mezrasındaki hava saldırısında yaralanan bir YBŞ savaşçısı ile iki sivil yaralanmıştı. Üç yaralı da Musul’daki hastaneye kaldırılmıştı.YBŞ savaşçısı burada kurtarılamayarak şehadete ulaştı. YBŞ’linin cenazesi ailesine verilmedi. İki yaralı ise gözaltına alındı. Bunun üzerine Şengal halkı, dün ayaklandı. Şengal Belediyesi önünde toplanan halk, yürüyüşe başladı. Şehit YBŞ’linin fotoğraflarının taşındığı yürüyüşte, “Em ji zindanên we natirsin” pankartı eşliğinde YBŞ lehine sloganlar atıldı. Telefar-Şengal yolunu kapatan, Irak güçlerinin araç, kontrol noktası ve noktalarını tahrip eden halk, cenazenin teslim edilmesini ve gözaltındakilerin serbest bırakılmasını istedi.

Halktan bir heyet de Irak yetkilileri ile görüştü. Görüşmelerin ardından bir açıklama yapan Şengal Demokratik Meclisi Eşbaşkan Vekili Heso Îbrahîm, kendilerine taleplerinin yerine getireleceğinin sözü verildiğini belirterek, ”Cenaze teslim edilmez ve gözaltındakiler serbest bırakılmazsa daha sert tepki göstereceğimizi açık bir şekilde söyledik” dedi.

Bu açıklamadan sonra protestolara ara verildi. Cenazenin dün akşam teslim edilmesi bekleniyordu.  ŞENGAL