Son Ermeni öldü, kilise harabeye döndü

• Dersim’in Hozat ilçesine bağlı Ergen köyünde bulunan Ergany Kilisesi, köyde bulunan son Ermeni’nin yaşamını yitirmesinden sonra bakımsızlıktan harabeye dönüştü.

 

CENGİZ ÖZBASAR-MA/DERSİM

Ermenilere ait büyük kiliselerden olan Ergany Kilisesi, bakımsızlık nedeniyle harabeye döndü. Dersim’in Hozat ilçesine bağlı Ergen köyünde bulunan Ergany Kilisesi, köyde bulunan son Ermeni’nin yaşamını yitirmesinden sonra bakımsızlıktan harabeye dönüştü.

Taş duvarlarında bulunan kitabeye göre kilise, 975 yılında Prens Hancit Mxit tarafından Meryem Ana anısına inşa edildi. Söz konusu duvarda kazıma tekniğiyle yazılan kitabede, “Bu sunak Beytüllahim’de Kutsal Ruh’un gölgesindeki örtü ile İsa Mesih’i doğurarak babasını sevindiren ve yaşatan Rabb’in annesinindir. Senin için dua ediyorum Kutsal Hizmetkarınız Mxit’ar. Büyük ve Tanrımız, beni, benden önce, kutsal doğuşunuz için şehit olan Beytullahim’in çocuklarına göre sıralasın. Ve bu sunağı 975’te yaptım” bilgisi yer alıyor. 

Tamamı kesme taşlardan inşa edilen kilisenin yapısında bulunan taşların işlemesinde, oyma, kabartma ve kazıma teknikleri kullanılmış. Ermeni kiliselerinin çoğunda bulunan ve “khatchkar/khaçkar” olarak isimlendirilen haç tasvirleri, yine bu kilisede de taşlara işlenmiş.

Rahip kilisede yakılarak öldürüldü

Ermenilere 1915 soykırımında, kilisenin son rahibi kilisede yakılarak öldürülür. Son rahibin öldürülmesinin ardından Ergany ismi Ergen olarak değiştirilir. 1950 sonrası ise Ergen ismi Geçimli olarak değiştirilir. Ardından bakımsızlıktan önce kilisenin damı çöker, sonrasında ise duvarları yıkılmaya başlar. Yine bölgede bulunan bazı kimseler tarafından kilise duvarları tahrip edilmiş durumda. Kilise duvarlarına boya ve kazılar şeklinde isimler yazılması da kilisenin daha çok tahrip edilmesine yol açmış halde. 

Kilisenin koruma altına alınması amacıyla Tunceli İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından Erzurum Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’na 2012 yılında yapılan başvurunun kabul edilmesine rağmen, kilisenin korunması veya restore edilmesine yönelik bir çalışma yapılmadı.