Suya batmak

• Son 20 yılda, her yıl 400 milyar tona yakın buzu eriyen Grönland Buzul Tabakası’nın erime hızında büyük bir artış görüldü. Daha da endişe verici olanı, erime hızı katlanarak artıyor. 2012’den 2017’ye kadar olan beş yılda, Batı Antarktika Buzul Tabakası’ndaki buz kaybı, yılda 76 milyar tondan üç kat artarak 219 milyar tona ulaştı.

Bill McGuire - Çeviren: Mestan Dilbilmez

Çocuklarınız ya da torunlarınız denize nazır bir yerde yaşıyorsa, korkun. Çok korkun. Deniz seviyesinin yükselmesi, iklimsel çöküşün en yıkıcı ve yok edici sonuçlarından biri olarak belirlendi ve okyanusların yüzyılın sonuna kadar kıyı topluluklarını boğma olasılığı her geçen gün artıyor. Modellemeye dayanan yaygın görüş, yüzyılın sonuna kadar deniz seviyesinin belki bir metre kadar -alçak adaları ve kıyı şeritlerini yok etmeye yetecek kadar- yükseleceğini öngörüyor, ancak bulgular daha ciddi bir duruma işaret ediyor. Bir dizi araştırma, 2100 yılına kadar deniz seviyelerinin bugünkünden iki ya da üç, hatta belki beş metre kadar yükselebileceğini gösteriyor. Gerçekten ürkütücü bir senaryo.

Deniz seviyesi 20 cm’ye yükseldi 

Küresel deniz seviyeleri 20. yüzyılda yaklaşık 20 cm yükseldi ve şimdi yılda yarım santimetre tırmanıyor. Bu yükselişin çoğu, okyanusların ısındıkça genişlemesinden kaynaklanıyor ama eriyen buz, yükseliş oranını artırmada her zamankinden daha önemli bir rol oynuyor. Sorun şu ki, dünya her yerde aynı derecede ısınmıyor ve bizim için kötü haber, kutup bölgelerindeki sıcaklıkların tüm yerlerden çok daha hızlı tırmanıyor olması.

Tabii ki, dünyamızdaki buzun büyük çoğunluğunun bulunduğu yer burası; toplamda, 24 milyar kilometre küp gibi akılalmaz bir büyüklük ile dünyadaki tüm tatlı suyun yüzde yetmişe yakın. Grönland ve Antarktika’nın büyük buzul tabakaları, yaklaşık 10.000 yıl önce son Buzul Çağı’nın sona ermesinden bu yana istikrarın kaleleri olmuştu. Bununla birlikte, 20. yüzyılın ikinci yarısında ve özellikle son birkaç on yılda, okyanuslara büyük miktarlarda tatlı su karışmasına neden olacak şekilde çözülmeye başladılar.

Her yıl 400 milyar ton buz eriyor

Yakın zamana kadar, yükselen sıcaklıklara en duyarlı olan Grönland ve Batı Antarktika buzul tabakalarının erimesindeki hızlanmaya odaklanıldı. Son 20 yılda, her yıl 400 milyar tona yakın buzu eriyen Grönland Buzul Tabakası’nın erime hızında büyük bir artış görüldü. Daha da endişe verici olanı, erime hızı katlanarak artıyor.

Batı Antarktika’dan gelen haberler de iyi değil. 2012’den 2017’ye kadar olan beş yılda, Batı Antarktika Buzul Tabakası’ndaki buz kaybı, yılda 76 milyar tondan üç kat artarak 219 milyar tona ulaştı. Toplamda, son çeyrek yüzyılda 2,7 trilyon tondan fazla Antarktika buzu eridi ve küresel deniz seviyesine bir santimetrenin dörtte üçünü ekledi. Yeni oranda, önümüzdeki 25 yıldaki katkı 1,5 cm olacak. Bu pek de endişe verici görünmüyor. Bununla birlikte, artış oranı bu dönem boyunca korunursa, 2040’ların ortalarında -20 yıldan biraz daha uzun bir süre sonra- yıllık artış yılda beş santimetrelik bir felakete yakın olacak. Ve bu, Grönland’ın artan katkısı ve okyanuslar ısınmaya devam ettikçe deniz suyunun artan genişlemesi hesaba katılmadan ortaya çıkan manzara…

Erime hızının önümüzdeki on yıllarda nasıl değişeceği bilinmemekle birlikte, artış hızı olduğu gibi kalsa bile, alçak arazilerin ve tüm kıyı nüfus merkezlerinin yüzyılın sonunda kalıcı su baskını tehdidi altında olacağı tahmin ediliyor.

Doğu Antarktika buzunu kaybederse

Bu yeterince kötü değilmiş gibi, son birkaç yılda Doğu Antarktika’dan yapılan araştırmalar daha da rahatsız edici bir tablo çiziyor. Doğu Antarktika Buzul Tabakası, hem Grönland hem de Batı Antarktika’nınkileri cüce bırakır. Grönland Buzul Tabakası’nın tamamen erimesi, küresel deniz seviyelerini yaklaşık yedi metre yükseltirken, Batı Antarktika’daki tüm buzların erimesi yaklaşık beş metre daha ekleyecektir. Bununla beraber Doğu Antarktika buzunu kaybederse, deniz seviyelerini elli metre ya da daha fazla yükseltebilir. Bu, akılalmaz bir yükseliş. Yakın zamana kadar, Doğu Antarktika Buzul Tabakası büyük ölçüde istikrarlı olarak kabul ediliyordu ve hatta bazı çalışmalar büyüyor bile olabileceğini öne sürmüştü. Ama bu şimdi değişiyor. Uyuyan bir dev sanki uyanmaya başlıyormuş gibi görünüyor.

Zamanımız tükeniyor

Uydu verileri, birlikte Doğu Antarktika kıyı şeridinin yaklaşık sekizde birini oluşturan devasa buzul kümesinin, çevreleyen okyanus giderek ısındıkça erimeye başladığını ortaya koydu. Totten Buzulunun kaybı (İspanya büyüklüğünde!) –kümelerden sadece biri– kendi başına küresel deniz seviyelerini üç metreden fazla yükseltecektir. Veriler, bu buzul ve civarındakilerin, artık giderek daha hızlı bir şekilde denize doğru hareket ettiğini ve bunu yaparken inceldiğini gösteriyor; bu, yükselen deniz seviyelerine ilişkin en kötü öngörülerin bile iyimser kalabileceği anlamına geliyor.

Uygarlığımızın büyümesini besleyen istikrarlı iklimin amansız çöküşüne işaret eden diğer birçok göstergede olduğu gibi, kutup buzul tabakalarının çöküşü de bize zamanımızın tükendiği mesajını veriyor. Yarı gerçeklerden söz etmek artık bir seçenek değil. Dünyanın kıyılarını kaplayacak ve milyarlarca değilse de yüz milyonlarca insanı yerinden edecek bir iklim felaketinden kaçınma şansını şimdi yalnızca ciddi ve kararlı bir eylem bize verecektir.

* Bill McGuire, UCL’de Jeofizik ve İklim Tehlikeleri alanında Fahri Profesör ve New Weather Institute’un eş müdürüdür. Son kitabı Waking the Giant: how a changing climate triggers earthquakes, tsunamis and volcanoes [Devi Uyandırmak: Değişmekte olan İklim Depremleri, Tsunamileri ve Volkanları Nasıl Tetikler?].

Kaynak metin: https://braveneweurope.com/bill-mcguire-going-under