Trump’ın yardım kesintileri bebekleri öldürüyor

• Mahama mülteci kampında, ABD’nin dış yardım kesintileri klinik hizmetlerini tehdit ediyor; anneler ve bebekler hayatta kalma mücadelesi veriyor.

REWŞAN DENIZ

Ruanda’nın doğusundaki Mahama mülteci kampı, çoğunlukla Demokratik Kongo Cumhuriyeti (DKC), Burundi, Eritre ve Sudan’dan gelen 60 binden fazla mülteciye ev sahipliği yapıyor. Save the Children tarafından işletilen klinik, 2023’ten beri her ay 140 bebeğin güvenli doğumunu sağlıyor. Ancak Donald Trump’ın Ocak 2025’te ikinci kez başkan seçilmesiyle uygulanan dış yardım kesintileri, kliniği kapanma riskiyle karşı karşıya bıraktı. Fonlar, yüzde 70’i ABD’den, yüzde 30’u BM’den gelen klinikte, 15 Ağustos’ta bitecekken Kasım 2025’e uzatıldı. Belirsizlik, personel kaybı, uzun kuyruklar ve temel hizmetlerde aksamalara yol açıyor; bebek ölümleri, klinik öncesi seviyelere kıyasla 30 kat artabilir.

USAID fonlarının yüzde 90 azaldı

ABD Nüfus, Mülteciler ve Göç Bürosu (PRM) tarafından finanse edilen klinik, Trump’ın 20 Ocak 2025’te imzaladığı “ABD Dış Yardımını Yeniden Değerlendirme ve Yeniden Düzenleme” yürütme emriyle sarsıldı. USAID fonlarının yüzde 90’ı kesildi; Mahama, 90 günlük acil muafiyetle ayakta kalmaya çalışıyor. Save the Children Ruanda, bu belirsizlik karşısında birçok personelin başka işlere yönelmesi nedeniyle "asgari personel sayısıyla" çalışmak zorunda kaldığını belirtiyor.

Temel malzemeler dahi sağlanmıyor

Mahama’da hemşire ve ebe sayısı azaldı; bir anestezist istifa etti. Psikiyatri hemşiresi, 300 anneye bakıyor. Acil sevkler (kemoterapi, diyaliz, doğuştan kalp hastalıkları) sadece “hayat kurtarıcı” vakalara indirgendi. Bebek maması, kundak, bez ve sabun gibi temel malzemeler sağlanamıyor; yemek dağıtımı düzensizleşti.

2024’te klinik, 2 binden fazla kadına doğum öncesi/sonrası bakım, bin doğum ve 200’den fazla sezaryen sağladı. Kesintilerle, göbek kordonu sarkması gibi acil durumlar ölümcül olabilir. Klinik öncesi dönemde, engebeli yolda hastaneye ulaşmaya çalışan kadınların bebek ölümleri 30 kat fazlaydı; bu risk geri dönebilir.

Bu sefer öleceğim sandım

Gerçek isimlerini vermeden Indıpendent’ konuşan kadınlar, yaşanan durumun ciddiyetini ve tehlikelerini gözler önüne seriyor. Veronique (31, DKC’li) beşinci doğumunda aşırı kanama geçirdi; klinik ekibi kan nakliyle hayatını kurtardı. Ancak kuyrukların uzadığını, ilaçların tükendiğini söylüyor ve ekliyor: “Paran varsa kamp dışından alıyorsun, yoksa eve dönüyorsun.”

20 yaşında olan Celestine ise dış gebelik nedeniyle acil ameliyat oldu. Önceki başarısız sezaryen, yara ve pıhtılaşmış doku bırakmıştı; Mahama ekibi 24 saat içinde müdahale ederek ölümünü önledi. “Bu sefer öleceğim sandım” diyor.

Konuya ilişkin konuşan klinik sorumlusu Dr. Yassin Uwimana, göbek kordonu sarkması gibi 10 dakikada müdahale gerektiren vakalarda iki bebeğin öldüğünü hatırlıyor. Dr. Yassin sözleşmesi de fon kesintileriyle 14 Kasım 2025’te bitecek.

Mahama’da kriz kapıda

Temmuz 2025’te The Lancet’te yayımlanan bir araştırma, ABD yardım kesintilerinin 2030’a kadar 14 milyon ek ölüme yol açabileceğini öngörüyor; bunun 4,5 milyonu 5 yaş altı çocuklar. Afrika’da yenidoğan ölümleri (örneğin, Uganda’da iki katına çıktı) ve yetersiz beslenme tedavileri çöküyor. Bangladeş’teki Rohingya kamplarında gıda rasyonları aylık 6 dolara düştü. Araştırmalar, Mahama’da da benzer bir krizin kapıda olduğunu gösteriyor.