• Sebahat Tuncel’in “Jin Jiyan Azadî - Kadın Yaşam Özgürlük - Kobanê Davası” kitabı, salt siyasi ve hukuk darbesi olarak tarihe geçen mahkemeyi yargılayan bir kitap değil; Kürt halkının direnme tarihini, barış ve çözüm çabasını, kadın özgürlük mücadelesini anlatıyor.

FİLİZ KOÇALİ / BRÜKSEL

Sebahat Tuncel’in Kobanê Kumpas Davası’ndaki savunmalarının, daha doğrusu mahkemeyi ve bir bütün olarak erkek egemen sistemi yargıladığı konuşmalarının yer aldığı “Jin Jiyan Azadî - Kadın Yaşam Özgürlük - Kobanê Davası” isimli kitap Dipnot Yayınları’ndan çıktı.

HDP'lilerin 3 bin 530 sayfa ve 324 klasörden oluşan iddianameyle yargılandığı, 37 ay ve 82 celse süren duruşmalarda Sebahat Tuncel’in yaptığı konuşmaları, aynı davadan yargılanan ve 25 ay Sincan Cezaevin’de tutuklu kalan Bircan Yorulmaz derleyerek yayına hazırladı. Sebahat Tuncel’in mahkeme salonlarında savunma adı altında yaptığı ve 271 kitap sayfasına sığdırılmaya çalışılan konuşmalar, Bircan Yorulmaz’ın anlatımıyla ‘günlerin çoğunun mahkeme salonlarında geçtiği, çoğu kaynağa ulaşmanın mümkün olmadığı, ulaşılabilir olan kaynakların da belirli sürelerde kullanılabildiği bir ortamda’ hazırlandı.

Yargılamakla yetinmiyor

Bu kitap salt siyasi ve hukuk darbesi olarak tarihe geçen bir mahkemeyi yargılayan bir kitap değil. Aynı zamanda Kürt halkının dışlanma ve direnme tarihini, Ortadoğu’daki gelişmeleri, Önder Öcalan’ın barış ve çözüm çabasını, Halkların Demokratik Kongresi ve HDP’nin Türkiye halkları açısından nasıl bir zorunluluk olduğunu ve en önemlisi kadın özgürlük mücadelesinin dününü ve bugününü anlatıyor. Sebahat Tuncel duruşu ve konuşmalarıyla direnmenin gücünün yanı sıra yeni bir yaşam kurmanın da hayalini ve yollarını bizimle paylaşıyor.

Sebahat Tuncel’in savunmalarıyla Kobanê’den Cizîrê’ye, İmralı’dan Paris’e bir yolculuk yapıp Olimpe de Gouche’dan Zekiye Alkan’a, Fatima Taharet Qurrat al – ayn’dan Nusaybinli Fatma’ya, Aysel Tuğluk’tan Jan Dark’a; dönemler, ülkeler ve kadınlar arasında geziyorsunuz.

 

 

Direnen tutsakların kitabı

“Jin Jiyan Azadî - Kadın Yaşam Özgürlük - Kobanê Davası” adından da anlaşılacağı gibi bir kadın özgürlük mücadelesi kitabı. Elbette yine adından da anlaşılacağı gibi yakın döneme damgasını vuran Kobanê Kumpas Davası'nı net bir biçimde teşhir eden ve yargılayan bir kitap. Günler, aylar süren duruşmalardaki onurlu ve vakur duruşlarını hapishanede de sürdürerek direnen tutsaklarının kitabı.

 

Provokasyon ve direniş

Önce kitaba konu olan davayı ve davaya konu olan direnişi ve provokasyonları bir hatırlayalım:

Dönemin Başbakanı Erdoğan müjde verir bir vurguyla ‘Kobani düştü, düşüyor’ dediğinde takvimler, 7 Ekim 2014 tarihini gösteriyordu. Kobanê 19 Temmuz 2012’den tıpkı Rojava’nın diğer kantonları Cizîrê ve Efrîn kantonları gibi kendi kendini yönetiyordu. Suriye iç savaşında kan gölünün ortasında halkların barış içinde birarada yaşayabildiği bir vahaydı adeta.

Türkiye’de ise devlet ile Önder Öcalan arasında çözüm yolunda görüşmeler devam ediyordu. Süreç kitlelerin gözünde 21 Mart 2013’te Önder Öcalan’ın Amed'deki Newroz’nda okunan mektubuyla taçlanmıştı ama Rojava önemli bir anlaşmazlık konusu, bir ‘kırmızı çizgi’ydi.

Türkiye sınırdan insan ve silah geçirdikleri defalarca kanıtlanan DAİŞ, katliamlarına devam ediyordu. Şengal katliamının üzerinden daha birkaç ay geçmişti ve 6 Ekim akşamı ajanslara aylardır Kobanê’ye saldıran DAİŞ’in Mürşitpınar Sınır Kapısı'nı ele geçirmek üzere olduğu haberi düştü. HDP bir tweet atarak herkesi Kobanê’yle dayanışmaya çağırdı. Zaten sürmekte olan dayanışma eylem ve etkinlikleri acil durum nedeniyle biraz daha canlandı. Ancak Erdoğan’ın ‘düştü, düşecek’ sözü kitleleri sokağa taşırdı. İlk provokasyon da bu konuşmadan hemen sonra yaşandı. Mûş’un Gimgim (Varto) ilçesinde, polis göstericilere ateş açarak 25 yaşındaki Hakan Buksur adlı HDP’liyi katletti. Aynı gün, toplam 13 kişi daha, ‘kimliği belirsiz’ veya gizlenen kişilerce katledildi. Dolayısıyla provokasyonlara, HDP’liler katledilerek başlandı. İktidar güçlerinin devam ettiği provokasyonlara DAİŞ’liler, Hizbulkontra elemanları ve Türk ırkçılar da katıldı.

İnsan Hakları Derneği’nin raporuna göre 7-12 Ekim 2014 tarihleri arasında Kobanê eylemlerinde ülke genelinde büyük bir çoğunluğu HDP’li 46 kişi öldü, 682 kişi yaralandı ve 323 kişi tutuklandı.

DAİŞ kovulunca süreci bitirdi

Bütün dünyada Kobanê için kampanyalar, gösteriler gerçekleşti. Bu arada Kobanê’de destansı bir direniş sürüyordu. Sonuçta Koalisyon Güçleri’nin de devreye girmesiyle DAİŞ 28 Ocak’ta Kobanê merkezinden çekilmek zorunda kaldı. Kobanê direnişinin etkisi seçimlere de yansıdı. HDP 7 Haziran 2015’te 80 milletvekili çıkararak büyük bir başarıya imza attı. Bundan sonra iktidar tarafından çözüm süreci bitirildi, 'Çöktürme Planı' devreye sokuldu. Medya Savunma Alanları'na saldırılar, siyasi soykırım operasyonları, tutuklamalar ve İmralı adasından çok uzun sürecek bir mutlak tecrit baslatıldı. Kentler bombalandı, halk göçe zorlandı.

Karşı duruşun gururu

O dönem DBP Eşbaşkanlığı görevini sürdüren Sebahat Tuncel de cezaevine konuldu. Ankara/Sincan'da 18 Mayıs 2021’de görülen Kumpas Davası'nın 2. duruşmasında mahkeme heyetine, “Diyorsunuz ki; Niye Kobanê halkı ile dayanıştınız?” sorusunu yönelttikten sonra, “İddianameyi okuyunca ne çıkıyor biliyor musunuz? IŞİD’i savunuyor bu mahkeme!” diyen Sebahat Tuncel’in savunmasıyla bitirelim: “Biz bu kürsüde bize dayatılan zulme, faşizme karşı duruşun gururunu, onurunu yaşayacağız. (...) Güzel günler göreceğiz, buna inanıyoruz. Biz özgür bir yaşam istiyoruz. (...) Kahrolsun faşizm, yaşasın demokratik, ekolojik, kadın özgürlük mücadelemiz.”

 

 

* * *

 

 

Dünya Kobanê Günü kutlandı

1 Kasım Dünya Kobanê Günü, Kuzey ve Doğu Suriye, Kuzey Kürdistan ve Avrupa'nın birçok merkezinde kutlandı.

1 Kasım, 2014 yılında Avrupa Birliği Türkiye Yurttaş Komisyonu (EUTCC) ve Peace Camping İnisiyatifi’nin IŞİD’e karşı yaptığı “Kobanî ve insanlık için küresel seferberlik” çağrısıyla “Dünya Kobanê Günü” olarak ilan edildi. Çağrıya, Nobel Barış Ödülü sahibi insan hakları savunucusu Adolfo Perez Esquivel ve Amerikalı düşünür-dilbilimci Prof. Noam Chomsky’nin de aralarında bulunduğu, farklı ülkelerden 130 akademisyen, yazar ve gazeteci imza atmıştı.

Kobanê Günü’nün 11. yıldönümü vesilesiyle Fırat Kantonu’nda kitlesel etkinlikle kutlama yapıldı. Kobanê’deki Şehit Egîd Meydanı’nda gerçekleştirilen kutlamaya, Özerk Yönetim temsilcileri, siyasi partiler, kadın kurum ve örgütleri, savaş gazileri ve çok sayıda kişi katıldı. Katılımcılar, “Demokratik ve özgür bir toplum temelinde 1 Kasım Dünya Kobanê Günü’nü kutluyoruz” sloganı altında bir araya geldi. Etkinlik, Kürdistan şehitleri anısına bir dakikalık saygı duruşuyla başladı. Ardından, Fırat Kantonu Özerk Yönetimi Yürütme Meclisi Eşbaşkanı Ferhan Hec Îsa ve Fırat Kantonu Yürütme Meclisi Eşbaşkan Yardımcısı Mizgîn Xelîl, Kobanê halkının, özgürlük savaşçılarının, Önder Apo’nun ve dört parça Kürdistan halkının 1 Kasım Günü’nü kutladı. Konuşmalarda, Kobanê direnişinin tüm dünyayı etkilediği ve insanlık tarihinde bir dönüm noktası haline geldiği vurgulandı.

Cizîrê Kantonu bölgesi ve kentlerindeki yurttaşlar da kutlamalar düzenledi.

 

 

Pirsûs'tan Dêrsim'e kadar

1 Kasım Dünya Kobanê Günü, Pirsûs'tan Dêrsim'e kadar Kuzey Kürdistan'ın onlarca kentinde kutlandı. Eylem ve etkinliklerde, Kobanê direnişi selamlanarak, “Kadın özgürlükçü, demokratik ve ekolojik yaşamın simgesi haline gelen Kobanê direnişi halkların yolunu aydınlatıyor” mesajı verildi. Kobanê Kumpas Davası kapsamında cezaevlerinde tutulan siyasetçilerin serbest bırakılması istendi; demokratik siyasetin önünün açılmasının, barış ve toplumsal çözümün gereği olduğu vurgulandı. 

Avrupa'nın birçok merkezinde

1 Kasım Dünya Kobanê Günü vesilesiyle İsviçre’nin Bern, Zürih, Basel, Aarau ve St. Gallen kentlerinde çeşitli etkinlikler düzenlendi. Etkinliklerde Kobanê direnişi selamlandı, Rojava Devrimi ile dayanışmanın önemine vurgu yapıldı.

İsveç’in Stockholm, Malmö ve Helsingborg kentlerindeki yürüyüş ve mitinglerde dayanışma mesajları verildi.

Almanya'nın Frankfurt ve Stuttgart kentlerinde yürüyüş gerçekleştirildi; Fransa'nın Lorient kentinde belediye önünde Kobanê direnişi hatırlatıldı.

Avustralya’nın Melbourne kentinde, Victoria Demokratik Toplum Merkezi öncülüğünde bir etkinlik düzenlendi.