• Dersim’de 90’lı yıllarda yaşanan göçün ardından boşaltılan köylere geri dönmeye başlayan köylüler, hayata geçirdikleri “Geri dönüş” projesi ile yaşanan göçün önünü kesip gidenlerin geri dönmesi için çalışma yürütüyorlar.

MEDİNE MAMEDOĞLU - JİNHA/DERSİM

 

Dersim’de 90’lı yıllarda yaşanan göçün ardından boşaltılan köylere geri dönmeye başlayan köylüler, hayata geçirdikleri “Geri dönüş” projesi ile yaşanan göçün önünü kesip gidenlerin geri dönmesi için çalışma yürütüyorlar. 30 yıl sonra köyüne dönenen Safiye Akgündüz

1990’lı yıllarda devletin askeri terörü nedeniyle çok sayıda köyü boşaltılan ve insansızlaştırılmak istenen yerlerden biri de Dersim oldu. Zorunlu göçün ardından şimdi ekonomik kriz ve işsizlik nedeniyle kentteki köyler boşalırken, yaşanan duruma dur demek isteyen yurttaşlar, köylere geri dönüşü sağlamak ve üretimi artırmak için bir proje hayata geçiriyor. Proje kapsamında “Köy Kalkındırma Derneği” açacak olan yurttaşların temel amacı köye geri dönüşleri teşvik ederek, hayvancılık ve tarımı yeniden canlandırmak.

30 yıl köyüne döndü

Dersim’in Hozat ilçesine bağlı Türktaner köyünde hayata geçecek olan projeye dair bilgi veren Safiye Akgündüz, 13 yaşındayken ayrılmak zorunda kaldığı köyüne 30 yıl sonra geri döndüğünü söyledi. Avrupa’ya göç etmek zorunda kaldığını belirten Safiye Akgündüz şimdi dört yıldır köyünde yaşıyor. Köye taşındıktan sonra köy dışında yaşayan diğer insanlara buluşma çağrısında bulunan Akgündüz, geri dönüş projesinin bu buluşmalardan sonra ortaya çıktığına yer verdi.

Dernek açmayı hedefliyoruz

90’lı ve 2000’li yıllarda köyden göç etmek zorunda kalan gençler ve aileler için böyle bir proje hayata geçirdiklerini belirten Akgündüz, bu projeyi ilerletip “Köy Kalkındırma Derneği” açmak için çalışmalara başladıklarını söyledi. Bu dernek için köyde bulunan ilkokul binasını tamir ettiklerini kaydeden Akgündüz, tamir işlerini yurtdışı ve köyde bulunan insanların bağışları ile yaptıklarını aktardı.

Amacımız geri dönüşü sağlamak

Akgündüz, hayata geçirdikleri proje ve açacakları derneğe dair şu bilgileri paylaştı: “Burada toplantılar alıp köyümüze dair neler yapabilirizi konuşacağız. Yine bir hedefimizde köyümüzde ‘Köy Kalkındırma Derneği’ kurmak. Bu sene bu derneği kuracağız. Kurduktan sonra işlerimiz daha kolay olacak. Bu projenin en büyük amacı köye geri dönüşleri sağlayıp halkı yeniden tarıma ve üretime teşvik etmek. Yine anadilimizi ve kültürümüzü korumak adına da etkinlikler yapacağız. Bu dernek projesi ile hayvancılık ve tarımı da yeniden canlandırmak istiyoruz.”

Sadece yaşlılar kaldı

Göç etmek zorunda kalan gençlere ve ailelere çağrıda bulunan Akgündüz, “Köyümüzde şuan gençler yok sadece yaşlılar kalıyor. Gençlerin geri dönmelerini sağlamak istiyoruz. Avrupa’da kalan insanların da köylerine dönme hayali var. Ben uzun süre Avrupa’da yaşadım ama kültürümden hiçbir zaman da kopmadım. Uzaklardaydım ve burayı çok özlüyordum. Burası bizim toprağımız, burada yaşamak başka bir duygu. İnsanlar köylerine kendi topraklarına dönüp burada yaşasınlar burayı bırakmasınlar” çağrısında bulundu.

 

****

 

Binlerce köy boşaltıldı

Dersim 90’lı yıllarda köy boşaltmaların çok yaşandığı kentlerin başında geliyor. OHAL Valiliği’nin Kasım 1997 tarihli raporuna göre, Dersim’de 1994’te 183 köy, 823 mezra 8 bin 439 hane boşaltıldı, 41 bin 939 kişi yerinden edildi.