9 euro biletin getirdikleri…

• Tartışmaları çıkmaza sokan mesele böyle bir uygulamanın nasıl finanse edileceği konusu. Oysa yakın bir zamanda Federal Hükümet 2022 bütçesinden orduya yatırım için 100 milyar euroluk kaynak tesis etmeyi kararlaştırdı.

• Ulaşım hakkı en temel haklardan biridir. Almanya gibi kapitalist bir ülkede 9 euroluk bilet uygulaması 3 ay gibi kısa bir süre için de olsa önemli bir adımdı. İnsanların ulaşımına ayrılacak bir bütçe Almanya’yı iflasa sürüklemez.

Almanya’da koalisyon hükümetinin göreve gelmesiyle beraber heyecan yaratan gelişmelerden biri de 9 Euro bilet uygulamasıydı. Zira bu Almanya gibi ulaşımı pahalı bir ülkede oldukça önemli bir adım olarak görülüyordu. 

Ukrayna-Rusya savaşı ile birlikte patlak veren enerji krizi, akabinde artan enflasyon, en önemlisi fosil yakıtların kullanımı azaltmak için insanları toplu taşımaya sevk etmek amacıyla gündeme getirilen bu uygulama oldukça heyecan yaratmıştı. Ülkenin ‘ucuz’ turist akınına uğrayacağı, trenlerin bugüne kadar alışık olunmayacak tiplerle dolacağı gibi sınıf ayrımını da körükleyen, birçok detay yazıldı, çizildi tartışıldı. Almanya için sadece tartışmada kalan ve pratiğe geçmeyen ucuz ulaşım hakkı için 3 aylık uygulamaya 2.5 milyar euroluk bir bütçe ayrıldı. 

Yoğun geçen tartışmaların ardından hazırlanan pakette 3 ay boyunca ülke genelinde toplu taşımalarda yürürlükte olacak uygulamada bir ay geride kaldı. Haziran ayı boyunca 21 milyon bilet satışının yapıldığı belirtiliyor, bunların yaklaşık 10 milyonunun ise mevcut abone olanların oluşturduğu ifade ediliyor. Bilet satışlarının 30 milyona kadar dayanması bekleniyor.

9 euro biletlerin fiyatının çekiciliğinden çok, nüfusu 83 milyon (2020 verilerine göre 83.24 milyon) olan Almanya’da bir kaos yaşanıp yaşanmayacağı kaygıları ön plandaydı. Korkulan olmadı, zaman zaman Alman basınına yansıyan ağzına kadar dolu olan trenler, garlarda biriken olağanüstü kalabalık, geciken trenler gibi haberlerin dışında, geneli etkileyecek bir gelişme yaşanmadı. Statista.de’de yer verilen istatistiklere göre Haziran ayında 2 bin 441 kişiye sorulan soruda yüzde 64.9’u uygulamadan çok memnun kaldıklarını bildirdi.  

Şimdilerde ise en çok tartışılan konu bu uygulamanın kalıcı hale gelip gelmeyeceği. 

Federal Ulaştırma Bakanı Vorker Wissing 9 euroluk bilet uygulamasının devam etmesini zaten reddetmişti, uygulananın yasal olarak sınırlı olduğunu ve bu sürenin uzatılmasına yönelik bir düşünce olmadığını defalarca vurguladı.

9 Euro bilet uygulaması devam etmeyecek olsa da , insanların toplu taşımayı daha rahat kullanmasını hedefleyen bir ‘iklim bileti’ üzerinde çalışılıyor. Buna göre tek tip aylık ya da yıllık biletler öngörülüyor. Her eyaletin ulaşım giderlerini karşıladığı Almanya’da Federal Hükümet’in bu uygulamaya hazır olup olmadığı ise muamma. Basına yansıyan çalışmanın taslak bilgilerine göre bu biletlerin ne kadara mal olacağı konusunda henüz bir bilgi yok. 

9 euro bilet tartışılmaya başlandığında nasıl uygulamaya geçeceği konusu tahayyül bile edilemiyordu. Şimdi ise insanlar için daha uygun toplu taşımanın nasıl olacağı konusuna kafa yoruluyor. 

3 aylık bilet uygulaması toplu taşımanın insanlar için bir lüks olmadığını ve adım atıldığı taktirde uygulanabildiğini gösteren pratik bir adım olması itibarı ile önemliydi. Yakın mesafe ulaşımın ücretsiz, genel toplu taşımanın ise uygun olabileceği bir tarife de imkânsız değil. Nitekim tartışmaları çıkmaza sokan mesele böyle bir uygulamanın nasıl finanse edileceği konusu. Oysa yakın bir zamanda Federal Hükümet 2022 bütçesinden orduya yatırım için 100 milyar euroluk kaynak tesis etmeyi kararlaştırdı, dolayısıyla gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 2'sinden fazlası savunma yatırımları için harcanacak. Almanya askeri harcamaları artırmayı yıllarca reddetmişti. Almanya’nın dış politikada aktif olma hedefleri sonrasında bu prensip delinerek, savaşın aktif bir aktörü olma eğilimi ağırlık kazandı.

Savaşa harcanan para insan yaşamına harcanmalı. Savaşa harcanan para iklimi iyileştirmeye harcanmalı. Oysa savaşlar zaten ülkelerin isteksizce adım attıkları iklim politikalarını da baltalıyor. 

Özcesi, ulaşım hakkı en temel haklardan biridir. İnsanlar sadece gezmek için değil, aynı zamanda işlerine gitmek için de toplu taşıma araçlarını kullanıyor. Almanya gibi kapitalist bir ülkede 9 euroluk bilet uygulaması 3 ay gibi kısa bir süre için de olsa önemli bir adımdı. İnsanların ulaşımına ayrılacak bir bütçe Almanya’yı iflasa sürüklemez. Ağustos ayının sonunda bitecek olan uygulamanın ardından umarız ki diğer ülkelere de örnek olacak uygun ve de ücretsiz ulaşım hakkı üzerinde daha çok kafa yorulur.