Baerbock’un Türkiye ziyareti

• Baerbock’ın bu ziyareti Türkiye’nin ısrarla Rojava’ya yönelik operasyonları dillendiği bir döneme denk gelmesi itibarı ile de önemli.

Türkiye özellikle çatışmalı politikaları nedeniyle uluslararası arenada güven kaybeden bir ülke konumunda.

Hazırlanan uluslararası raporlarda da bu gözler önüne seriliyor. Örneğin hatırlarsak Berlin merkezli Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün, Ocak ayının sonlarında açıklanan 2021 yılı Yolsuzluk Algı Endeksi'ne göre Türkiye 38 puanla 180 ülke arasında 96. sıraya düşerek, son 10 yılda en çok puan kaybeden ülkeler arasında yer aldı. 

Yolsuzlukla mücadele tek başına bir olgu değil elbet, bazı temel ilkelerle doğrudan bağlantılı. Uluslararası Şeffaflık Örgütü de temel demokratik ilkeler, hukuk devleti ve medya özgürlüğünü yolsuzlukla mücadelede vazgeçilmez olarak değerlendiriyor. Örgüte göre cezasızlık uygulamaları yolsuzluğun yaygınlaşmasına ve sıradanlaşmasına yol açıyor.

Yine Uluslararası Af Örgütü 2021/2022 raporunda Türkiye’de yargı sistemindeki kusurların giderilmediği, muhalif sanatçı, insan hakları savunucularına "temelsiz" soruşturmalar açıldığı, mahkumiyet kararları verildiği dile getirildi.

Türkiye gerek insan hak ihlalleri, gerek ekonomi, gerekse uluslararası ilişkiler bağlamında dibe vurmuş durumda.

Bu konumdaki Türkiye hala ‘önemli bir partner’ konumunda. Özellikle Alman yetkililer tarafından sık sık dile getirilen bu söylem, geçmişte temel bazı ilkelerden ödün verilmesini getirdi. Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock da Türkiye’yi resmi olarak ziyaret ediyor. (yazı yayınlandığında etmiş olacak.) Bu Alman Dışişleri Bakanı’nın ilk resmi Türkiye ziyareti olacak. Nitekim feminist bir dış politika izleyeceğini belirten Baerbock için de bu önemli bir ziyaret. Ziyaret öncesi Türkiye’yi vazgeçilmez bir ortak olarak nitelendiren Baerbock, görüş ayrılığında olduğu konuları açık bir şekilde dile getireceğini söyledi. 

Başbakan adaylığı sürecinde Baerbock Ayşegül Karakülhancı’ya verdiği röportajda, Türkiye ile ilgili tüm siyasi tutsakların derhal serbest bırakılmasını ve Kürt sorununda siyasi diyalog ve barış sürecine geri dönülmesini talep ettiklerini belirtmiş, insan haklarına ve hukukun üstünlüğüne yönelik sistematik saldırılara dikkat çekmişti.

Yine Baerbock’ın bu ziyareti Türkiye’nin ısrarla Rojava’ya yönelik operasyonları dillendiği bir döneme denk gelmesi itibarı ile de önemli. 

Daha öncesinde Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada bölgeye yapılacak bir operasyona onay verilmediği belirtilmiş, ancak haklı güvenlik kaygıları ibaresi de açıklamaya eklenmişti.

Yıllardır Merkel hükümetinin engin hoşgörüsü ile yürüyen ilişkilerin, yeni koalisyon hükümeti tarafından darmadağın edilmesi beklenmiyor.

Baerbock bakan olmadan önceki keskin ibarelerin yerine, Türkiye’nin lehine daha ortalama değerlendirmeler yapmayı tercih ediyor. Büyük beklentiler ile iktidara gelen koalisyon hükümeti, politik zeminde henüz bu beklentilere karşılık verecek adımlar atmadı.

Özellikle insan hakları ve demokrasi kavramlarının altını çizen Yeşiller de Merkel’in uzlaşmacı politikalarını sürdüren bir eğilimi tercih ediyor. Baerbock’un ziyareti koalisyon hükümetinin Türkiye ile ilişkilerinde nasıl bir tavır sergileyeceğinin netleşmesi açısından önemli bir ziyaret. Aynı zamanda muhalefet partileri ve sivil toplum kuruluşlarını ziyaretlerinde vereceği mesajlar da sürecin nasıl ilerleyeceği konusunda aydınlatıcısı olacak.