• Özlem Yaşar: "Kobanê filminin kamera önü ve kamera arkası olmak üzere neredeyse bütün çalışanları Kobanê direnişine katılmış ve DAİŞ’e karşı savaşmış kişilerden oluşuyor."
• Nejbîr Xanim: "Film çekiminden önce silah taşımayı, dağlarda omuzumda silahla yürümeyi öğrendim. Film hazırlıkları devam ederken Serêkaniyê savaşı başladı ve arkadaşlarımızın çoğu savaşa katılmak üzere kente gitti."

MAHİR FIRAT FİDAN

DAİŞ çeteleri, Kobanê’ye saldırmaya karar verdiğinde, Kurdistan savaşçılarına tarihi yeniden yazdıracağından habersizdi. 134 gün süren direniş ardından tarih 26 Ocak 2015’i gösterdiğinde, YPG ve YPJ savaşçılarının öncülüğünde yenik düşen DAİŞ bertaraf edildi. Acı, yas ve zafer duygularının iç içe yaşandığı Kobanê direnişi, hafızalardan kolay silinmeyecek gerçeklere sahne oldu. Hala açılmaya muhtaç bir hazineyi bağrında tutan, zamanın dahi anlamını yitirdiği bu direniş, Rojava Devrimi’nin en önemli dönüm noktası oldu.

 

 

Devrim beyaz perdede 

21. yüzyılın bu en önemli direnişi, beyaz perdeye de taşındı. Medya Doz’un senaryosunu yazdığı “Kobanê” filminin yönetmenliğini Özlem Yaşar üstlendi. Rojava Film Komünü ile Demokratik Kültür ve Sanat Hareketi (TEV–ÇAND) tarafından çekimleri yapılan film, ilk olarak direnişin toprağı Kobanê’de, Baqî Xido Kültür ve Sanat Merkezi’nde gösterime girdi. Yakın zamanda uluslararası film festivallerinde yerini alacak olan Kobanê filmini, Yönetmen Özlem Yaşar, Rojava Film Komünü’nden Diyar Hesso ve oyuncu kadrosundan Nejbîr Xanim ile konuştuk.

 

 

Kobanê neyse filmi de o

Kobanê direnişinin sinemaya aktarılmasının ekip için sanatsal kaygı değil, bir gereklilik olduğunu vurgulayan yönetmen Özlem Yaşar, "DAİŞ tehlikesini yaşayan insanlar olarak, DAİŞ’in devletleri, şehirleri nasıl önüne katıp ilerlediğine tanıklık ettik. Musul’u nasıl aldığını, Şengal’de neler yaptığını çok yakından izledik. Bu büyük tehlikenin Kobanê’de gelip Kürt savaşçılara çarpışmasını da anı anına çok büyük kaygılarla izledik. Herkesin büyük bir kaygı ve umutla bu aşamaları takip ettiği bir süreçti" diyor. Neredeyse her parçadan akın akın insanların, Kobanê için çarpışmaya geldiğini hatırlatan Yaşar, "Bu direniş kazanıldığında bunun hikayesi yazılabilmeli ve sinemaya dökülmeli fikri şekillendi. 'Kobanê' filminin öyküsü Kobanê savaşından kopuk değil. Bu savaşın içeriği neyse, filmin konusu ve ekseni de odur" diye konuştu.

Savaşanların hikayeleri

Kahramanlık hikayeleri ile dolu Kobanê direnişinin senaryoya dönüştürülmesinin kendilerini bir hayli zorladığını ifade eden Yaşar, "Kobanê filmi yaşanmış hikayeleri konu ediniyor. Odağında savaşın kendisi, savaşanların yaşadığı hikayeler var. Biz bunlardan bazılarını seçmek zorunda kaldık ve seçtiğimiz hikayelerle ilerledik. Senaryo yazım sürecinde de, bu savaşa tanıklık etmiş, savaşın içerisinde yer almış onlarca kişiyle röportaj yaptık ve tartışmalarımız oldu. Bütün bu verileri topladıktan sonra senaryo yazım sürecine devam ettik. Savaşın kaderini ve gidişatını belirleyen birçok olayı ayıkladık. Bu savaşın yüzlerce kahramanı var. Biz ise onlardan bazılarını tercih etmek zorunda kaldık" diye ifade ediyor.

Şehit düşenler oldu

İşgalci Türk devletinin Girê Spî ve Serêkaniyê’ye saldırıları nedeniyle çekimlerin 1 yıl ertelendiğini sözlerine ekleyen Yaşar, "Aramızda Girê Spîli ve Serêkaniyêliler vardı. Bu arkadaşlar savaşa aktif katıldılar. Yaralananlar ve şehit düşünler oldu. Film çekme sürecinde sürekli İHA ve SİHA saldırıları oldu. Sınırdaki çekimler sırasında üzerimize ateş açıldı ve çok zorlu güvenlik sorunları arasında bu filmi çekmeyi başardık" diyerek, filmin ne şartlarda çekildiğine dair çarpıcı ayrıntılar paylaşıyor.

 

 

Mazdek Ararat’ın inancı

Rojava Film Komünü’nden Diyar Hesso ise çekimleri yaptıkları sırada sete sürekli ateş açıldığını dile getiriyor: "İşgalci Türk devleti setimize doğru sürekli ateş açtı. Bu sebeple bazen çekimleri iptal etmek zorunda kalıyorduk. Ancak bu zorlukların karşısında da büyük bir istek ve ısrar vardı. Ayrıca böyle bir filmi tamamlamak ve başarmanın sorumluluğu vardı. Bütün şartlara rağmen direnen kahraman savaşçılarla aynı halkın çocukları olarak, ‘Onlar dünyanın en büyük terör örgütünü yendilerse biz de bu filmi çekmeyi başarmalıyız’ diyorduk. Filmin hazırlık sürecinde şehit düşen Mazdek Ararat’ın (Ömer Bağcı) inancı ve ısrarı karşısında bu filmi bitirmek zorundaydık."

Savaşı sette yeniden yaşamak

Kobanê filminin kamera önü ve kamera arkası olmak üzere neredeyse bütün çalışanları Kobanê direnişine katılmış ve DAİŞ’e karşı savaşmış kişilerden oluşuyor. Yaşar, sette oyunculardan savaşı yeniden canlandırmalarını istemenin duygusal ağırlığını şu sözlerle ifade ediyor: "Neredeyse yer aldıkları her sahnede o günleri tekrar yaşadılar. Bu konu da kendi gözlemlerini, yaşadıklarını ve kendi deneyimlerini de bulundukları sahneye katmaya çalıştılar. Bir çoğu oynadıkları karakterleri yakından tanıyan oyuncularımızdı. Karakterleri savaşırken görmüş ve tanık olmuş kimselerdi. Bir yandan kendisine verilen karakteri oynamaya çalışmak, diğer yandan o arkadaşları temsil ettiğinin hissini yaşamak… Bütün bunları düşününce oyuncuların ne kadar zorlandığını gözlemledik."

Hikaye ve kahraman gerçek olunca

Savaşın içindeyken o savaşı filme almak, savaşandan bir süreliğine savaşıyormuş gibi yapmasını beklemek... Zor olanı deniyor Diyar Hesso, anlatırken daha bir zorlanıyor: "Böyle bir hikayede hep bir yetersizlik duygusu yaşıyor insan. Acaba hakkını verebildik mi? Gerekli olduğu kadar yansıtabildik mi? Acaba Kobanê zaferi gibi filmi de etkileyici olacak mı? Filmdeki birçok oyuncu ya ilk defa ya da ikinci defa oyunculuk deneyimini yaşıyordu. Oyuncu dediklerimiz aslında savaşçıydı ve savaş koşullarında film çekmek zaten başlı başına bir zorluktu.  Kobanê direnişinde çok ağır sahneler vardı ve neredeyse bütün dünyanın izlediği bir savaşken, bunları sahnelemek de zorlu ve yoğundu. Bizim için zihinsel ve duygu yüklü bir süreçti. Çünkü yaşadığımız, takip ettiğimiz ve tanık olduğumuz hikayeleri yeniden canlandırıyorduk. O kadar zorlu bir süreçti ki, teknik bir malzemeyi temin etmek bile başlı başına bir hikayeydi."

Film çekimi de zorluydu 

Filmin hikayesi kadar çekim sürecinin de ayrı bir hikaye olduğunu vurgulayan Hesso, "Saldırılar altında çekimleri tamamlanan 'Kobanê' filminin en önemli yüklerinden birini de Rojava Film Komünü sırtlandı. Bu tarzda bir film çekmek zorluydu ve uzun sürdü. Hızlı mevsim değişimleri ve Covid-19 salgını da bizi ayrıca zorladı. Bazı zamanlarda ise film setinde sayımız 1500’e yaklaşıyordu" diye belirtiyor.

 

*****

 

Şehit Asmin’i canlandırdı

Kobanê filmi oyunculardan Nejbîr Xanim’ın, ikinci oyunculuk deneyimi. İlk oynadığı film ise "Berbû". Kobanê filminde Şehit Asmin’i canlandıran Xanim, rolünün hakkını verebilmek için uzun süre hazırlanmış. Xanim, "Film çekiminden önce silah taşımayı, dağlarda omuzumda silahla yürümeyi öğrendim. Spor yaparken silah taşıyordum. Bir oyuncu olarak ilk kez elime silah almıştım. İlk başlarda zor gelmişti ama alıştım" diyor. 

Çoğu oyuncu savaşa katıldı 

DAİŞ’e karşı verilen savaşı en doğru şekilde anlatabilmek için filme her açıdan çok iyi hazırlanıldığını belirten Xanim, "Hazırlıklar üç yıl sürdü. Şehit aileleriyle görüşüldü. Senaryo üzerinde uzun bir süre çalışıldı. İyi bir araştırma ortaya çıktı. Ardından oyuncuların eğitim süreci başladı" diyor. Oyuncuların çoğunluğunun savaşçı olduğunu vurgulayan Xanim, "Film hazırlıkları devam ederken Serêkaniyê savaşı başladı ve arkadaşlarımızın çoğu savaşa katılmak üzere kente gitti. Bu nedenle film çekimleri bir dönem durmuştu” diye anlatıyor. 

Xanim son olarak “Filmlerde anlattıklarımız kurgu değil, toplumsal gerçekler. Bir yandan savaş devam ederken diğer yandan da savaşı anlatan filmler üretiliyor” diyerek, Kobanê’de bir zorun daha başarıldığının altını çiziyor.