• İran devleti, resmi çöpçatanlık sitelerinde 9-13 yaş arası kız çocuklarının ticaretini yapıyor. “Adem ve Havva” gibi platformlar, sighe ve daimi evlilik adı altında çocuk istismarını “İslami hukuk” mührüyle meşrulaştırıyor.
• Hindistan’da yasak olmasına rağmen hâlâ gizlice sürdürülen Devadasi geleneği ise kız çocuklarını 15 yaşında “tanrıçaya adıyor.” Kutsal törenle başlayan hayatları, kısa sürede genelevlerde cinsel sömürüye dönüşüyor.

İran’da kız çocuklarının “İslami evlilik” ve “sighe” (geçici evlilik) adı altında alınıp satılması, 2025 yılında da devlet eliyle yürütülen bir sistem hâline geldi. “Adem ve Havva Çöpçatanlık Sitesi” gibi platformlar, 13 yaş altı kız çocuklarının kişisel bilgilerini ve fotoğraflarını yayınlayarak onları ticari bir meta haline getiriyor. Bu durum, yalnızca bireysel bir sapkınlık değil, İran devletinin yasaları, resmi kurumları ve dinî otoriteleri tarafından korunan kurumsal bir çocuk istismarı mekanizması olarak işliyor.

Devlet patentli platformlar

Filterwatch’ın (İran'da internet sansürü, ağ kesintileri ve dijital özgürlükler üzerine odaklanan bir izleme ve raporlama projesi) 2025 Mayıs ayında yayımlanan  araştırmasına göre, İran’da Kültür ve İslami İrşad Bakanlığı’na bağlı Tebiyan Kültür ve Enformasyon Kurumu’nun denetiminde faaliyet gösteren 205 lisanslı çöpçatanlık sitesinden biri olan “Adam va Hava” (Adem ve Havva), 13 yaşın altında kız çocuklarının profillerini açıkça barındırıyor. Raporda, bu çocukların “veli onayıyla” listelendiği ve “daimi evlilik” ya da “sighe” taleplerine sunulduğu belgeleniyor. Aynı platformda 9-12 yaş arası kız çocuklarının da “özel izinle” ilan edildiği tespit edildi.

İran International’ın haberine göre, hükümet bu sitelere lisans verirken “bekârlığı azaltma ve doğum oranlarını yükseltme” hedefini öne sürüyor. Ancak uygulamada bu platformlar, özellikle yoksul ve kırsal bölgelerdeki ailelerin kız çocuklarını “erken evlilik” adı altında satmasının aracı hâline geldi.

9 yaşından itibaren evlilik yasal

İran Medeni Kanunu’nun 1041. maddesi, kız çocukları için resmi evlilik yaşını 13 olarak belirlese de, “ergenlik” yaşı kızlar için 9 yıl (yaklaşık 8 yıl 9 ay) olarak tanımlanıyor. Mahkeme izni ve veli onayıyla 9 yaşından itibaren evlilik yasal. 2022’de Meclis’te 13 yaş altı evliliği tamamen yasaklama girişimi, Muhafız Konseyi tarafından “şeriata aykırı” bulunarak reddedildi. Nujinha’nın haberine göre, İran’da İmamlık Başkanı Muhsin Karati’ni bu konu hakkında şunları ifade etti: “Evlilik konusunda acele etmeliyiz. Kızlar ve erkekler evlenmeli. Elbette öğrenci evliliğine karşıyım; evlilik lisedeyken gerçekleşmeli, çünkü kızlar 13 yaşındayken eş istiyor.”

Sighe’nin karanlık yüzü

Geçici evlilik anlamına gelen sighe, aynı yaş sınırlarına tabi. Iran International’ın haberinde, Telegram kanalları ve lisanslı siteler üzerinden “1 saatlik-1 aylık sighe” ilanlarının 11-14 yaş arası kız çocuklarını hedef aldığı belgeleniyor. 2023’te Tahran’da ortaya çıkan bir sighe ofisi olayında, 11-14 yaş arası çocuklar turistlere pazarlanmış, sanıklar yalnızca para cezasıyla kurtulmuştu. Siighe, özellikle Afgan mülteci kız çocukları arasında çocuk fuhşunun yasal kılıfı olarak kullanılıyor.

 

* * *

“Tanrıçayla evlendirilen” çocuklar

Devadasi veya "tanrının köleleri" geleneği 1000 yıldan fazla bir süre önce Güney Hindistan'da ortaya çıktı. Başlangıçta tapınaklarda sanatçı olarak gösteriler yaptılar; şarkı ve dansta ustalaştılar. Ancak zamanla devadasi sistemi, daha çok fuhuşa benzemeye başladı. Hindistan'ın birçok yerinde daha sömürge döneminde yasaklansa da, Karnataka'da bu gelenek ancak 1982 yılında yasaklandı. Ama yasadışı olmasına karşın halen sürdürülüyor. Köylerde hâlâ gizli törenler düzenleniyor, Dalit aileler yoksulluk ve “tanrıça lanetler” korkusuyla kızlarını “adıyor”. Devadasiler evlenemiyor ancak yasal olarak başka bir kadınla da evli olan hayat arkadaşlarına sahip olabiliyorlar. Ayrıca para karşılığı başkalarıyla da birlikte olabiliyorlar. Birçoğu Mumbai gibi şehirlere göç edip, genelevlerde çalışıyor.

15’inde gelin, 19’unda genelevde

Chandrika 15 yaşında tapınağa götürüldü, tanrıça Yellamma ile “evlendirildi”. Bugün 30’lu yaşlarının sonunda olan ve gerçek adını gizleyen Chandrika, yaşadıklarını BBC’den Swaminathan Natarajan’ya anlattı. Chandrika, törenden dört yıl sonra bir akrabası tarafından “hizmetçilik işi” vaadiyle Sangli’deki bir geneleve satıldı. Günde 10-15 müşteriyle birlikte oldu. Chandrika, Sangli'deyken, bir kamyon şoförü olan partneriyle tanıştı. Bu birlikten bir kızları ve bir oğulları oldu. Eşi çocuklara bakarken, Chandrika genelevde çalışmaya devam etti. İkinci çocuğunun doğumundan birkaç yıl sonra eşini bir trafik kazasında kaybetti.

Lanetlenme korkusu

Kuzenler Ankita ve Shilpa Karnataka'nın kuzeyindeki bir köyde yaşıyor. Chandrika gibi onlar da Hindistan'da büyük ayrımcılığa uğrayan Dalit kastından geliyorlar. Shilpa, okulda sadece bir yıl geçirdikten sonra okumayı bıraktı ve 2022'de törenle devadasi oldu. Ankita ise 15 yaşına kadar eğitim gördü ve ailesi 2023’de tören yaptı. Ankita, "Ailem beni tanrıçalara adamak istediklerini söyledi. Ben reddettim. Bir hafta sonra bana yemek vermeyi bıraktılar. Kendimi çok kötü hissettim ama ailem için kabullendim. Gelin gibi giyindim ve tanrıçayla evlendim. Kimse devadasi olmazsa, tanrıçanın bizi lanetleyeceği korkusu var” dedi. Erkeklerin kendisine yaklaşma tekliflerini reddeden Ankita, hâlâ günde 4 dolar kazanarak tarım işçiliği yapıyor.

Bu sadece bir sömürü

Sivil toplum kuruluşu Sakhi Vakfı'nın müdürü Dr. M. Bhagyalakshmi, ve 20 yıldan uzun süredir devadasi kadınlarıyla çalışıyor. Yasağa rağmen, dini törenlerle katılımın devam ettiğini söyleyen Dr. M. Bhagyalakshmi, "Her yıl üç veya dört kızın devadasi olarak adanmasını engelliyoruz. Ancak törenlerin çoğu gizlice gerçekleşiyor. Bunu ancak bir genç kız hamile kaldığında veya çocuk sahibi olduğunda öğreniyoruz" dedi.  Dr. Bhagyalakshmi, birçok kadının temel imkânlardan yoksun olduğunu, yeterli gıdaya veya eğitime sahip olmadığını ve yardım istemekten çok korktuğunu söyleyerek, "Vijayanagara bölgesinde 10 bin devadasiyi inceledik. Sisteme itilen birçok engelli, kör ve diğer savunmasız kadın gördüm. Neredeyse yüzde 70'inin evi yoktu. Devadasi sistemi sadece sömürü” dedi.

Kızımı devadasi yapmayacağım

Chandrika, damgalanmaktan korunmaları için çocuklarını yatılı okullara gönderdi. Şu anda bir sivil toplum kuruluşunda çalışıyor ve düzenli olarak HIV kontrollerine gidiyor. Meyve ve sebze satacağı bir dükkan açmayı planlıyor. Shilpa da kızına iyi bir eğitim sağlamak istiyor.Devadasi geleneğine karşı kin besliyor. Shilpa, "Bunun durmasını istiyorum. Kızımı devadasi yapmayacağım. Bu sistemi sürdürmek istemiyorum" diye konuştu. HABER MERKEZİ