Covid pandemisinde Omicron varyantı

• Coronavirüsü enfeksiyonunun vaka sayısı düştükçe mutasyon olasılığı da azalıyor. Buna paralel olarak aşı oranının, yani bağışıklık oranının (hem bireysel bağışıklık, hem de sürü bağışıklığı) yükselmesi de önemli.

Coronavirüsü genetik yapısı itibariyle sürekli ve çok hızlı gelişmektedir. Virüs yapısında hızlı şekilde değişiklik yaratma yeteneğine sahiptir. Böylelikle bağışıklık sisteminin yarattığı savunma mekanizmalarının reaksiyonlarından kendini koruyabiliyor.

Hızlı yayılmanın nedeni, virüs yüzeyindeki proteinin bir kısmında ufak bir değişikliğin meydana gelmesi. Yayılma hızı bakımından daha etkili olan bu yeni virüsün yerel veya bölgesel olarak baskın çeşitleri de görülebiliyor. Vakalar arttıkça mutasyon olasılığı da çoğalıyor.

Daha önce hastalanmış ve iyileşmiş insanların ya da aşı olmuş kişilerin bağışıklık sisteminde bazı mutasyonlara karşı yeterince etkili savunma mekanizmasının bulunmadığı görülüyor. Yani iyileşen ve aşılananlara da mutasyon nedeniyle yeniden virüs bulaşabiliyor.

Mutasyonların önüne geçebilmek için iki nokta önemli. Coronavirüsü enfeksiyonunun vaka sayısı düştükçe mutasyon olasılığı da azalıyor. Buna paralel olarak aşı oranının, yani bağışıklık oranının (hem bireysel bağışıklık, hem de sürü bağışıklığı) yükselmesi de önemli.

Omicron varyantı da mutasyonun bir sonucudur ve gittikçe Delta varyantının yerini almaktadır.

Güney Afrika sağlık bakanlığı 24 Kasım tarihli açıklamasında bu varyanttan bahsetmiş, Dünya Sağlık Örgütü ise virüs varyantını iki gün sonra varyantlar listesine eklemiştir.

Omicron varyantı diğerlerine göre daha bulaşıcıdır. Bu varyantın yarattığı enfeksiyonun daha hafif seyrettiği bilgisi yanlıştır. Var olan aşılar, özellikle mRNA bazlı aşılar, ancak üç defa yapıldığında yeterince etkilidir, yani üç defa aşı olanlarda ölüm ve enfeksiyonun ağır seyretmesi riski düşüktür.

Ancak aşının coronavirüsün ilk varyantı ve Delta'ya karşı etkisi daha iyidir. Almanya başta olmak üzere birçok ülke üçüncü aşıların hızlı bir şekilde yapılması konusunda çaba göstermektedir. Aşının yanısıra fiziksel mesafe elzemdir. Düğün, taziye vb etkinlikler derhal durdurulmalıdır.

Bütün bu gelişmeler dünyadaki eşitsizliği gözler önüne seriyor: Pandemi global bir sorundur. Çözümü de ancak öyle ele alınırsa mümkündür. Şimdiye kadar sırf dünyanın yüzde 49'ı aşı olmuş.

Omicron'un tespit edildiği Güney Afrika'da aşı oranı yüzde 20, diğer Afrika ülkelerinde ise çok daha düşük. Tüm insanlar aşıya ulaşamadıkça yeni varyantlar ortaya çıkmaya devam edecektir. Gelişmiş ülkeler bu konuda etkili mekanizmaları devreye sokmalıdır.