• 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’nde Kürdistan’dan Türkiye’ye ve Avrupa’nın dört bir yanında on binlerce kadın “Erkek-devlet şiddetine hayır” diyerek meydanlardaydı.
• “Demokratik Toplumla Şiddetsiz Özgür Yaşama” şiarıyla birçok alanda yürüyen kadınlar, “Artık tabut taşımak istemiyoruz. Demokratik toplumu kadın özgürlüğüyle inşa edeceğiz” dedi.

25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’nde Türkiye ve Kürdistan’ın dört bir yanında on binlerce kadın alanlardaydı. “Erkek-devlet şiddeti”ne karşı birleşen eylemlerde “Jin Jiyan Azadî” sloganı sokaklarda yankılandı. Gerçekleştirilen eylemlerde kadın cinayetlerinin politik olduğu bir kez daha yüksek sesle haykırıldı.

Amed’den İstanbul’a Colemêrg’ten Êlih’e, Wan’dan Agirî’ye, Mêrdîn’den Dêrsim’e kadar onlarca kentte TJA ve DEM Parti Kadın Meclisleri öncülüğündeki yürüyüş ve açıklamalarda ortak mesaj netti: Kadına yönelik şiddet münferit değil, devlet eliyle beslenen sistematik bir politikadır. Colemêrg’in Gever ilçesinde Halide Türkoğlu, kayyum atamalarını ve üniformalı şiddeti “özel savaş politikası” olarak tanımlarken, uyuşturucu ve fuhuşun bilinçli şekilde yaygınlaştırıldığını vurguladı. Êlih’te Ayla Akat Ata üniversitelerde artan cinsel şiddet ve istismara, Wan Barosu ise 2025’in ilk 11 ayında en az 262 kadının katledildiğine dikkat çekti. Çewlîg'te kadınlar ilk kez, 25 Kasım kapsamında gece yürüyüşü düzenledi. Şirnex’in Silopiya ilçesinde polis yürüyüşü engellerken, Sêrt, Bedlîs, Mûş, Qers, Erzirom ve Nisêbîn’de kadınlar “Kadın cinayetleri politiktir” dövizleriyle meydanları doldurdu.

Artık tabut taşımak istemiyoruz

Amed’de Özgür Kadın Hareketi (TJA) öncülüğünde gerçekleştirilen yürüyüşe katledilen üniversite öğrencisi Rojin Kabaiş’in ailesi de katıldı.

Yapılan açıklamalarda konuşan TJA aktivisti Sebahat Tuncel, Rojin Kabaiş, Narin Güran ve Gülistan Doku başta olmak üzere şüpheli kadın ölümlerinin ve kadın katliamlarının erkek-devlet ortaklığıyla gerçekleştiğini vurguladı. Sebahat Tuncel, “Failleri meçhul değil, failleri belli. Erkek egemen sistemden beslenen erkekler bilerek, isteyerek katlediyor. Sessiz kalan, yargılamayan herkes suçludur” dedi. Önder Apo’nun 25 Kasım mesajını hatırlatan Sabahat Tuncel, “İnsanlığın sırtındaki erkek egemen hançer çıkarılmadıkça yeni bir toplum kuramayız, kadınlar özgür olmadıkça toplum özgür olamaz” sözlerini yineledi ve ekledi: “Artık tabut taşımak istemiyoruz. Demokratik toplumu kadın özgürlüğüyle inşa edeceğiz.”

Kazanılmış haklarımızdan vazgeçmiyoruz!

“Aile ahlak dediniz, sömürdünüz katlettiniz! Erkek devlet şiddetine karşı kadınlar isyanda” şiarıyla İstanbul’un Beyoğlu ilçesinde bulunan Tünel Meydanı’nda bir araya gelen kadınlar; İstiklal Caddesi ve Taksim’e çıkan tüm yolların kapatılmasına rağmen yürüyüş ısrarından vazgeçmedi. İstiklal Caddesi’nde barikatları aşan kadınlar, Sakine Cansız ve Mirabel Kardeşler'in mirasıyla örgütlü mücadelenin devam edeceği mesajını verdi. Yürüyüşün ardından basın açıklaması gerçekleştirildi. ‘Kutsal aile’ adı altında kadınların hayatının, emeğinin, bedeninin denetim altına almaya çalıştığını ifade eden Melike Tahmaz, “Kadınları değil aileyi güçlendiren bu politikalar; erkek şiddetini, kadın yoksulluğunu ve eşitsizliği büyütüyor. Aileniz batsın! Biz yaşayacağız” dedi.

 

 

* * *

 

Bu yoldan vazgeçmeyeceğiz

Kuzey ve Doğu Suriye’de ise Halep’ten Hesekê’ye, Qamişlo’dan Kobanê’ye, Reqa’dan Tebqa’ya kadar tüm kentlerde Kongra Star öncülüğünde düzenlenen kitlesel yürüyüşler adeta bir kadın isyanına dönüştü. Önder Apo’nun fotoğrafları ve “Jin Jiyan Azadî” sloganlarıyla yürüyen kadınlar, Efrîn, Serêkaniyê ve Girê Spî’de Türk devleti destekli grupların kadınlara yönelik kaçırma, tecavüz ve yerinden etme politikalarını lanetledi. Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ)’nin yönetimindeki bölgelerde kadın haklarının hızla yok edildiği belirtilirken, “Kadına yönelik katliam topluma yönelik katliamdır” vurgusu yapıldı.

Kobanê’de Kongra Star Koordinasyonu üyesi Nadiya Hiso “ Biz, Kuzey ve Doğu Suriyeli kadınlar olarak, kadın devriminin yolunu takip ederek, kadınlar ve insanlık için şiddet, zorbalık ve katliamsız yeni bir sistem inşa edeceğiz” dedi. Qamişlo’da Kongra Star Sözcüsü Rihan Loqo, “Kadınların öncülüğü, toplumun ilerlemesi ve şiddete karşı durması açısından hayati önemdedir. Kadınların mücadelesi, özgür, eşit ve demokratik bir yaşam için devam ediyor. Önder Apo’nun fikir ve felsefesi ışığında bu mücadeleyi sürdüreceğiz” derken, Hesekê’de Kuzey ve Doğu Suriye Kongra Star Koordinasyon üyesi Gülistan Gulo “Baas rejiminin çöküşünden sonra, kadınlar karar alma mekanizmalarından ve siyaset alanından uzaklaştırıldı ve bu şiddet, Suriye’nin geleceğini tehdit ediyor. Kadın öncülüğü tüm alanlarda büyük önem taşıyor. Tüm kadınları, şiddete karşı ortak bir vizyon ve bilinçle birleşmeye ve özgür, demokratik bir toplum inşa etmeye çağırıyoruz” ifadelerini kullandı.

 

* * *

‘Sözümüz Önder Apo’nun fiziki özgürlüğüdür’

Mexmûr Mülteci Kampı (Şehît Rûstem Cûdî), 25 Kasım’da büyük bir yürüyüşe sahne oldu. İştar Meclisi öncülüğünde düzenlenen yürüyüşte Önder Apo posterleri ve katledilen kadın savaşçıların fotoğrafları taşındı. Mexmûr Halk Meclisi Eşbaşkanı Fîlîz Budak, “Buradan İmralı’ya, bu mücadelenin öncüsü Önder Apo’ya selam gönderiyoruz. Sözümüz özgür kadın mücadelesinin sonucu olarak Önder Apo’nun fiziki özgürlüğü olacaktır. Önder Apo’nun yoldaşları olarak özgür yaşamaktan başka yolumuz yoktur” dedi.

 

* * * 

Avrupa’da kadınlar alanlarda buluştu

Avrupa’nın dört bir yanında da kadınlar alanlara çıktı. Almanya, Fransa, İsviçre, Avusturya ve İngiltere’de eş zamanlı düzenlenen yürüyüş ve mitinglerde “Jin Jiyan Azadî” sloganı en güçlü ortak ses olurken, Önder Apo’nun kadın özgürlüğü perspektifi hemen her şehirde yüksek sesle haykırıldı. Sakine Cansız’dan Jîna Emînî’ye, Dilan Aras’tan Rojin Kabaiş’e kadar katledilen kadınlar anıldı.

Almanya’da şiddetsiz yaşam talebi

Almanya’da TJK-E öncülüğünde onlarca kentte aynı anda meydanlar doldu. Hamburg’da Landwehr’den Friedrichsberg’e binlerce kadın “Barış ve şiddetsiz yaşam” talebiyle yürüdü. Rojbîn Kadın Meclisi yaptığı açıklamada Önder Apo’nun şu sözlerine yer verdi: “Tecavüz kültürü aşılmadıkça; felsefe, bilim, estetik, etik, din alanlarında toplumsal hakikat açığa çıkmaz. Bir erkeğin sosyalistliği, bir kadınla kurduğu ilişki biçimiyle ilgilidir.”

Frankfurt’ta Willy Brandt Platz’dan Güney İstasyonu’na uzanan kortej, “Sizin savaşınız bizim kanımızdır” pankartıyla ilerledi. Etkinliğe TekoJIN, Women Defend Rojava, Jin Jiyan Azadî Bündnis ve ADKH (Avrupa Demokratik Kadın Hareketi) temsilcileri katıldı.

Berlin’de yürüyüşe katılan yüzlerce kadın, şiddet ve erkek-devlet politikalarına dikkat çekti. Eylemde Avrupa Kadın Hareketi’nin 25 Kasım bildirileri ile onlarca kadın örgütünün çağrıları okundu, dünyanın farklı bölgelerindeki kadın direnişine destek mesajları verildi.

Mannheim’da kadın örgütleri ve demokratik kurumların katılımıyla kitlesel bir miting ve yürüyüş düzenlendi. Yürüyüş ve miting, Die Linke Mannheim ile bünyesinde birçok kadın örgütünü barındıran FILİNTA Kadın Oluşumu tarafından organize edildi. Mannheim ve çevresinden çok sayıda kurum destek verdi. Kadına yönelik şiddet sonucu yaşamını yitiren kadınlar anıldı. Ludwigshafen’da evli olduğu erkek tarafından hunharca katledilen Dilan Aras’ın fotoğrafları alanda taşındı.

Freiburg, Münih, Hannover, Wuppertal, Darmstadt ve daha pek çok kentte kadınlar “Jin Jiyan Azadî” sloganlarıyla alanlardaydı.

Fransa: 151 kadın cinayetine öfke

Fransa’da cinsiyetleri nedeniyle katledilen 151 kadın için “Unutmayacağız, susmayacağız” sloganı yükseldi. Strasbourg’da Place Dauphine’den République’e yürüyen kadınlar, Fransızca ve Kürtçe “Jin, Jiyan, Azadî / Femme, Vie, Liberté” sloganları attı. Zîn Kadın Komünü üyeleri yürüyüş sırasında TJK-E’nin açıklamasını okudu. Metni okuyan Roşna Çewlik, kadın cinayetlerinin arttığını, mevcut yasaların ve önlemlerin yetersiz olduğunu vurguladı.

Rennes kentinde kadın örgütleri ve feminist gruplar 25 Kasım kapsamında meşaleli bir yürüyüş gerçekleştirdi. TJK-E – Rennes Kadın Meclisi Zîn 35 ile Nous Toutes 35 (NT35) de yürüyüşe katıldı. Zîn 35 üyeleri, Rojîn Kabaiş’in hikâyesini kamuoyuyla paylaştı.

Reims’te Hebûn Kadın Komünü öncülüğünde “Katliama Karşı Direniş” şiarıyla yürüyüş düzenlendi.

İsviçre’de gece eylemleri

İsviçre’de Zürih, Basel, Lozan ve Biel başta olmak üzere birçok kentte gece eylemleri yapıldı. Lozan’ın Bel-Air semtinde evli olduğu adam tarafından katledilen bir kadın, katledildiği yerde yapılan saygı duruşuyla anıldı. Çeşitli kadın kurumları açıklama yaptı.

Biel kentinde Frauenstreik (Kadın Grevi) ve YJK-S gibi kadın örgütlerinin yer aldığı oluşumlar, Altstadt’ta bir araya gelerek yürüyüşe geçti.

Uluslararası dayanışma

Linz’de Martin Luther Platz’da Kürt, İranlı, Filistinli ve Avusturyalı kadınlar Rosa Kadın Platformu çatısı altında buluştu. Önder Apo’nun 25 Kasım mesajı Almanca okundu, Rojava Kadın Devrimi modeli anlatıldı, işçi kadınlar ve sağlık emekçileri kendi sorunlarını dile getirdi. Etkinlik, kadınların eşitlik, özgürlük ve şiddetsiz bir yaşam için dayanışma mesajlarıyla sona erdi. Katılımcılar, toplumsal mücadele ve kadın örgütlülüğünün önemini bir kez daha vurguladı.

Kadın rönesansını yaşamsallaştıralım

Britanya’nın farklı şehirlerinde kadınlar, bir dizi etkinlik düzenleyerek patriyarkaya ve erkek-devlet şiddetine karşı dayanışma mesajı verdi. Londra’da Eylemi organize eden kadın platformları, tüm kadınları örgütlenmeye, kadın dayanışmasını büyütmeye ve kadın rönesansını yaşamsallaştırmaya çağırdı.

Sheffield’da Jîna Emînî Kadın Komünü tarafından “Sizin Savaşınız Bizim Kanımızdır” şiarıyla düzenlenen çalıştaya çok sayıda kadın katıldı; deneyimlerini paylaşarak ortak mücadeleyi büyütme kararlılıklarını dile getirdiler.

Sheffield’daki çalıştayla eş zamanlı olarak İskoçya ve Liverpool’da da 25 Kasım etkinlikleri gerçekleştirildi.

 

* * *

AKP ve MHP şiddeti örtbas ediyor

Meclis Genel Kurulu'nda Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), 25 Kasım Kadına Karşı Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü dolayısıyla kadına yönelik şiddetin nedenlerinin tüm boyutlarıyla araştırılması önerisi verdi. Verilen öneri AKP ve MHP oylarıyla reddedildi. 

Önergeye ilişkin söz alan Dem Parti İstanbul Milletvekili Özgül Saki, devleti kadını eşit ve özgür bir birey olarak görmediğini vurgulayarak şunları söyledi: “İktidar, Aile Bakanlığı 'kadına yönelik şiddete sıfır tolerans' diyor. Peki, bu arada ne oluyor? İstanbul Sözleşmesi'nden çıkılıyor, 6284 uygulanmıyor. 'Devlet, elini bedenimden çek' meselesini suç unsuru hâline getiriyorsanız demek ki eliniz kadınların bedeninde. Kadınların, şiddete karşı mücadele ve dayanışma için kurdukları tüm kurumları kapatıyorsunuz, dalga geçer gibi onların başına erkekleri yerleştiriyorsunuz. Siyasal partilerimizle, bağımsız kadın örgütlerimizle birlikte şiddete karşı eşit, özgür, onurlu bir yaşam için mücadelemize devam edeceğiz."