Devlet korumasında talan

• Marunis köyünde Sedex Madencilik tarafından yapılan doğa talanına karşı köylüler yaşam alanını savunurken, maden sahipleri ve başında bulunanların profilleri bölgedeki sermaye, iktidar ve sömürü üçgenini net bir şekilde ortaya koyuyor. 

Colemêrg’in (Hakkari) Marunis (Kavaklı) köyünde 2007’den bu yana doğayı tahrip eden maden faaliyetlerine karşı köy halkının tepkileri ve eylemleri sürüyor. Daha önce farklı madencilik şirketleriyle sürdürülen talanı, şimdi de Sedex Madencilik yürütüyor. Köy halkı, 22 Nisan’dan bu yana talana karşı yaşamını ve doğasını savunmak için nöbette. 

7 şelalesiyle Kato'ya bakıyor

Colemêrg ve Çelê sınırları içerisinde kalan Marunis köyü, Colemêrg merkezine 67 kilometre uzaklıkta. Türk devletinin 1994'te boşlattığı köye dönüşler, 2012'de sonra başladı. Köyde devamlı ikamet eden nüfus sınırlı olsa da köy sakinleri, bahçelerine bakmak ve hayvancılık yapmak için yaz aylarında geliyor. Köyün doğal güzelliklerinin yanı sıra 7 şelalesi bulunuyor. Büyüleyici doğası ile Kato Dağı'nın heybetli manzarası, görsel şölen sunuyor.  

Yıllardır temiz su içemiyorlar

Marunis’ta ilk talan 2008'de başladı. Bir şirket tarafından bölgede yapılmaya başlanan madencilik faaliyetine karşı köy halkı, nöbet eylemine başvurmuş ve bu şekilde doğasını korumuştu. 2021'de başka maden şirketi tarafından yeniden doğaya ve hayvanlara zarar verilerek madencilik yapıldı. Yöre halkı uzun yıllardır bu nedenle temiz su içemiyor. Suyun kirlenmesi nedeniyle hayvancılık ve tarım alanları da tehdit altında.  

Bölgenin bağrına dadanmış

Söz konusu doğal yapıyı ve yaşamı tehdit eden madencilik şirketi ise “Türkiye’nin madencilik sektöründe güçlü bir rol oynamayı ve uluslararası alanda tanınan bir marka olmayı vizyon ediniyoruz” sözleriyle kendisini tanıtıyor. Sedex Madencilik bölgede krom, mermer, kurşun, kükürt, çinko gibi madenleri çıkarıyor. 

 

 

Şirketin başında yarbay var

Uzun süre devir işlemleriyle uğraşan şirket, 2021'de resmi olarak eski AKP Iğdır İl Başkanı’nın kızı Nursiye Erkuş’un üzerine geçti. Maden şirketinin başında bulunan ve şirketin genel işleri ile uğraşan isim ise emekli Yarbay Hızır Keskin. Keskin, 1990'da teğmen olarak Giresun Bulancak İlçe Jandarma Komutanı olarak başladığı görevinde, sırasıyla Colemêrg, Kütahya, Erzurum, Malatya, Amed, Ankara ve Dêrsim illerinde değişik görevlerde bulundu. Hızır Keskin, bölgede kendini “Aktütün Komutanı” olarak tanıtırken, 2011'deki seçimlerde AKP’den Rize milletvekili aday adayı, 2018 genel seçimlerinde ise ise İYİ Parti’den milletvekili aday adayı olmuş. Siyasette istediğini alamayan Hızır, maden şirketi ile yönünü bölgeye çevirmiş.  

Yarbay emekli olmamış gibi

Nöbet tutan yurttaşlar şirketin başındaki isim olan Hızır  Keskin için “Ne zaman maden faaliyetlerinin sonlandırılması için bir adım atsak soluğu Hakkâri Emniyeti’nde alıyor” sözleriyle nüfuzunu nasıl kullandığını dile getiriyor. Öte yandan Keskin'in köylüleri arayıp küfür ve tehditlerde bulunduğu; köylülere eylemlerinden vazgeçmeleri için baskı uyguladığı da kaydedildi. 

100'den fazla kaçak tünel

Aynı şirket tarafından bölgede 100’den fazla “kaçak maden tüneli” açılırken, şirketin eylemin başlamasının ardından alelacele kaçak tünelleri kum ve taşlarla kapattığı görülüyor. Köylülerin nöbet tuttuğu alanda jandarmanın “güvenlik” adı altında bulunması ise halkın tepkisini çekiyor. 

Köylülerin talepleri 

Marinus halkı, eylemlerini “Köy ve mera alanlarında bulunan maden ocağının faaliyetinin derhal durdurulması, çevreye verilen zararların tanzim edilmesi, köylülerin yaşam alanlarının eski hale getirilerek maden faaliyetinin bıraktığı tahribat ortadan kaldırması ve bölgede yeniden ağaçlandırmanın yapılması” talepleriyle sürdürüyor.

Talanda son durum 

Binlerce hektarlık alanda bulunan üzüm, elma, ceviz, armut ve meşe ağaçları kıyıma uğrarken, Zap'a eklenen Marunis deresi çamur akıyor. Köy halkı hem bahçeleri hem de hayvanları için madenin yarattığı kirlilik nedeniyle sudan faydalanamıyor. Köydeki arılar ise madencilik faaliyetlerinden sonra toplu şekilde yaşamını yitirdi. Köyde küçükbaş hayvancılık ise durma noktasına geldi. Tüm bu talana karşı köy halkı eylemlerini sürdürmekte kararlı.