HRW: Uluslararası hukuka uyun!

• İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), “Türkiye’de Kadına Yönelik ve Aile İçi Şiddetle Mücadele: Korumadaki Zaafların Ölümcül Sonuçları” başlıklı bir rapor hazırladı. Raporun sonuç bölümünde çözüm önerilerinde bulunan Örgüt, Türkiye'nin uluslararası hukuka uymasını istedi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) Türkiye’de kadınların karakol veya savcılıklara şikayette bulunarak koruyucu önlem aldırdığı 18 vakayı inceleyerek bir rapor hazırladı. 

Türkiye’nin Temmuz 2021’de İstanbul Sözleşmesi olarak da bilinen Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi’nden çekilmesi bağlamında hazırlandı.

“Türkiye’de Kadına Yönelik ve Aile İçi Şiddetle Mücadele: Korumadaki Zaafların Ölümcül Sonuçları” başlıklı, 85 sayfalık raporda, mahkeme kararlarının etkin uygulanmadığından, kadınların şiddet görmeye devam ettiği tespiti dikkat çekti. Diğer önemli bir tespit ise kadınların, kendilerini korumak amacıyla verilmiş tedbir kararların bulunmasına rağmen katledilmeleri oldu.

Raporda şu tespitler yapıldı:

• ”Kolluk kuvvetleri ve mahkemeler tarafından kadınları korumak amacıyla verilen tedbir kararlarının sayısında artış görülse de Türkiye’nin yetkili makamları aile içi şiddet mağdurlarını korumak konusunda etkisiz kalıyor.
• Risk altında oldukları için yetkililerin radarına girmiş bazı kadınlar, yaptırım uygulanmasındaki yetersizlikler sebebiyle kendilerine şiddet uygulayan failler tarafından öldürüldü, bazıları da yıllar boyunca, tekrar tekrar şiddete maruz kaldılar.
• Yetkili makamlar, koruma sağlamak konusunda etkin bir şekilde hareket etmeyen görevliler hakkında soruşturma açmalı ve bunlara yaptırım uygulamalıdır.”

Tedbir kararları uygulanmıyor

HRW Avrupa ve Orta Asya direktör yardımcısı Emma Sinclair-Webb rapora dair şöyle dedi: “Türkiye’de kolluk kuvvetleri ve mahkemeler, kadınların aile içi şiddetle ilgili şikayetlerine daha fazla tedbir kararı alarak karşılık veriyorlar, ancak bu kararların uygulanmaması, kadınların korunmasında önemli zaaflara yol açıyor.

Tedbir kararlarının uygulanmaması, risk altında oldukları için yetkililerin radarına girmiş bazı kadınların, kendilerine şiddet uygulayan failler tarafından öldürülmesi, bazılarının da yıllar boyunca, tekrar tekrar şiddete maruz kalmasıyla sonuçlanıyor.”

18 vakanın incelendiği raporda mahkeme kararların rağmen erkeklerin yaptırımdan kurtulduğu belirtildi. 

Raporda belirtilen önemli hususlardan biri de devletin sorumluluğu oldu. “Ölümle sonuçlanan altı vakada failler sonunda cinayetten hüküm giydiler. Ne var ki, yetkililerin özgül bir tehdit altında bulunduğu bilenen mağdurların yaşam haklarını koruma sorumluluklarını yerine getirmekte gösterdiği kusurlar ve zaaflar, hükümet tarafından ele alınmadı” denildi.

Örgüt, hem İçişleri Bakanlığı’na hem de Adalet ile Aile ve Sosyal Hizmetler bakanlığına mektup yazıldığını yine çeşitli kesimlerle görüşmeler yapıldığını belirterek, yapılan görüşmelerin içeriğini yayınladı.

Çözüm önerileri

İnsan Hakları İzleme Örgütü Türk devletinin uygulaması üzerine çözüm önerilerinde de bulundu. Kimi çözüm önerileri şöyle:

• Kadına yönelik şiddete ve ev içi şiddete karşı mücadele konusunda uluslararası hukuka uymayı yeniden taahhüt ediniz ve uygulayınız.
• Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi'nin (CEDAW) 2016 Türkiye incelemesinde yer alanlar ve bir sonraki incelemesine hazırlanırken yayınladığı tüm tavsiyelerin yanı sıra toplumsal cinsiyete dayalı şiddetle mücadeleye ilişkin diğer ilgili BM organları ve komitelerinin tavsiyelerinin tam olarak uygulanmasını sağlayınız.
• Türkiye'nin İstanbul Sözleşmesi'nden çekilmesini iptal edin ve sözleşmeye yeniden katılarak Türkiye'nin ulusal, bölgesel ve uluslararası düzeyde kadına yönelik her türlü şiddeti önlemeyi derhal yeniden taahhüt ediniz.
• 6284 sayılı Kanun kapsamında önleyici ve koruyucu tedbir kararlarının uygulanmasını güçlendiriniz.
• İhlallere yönelik yaptırımlar yoluyla önleyici tedbir kararlarının uygulanmasını güçlendiriniz.
• Mağdurlar için adaletin ve tazminatın sağlanmasına yönelik adımları güçlendiriniz.
• Ev içi şiddet ve kadına karşı şiddet konularında uzmanlığa sahip sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliğini artırınız.

Konuya ilişkin Avrupa Konseyi ve Birleşmiş Milletler’e de önerilerde bulunan Örgüt, Türkiye’ye yapılan önerilerin uygulanması için gerekli adımları atmaya çağırdı.