İran’ın maskeli kadınları

• Bandari halkının renkli kıyafetleri ve özellikle kadınların taktığı böreğ maskeleri, bölgenin zengin tarihini ve kültürel çeşitliliğini yansıtıyor.

REWŞAN DENİZ

İran’ın Hormozgan eyaletindeki Bandari halkı, Baharat Yolu’nun eski duraklarından birinde, MÖ 2000’lerden beri ticaretin merkezi olan bir bölgede yaşıyor. Afrika, Arap, Hint ve Fars kültürlerinin kesişim noktasında şekillenen bu topluluk, renkli kıyafetleri ve özellikle kadınların taktığı böreğ maskeleriyle dikkat çekiyor. Bu maskeler, hem dini ve kültürel bir sembol hem de Basra Körfezi’nin yakıcı güneşinden korunma aracı olarak yüzyıllardır kullanılıyor.

Yüzyıllardır süren gelenek

Bandari kadınları yüzyıllardır maske takıyor. Geleneğin kökleri bilinmemekle birlikte, bazıları Portekiz yönetimi sırasında, kadınların güzel kızlar arayan köle sahiplerinin gözünden kaçmaya çalıştıkları dönemde başladığını söylüyor.

Maskeler, dinlerinin ve kültürlerinin bir parçası olmasının yanı sıra, gözleri ve cildi Basra Körfezi'nde çok güçlü olabilen güneşten de korur. Nitekim benzer maskelere Umman, Kuveyt ve Arap Yarımadası'nın diğer bölgelerinde de rastlanabilir.

Maskeler birer kimlik gibi

Eyalet genelinde pek çok farklı maske çeşidi görülebilir. Bazıları yüzün neredeyse tamamını kaplarken, bazıları daha küçük olup göz bölgesinin daha büyük bir kısmını ortaya çıkarır. Bazıları deriden, bazıları ise yoğun işlemeli kumaştan yapılmıştır. Hepsi en azından kısmen alnı ve burnu kapatır ve genellikle başı ve ağzı örtmek için bir peçe kullanılır. Yerel halk, bir kadının köyünü, statüsünü veya kökenini taktığı maskenin şekline ve rengine göre anlayabilir.

İstilaya karşı savunma

Çoğunlukla Keşm Adası köylerindeki kadınlar tarafından takılan bu çarpıcı bıyık şeklindeki maskenin, yüzyıllar önce yerel kadınları daha sert göstermek için tasarlandığı söyleniyor. Adanın stratejik konumu, onu istilaya karşı oldukça savunmasız hale getiriyordu; düşmanlar maskeli figürleri gördüklerinde, erkek asker olduklarını sanıyorlardı.