• Tüm yasaklara son vereceği propagandasıyla iktidara gelen AKP döneminde Kürtçeye dönük baskılar zirve yaptı. 2016 sonrası Kürtçeye dair ne varsa yasaklandı; 6 yılda Kürtçe konuşan 5 kişi katledildi. 

Türkçe dışında farklı bir dilde eğitimin yasaklı olduğu Türkiye'de de her yıl Kürtler başta olmak üzere diğer halklar, dilleri üzerindeki baskılara karşı çeşitli 21 Şubat'ı Dünya Anadil Günü’nde eylem ve etkinlikler düzenliyor. Yetkililerin "yasak değil" açıklamalarına rağmen milyonlarca çocuk anadilde eğitim hakkından yararlanamıyor. Sadece bazı okullarda Türkçe dışındaki diller 1-2 saati geçmeyecek şekilde seçmeli ders olarak veriliyor. 

Okullarda durum buyken, özellikle Kürtçeye dönük saldırılar yaşamın her alanında devam ediyor. Kürtçe konuşan insanlar ırkçı saldırılara maruz kalıyor, Kürtçe yayın yapan gazete ve dergiler yasaklanıyor, sanatçıların konserleri engelleniyor, herhangi bir kurumda Kürtçe tiyatroya yer verilmiyor, Meclis'te Kürtçe "bilinmeyen dil" olarak kayıtlara geçiyor.

Kürtçeye dair ne varsa yasaklandı 

2002 yılında yönetime gelen AKP döneminde Kürtçeye yönelik baskı ve yasaklamalar daha da arttı. 15 Temmuz 2016 yılında devlet içi çatışma sürecinde Kürtçeye dönük yasaklar zirve yaptı. Nitekim ilan edilen OHAL kapsamında çıkarılan KHK ile Kürtçeye dair ne varsa yasaklandı. Kuzey Kürdistan’daki belediyelere kayyum atamaları sonrası çok dilli belediyeciliğe son verildi. Belediyelerin internet sitelerinden Kürtçe kaldırıldı. Belediyeler bünyesinde Kürtçe eğitim veren eğitim destek evleri kapatıldı, cadde ve sokaklara verilen Kürtçe isimler kaldırılarak, Türkçeleştirildi. 2019 sonrası da bu uygulamalar, HDP yönetimindeki belediyelere atanan kayyumlarla devam etti. 

Azadiya Welat kapatıldı

KHK'yle günlük yayın yapan tek Kürtçe gazete olan Azadiya Welat gazetesi kapatıldı. Kürtçe çocuk kanalı Zarok TV de kapatıldı, ancak gelen tepkiler üzerine geri adım atıldı. Bunun yanı sıra Kürtçe eğitim veren okullar, İstanbul Kürt Enstitüsü, Kürt Kültürünü Araştırma ve Geliştirme Üzerine çalışan (KURDİ-DER) şubeleri ile Kürtçe üzerine çalışma yürüten dernek ve örgütler kapatıldı. Ayrıca Kürtçe yayın yapan Dicle Haber Ajansı (DİHA) ve Jinha gibi haber ajansları ve gazetelerin kapılarına kilit vuruldu. 

Kürtçe konuşanlar katledildi

2016 yılı sonrası Kürtçe konuşanlara karşı da çok sayıda ırkçı saldırının yaşanmasına neden oldu. 

* 24 Ekim 2015’te Kürt şarkıcı 33 yaşındaki Selim Serhed, çalıştığı ‘türkü barda’ Kürtçe şarkı söylemesi nedeniyle tartıştığı İdris Ünver adlı bir ırkçı tarafından öldürüldü.

* İstanbul Kâğıthane’de 2 Eylül 2015’te Sedat Akbaş (21), cep telefondan biriyle Kürtçe konuştuğu sırada 8 kişinin saldırısına uğraması sonucu yaşamını yitirdi.

* Uşak'ta inşaat işçiliği yapan Eren Sömer (26) ve Ufuk Çelik (28), 26 Nisan 2016’da Kürtçe konuşarak sohbet ettikleri sırada bir grubun bıçaklı saldırısına uğradı ve her iki isimde yaralandı.

* Aydın'da Kürtçe konuştuğu nedeniyle Pınar Çetinkaya adlı öğrenci yurttan atıldı.

* 10 Mayıs 2018’de Ağrı’da zorunlu askerlik yapan Fikret Aydemir, Kürtçe konuştuğu için bir grup ırkçı askerin saldırısına uğradı.

* 16 Aralık 2018'de Sakarya’da Kürtçe konuşan baba Kadir Sakçı ve oğlu Burhan Sakçı, silahlı saldırıya uğradı. Baba yaşamını yitirirken oğlu saldırıdan ağır yaralı olarak kurtuldu. 

Kürtçe selam verdikler için

2019 sonrası da ırkçı saldırılar hız kesmeden devam etti. 19 yaşındaki Şirin Tosun ve arkadaşı Mahsun Zeren, mevsimlik tarım işçisi olarak çalıştıkları Sakarya’nın Karasu ilçesinde Kürtçe selam verdikler için 8 kişinin silahlı saldırısına uğradı. Tosun, 54 gün yoğun bakımda kaldığı hastanede hayata veda etti.

* Çanakkale’de göz ameliyatı olan eşi Bedriye Yaşlı (71) ile Kürtçe konuşan Ekrem Yaşlı (74), başka bir hastanın refakatçisi tarafından darp edildi.

* Ankara’nın Etimesgut ilçesi Alsancak Mahallesi’nde arkadaşlarıyla parkta oturmak için evden çıkan 20 yaşındaki Barış Çakan, Kürtçe müzik dinlediği gerekçesiyle üç kişilik bir grubun saldırısı sonucu hayatını kaybetti. 

Kürtçe konuştuğu için

İstanbul’da 13 Kasım 2020’de İBB Şehir Tiyatroları'nın Kasım programında yer alan "Bêrû" adlı Kürtçe oyununun sahnelenmesi valilik kararıyla yasaklandı. 12 Aralık 2020’de İsmet Tuna, Kocaeli’nde otobüste annesi ile Kürtçe konuştuğu için otobüs muavini tarafından saldırıya maruz kaldı. 12 Aralık 2020’de Adana’da askerlik yaptığı sırada Kürtçe bir şarkıyı kendi tarzıyla söyleyerek sanal medyada paylaşan Fırat Polat, soruşturmaya tabi tutuldu. 10 Ekim 2020’de İBB Şehir Tiyatrosunda sahnelenmesi planlanan Kürtçe tiyatro oyunu, yine kaymakamlık tarafından gösterime kısa süre kala süresiz yasaklandı. MA/AMED

 

X, W ve Q kaldırıldı

Yasaklar ve engellemeler 2021'de de devam etti. HDP Kürtçe Yol Haritası İzleme Komisyonu tarafından "Kürtçeye yönelik engeller" ismiyle hazırlanan almanakta çok sayıda engel, yasak, kısıtlama ve ayrımcılığa yer verildi. Bunlardan bazıları şöyle sıralandı: 

* AKP’li Artuklu Belediyesi, köylerin isimlerinin yer aldığı tabelalarda Kürtçe harfler X, W ve Q harfleri kaldırılarak, Türkçe harflerle kullanıldı.

* Tokat Cezaevi’nde tutuklu bulunan Fırat Darı’ya, annesiyle Kürtçe konuşması şifreli sayılarak, bir ay iletişim cezası verildi.

* HDP Gençlik Meclisi üyesi 4 kişi hakkında hazırlanan iddianamede, Kürtçe ezgiler suçlama konusu yapıldı.

* Yazar Rezan Tovjin’in, Sidar Jir’in kitabı Şerm’e sponsor olarak Google’de reklam verme talebi, Kürtçe desteklenmeyen bir dil olduğu için reddedildi.

* Türkiye’de 20 bin öğretmen atamasında 25 Rusça, 210 Almanca, 503 Arapça, 938 İngilizce için kontenjan verilirken, Kürt dili için 3 kontenjan ayrıldı.  

* MEB tarafından “Kentimiz Diyarbakır” kitabında Kürt ve Kürtçeden tek bir cümle kullanmazken, kentte kullanılan dili Azerbaycan’ın Bakü kentinde kullanılan dile benzetti.

* Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılanan siyasetçi TJA aktivisti Ayla Akat Ata’nın Kürtçe savunma vermek istemesi üzerine mahkeme başkanı Ramazan Dundar, “Boş konuşma, anlamıyoruz” dedi.

* Mardin’in Nusaybin ilçesinde bulunan Giremira köyünde lise öğretmeni Twitter hesabından “Allahım artık tayinim çıksın. Bu insanların Kürtçe konuşmasına tahammülüm kalmadı” dedi.  

* Demokratik İslam Kongresi ve DİAY-DER’in 9 üyesi, Kürtçe hutbe okudukları ve cemaat önünde namaz kıldıkları gerekçesiyle tutuklandı.

* Show Tv’de program sunucusu Didem Arslan, kendisine bağlanan ve Kürtçe konuşmak isteyen kişiyi yayından alarak, “Türkçe konuş, burası Türkiye Cumhuriyeti” dedi.

* Adana’nın Seyhan ilçesine bağlı Onur Mahallesi’nde çoğu Kürt öğrencilerin bulunduğu okulda, “Ya Türkçe konuş ya da sessiz ol” diye yazıldı.

* Silivri 3 Nolu Cezaevi, telefonla tutukluları arayanlar için “Türkçe bilme” zorunluluğu getirdi.

    Müzisyenler gözaltına alındı

 2022 yılı da Kürtçe üzerindeki baskılarla başladı. 29 Ocak'ta İstanbul Taksim’de bulunan İstiklal Caddesi’nde Kürtçe müzik yapan müzisyenler polis tarafından engellendi. Müzisyenler, polisler tarafından darp edilerek gözaltına alındı. Gerekçe olarak da "çevreye rahatsızlık vermek" gösterildi.