• Türk devletinin yakıp yıktığı Sûr’daki değişimi fotoğraflayan Alman fotoğrafçı Hinrich Schultze, “Yıkım devam ediyor, buraya tekrar tekrar gelmemin nedeni bunu belgelemek" dedi.

Alman gazeteci Hinrich Schultze (70), 2010 yılından bu yana Amed’in tarihi Sûr ilçesinin sokaklarını ve yaşamını fotoğraflıyor. Schultze, 2015 yılında kentte ilan edilen sokağa çıkma yasakları sürecinde de gelişlerini sürdürerek, yaşanan değişimi karelerine yansıttı. Schultze, çektiği kareleri önümüzdeki günlerde Berlin ve Hamburg’da yapacağı sergiyle sanat severlerle buluşturmayı hedefliyor. Schultze ile çalışmasını ve Sûr'da şahit olduğu değişimi konuştuk.  

 

 

İlk geliş

Ermeni fotoğrafçı Ara Güler ile tanışıklığı üzerine ilk kez Türkiye'ye geldiğini aktaran Schultze, daha sonra bir arkadaşının anlatımı üzerine Amed'e geldiğini söyledi. Schultze, ilk Amed'e geliş sürecini şöyle anlattı: "Ara Güler ile Bremen’de tanıştım. Güler’in İstanbul’a dair fotoğraflarını gördüm ve ‘İstanbul’a gidip, görmeliyim’ dedim. İstanbul’a gelip Ara Güler’in fotoğraflarını gördükten sonra, o yerlerin hiçbirisinin şimdi olmadığını gördüm. İstanbul’da bir arkadaşım, Diyarbakır’ın çok güzel bir yer olduğundan bahsetti. Ben de 2010’da ilk defa Diyarbakır’a geldim. İlk geldiğimde Sur’u çok sevdim. Ondan sonra da Sur’da fotoğraf çekmeye başladım. Biraz nostaljik bir insanım, eskiye özlem duyuyorum. Sur’un yok edilmediği, yıkılmadığı zamandan bahsediyorum. Sur ayaktayken Ara’nın dünyasını o zaman burada buldum.”

 

 

İşim; unutturmamak

Sokağa çıkma yasakları sürecinde de Amed’e geldiğini ifade eden Schultze, "2010’dan sonra neredeyse her yıl Diyarbakır’a geldim. Yani Diyarbakır’a bu kadar kötü bir şey olacağını hiç tahmin etmiyordum. Ben bir fotoğrafçıyım, bir fotoğrafçı olarak, değişimin nasıl olduğunu göstermek istedim. Açıkçası 2015 sürecinden önceki halini daha çok fotoğraflamak isterdim. Fotoğrafçının işi bir şey kaybolmadan önce onu tutmaktır. Dünyada bizim bu tarihi unutmamızı isteyen bir sürü güç var ama asla tarihi unutmamalıyız. Bu da benim işim; unutturmamak” ifadelerini kullandı. 

 

 

Yıkım hala sürüyor

Sokağa çıkma yasakları sürecinde gözaltına alındığını fakat Amed'e gelmekten vazgeçmediğini dile getiren Schultze, şunları söyledi: “Yıkım hala devam ediyor. Burası yok olmadan önce belgelemek istiyorum. O süreçte gözaltına alındığımda polisler bana şunu söyledi: ‘Burası çok kötü bir yer, biz burayı sevmiyoruz, sen neden Antalya değil de buradasın?’ Bana kalaşnikof doğrulttular ve duvara ittiler. İnsanlar hakkında bilgi istediler ve ben de röportaj yaptığım insanlar hakkında bilgi veremeyeceğimi söyledim. Sonra dışarı da büyük bir patlama oldu, kafeden çıktılar, beni orada bıraktılar."

 

 

Hamburg ve Sûr

Sûr'un yerle bir edilen ve cezaevi mimarisinde inşa edilen yerlerine değinen Schultze, büyük bir kültürel yıkımın olduğunu kaydetti. Schultze, bu kültürel yıkımın farklı ideolojik argümanlarla kendi memleketi Hamburg'da da yapıldığını söyledi. Hamburg ve Sûr’u birbirine benzettiğini belirten Schultze, "Sûr’da yaratılan şehrin yeni halini sevmedim. Bu yeni yapı için Diyarbakır’a gelmem. Bu yüzden yeni yapıya hiç gitmedim. Toledo gibi olacağı sözü verildi ama Toledo’ya hiç benzemiyor, London Pub gibi görünüyor.”

Schultze, memleketi ve Sûr'da yaşanan "değişim" arasındaki benzerliğe işaret ederek, "Eskiden Hamburg’da yaşadığım yerde çok eski yerler vardı. Arkadaşlarımızla birlikte orada vakit geçirip, eğlenebiliyorduk. Ama oraları yıktılar ve yeni apartmanlar yaptılar. 'Lüks’ diyebileceğimiz o büyük apartmanlarda insanlar oturuyor ve sadece televizyon izliyor. Bunun dışında hiçbir şey yapmıyorlar. Aslında beni buraya getiren yaşadığım yer ve buradaki değişim benzerliği. Aynı değişim söz konusu; yıkılan bir tarih, değişen yaşam şekli…” 

 

 

Sûr’u göstermek istiyorum

İlerleyen günlerde Berlin ve Hamburg’da Sûr’da çektiği fotoğraflara dair sergi yapacağını aktaran Schultze, "Alman hükümetine çok sinirliyim. Venezuela, Rusya ya da Küba’da olan herhangi bir olayda çok tepki verebiliyorlar. Gündemleştirip, konuşabiliyorlar ama Sur’da bir olay oldu mu Alman hükümetinin buna karşı gözleri kapalıydı. Aslında göstermek istediğim bu gerçeklik" diye konuştu. 

EYLEM AKDAĞ - MA/AMED

 

*****

Hinrich Schultze kimdir?

Almanya'nın Hamburg kentinde doğan Hinrich Schultze,  fotoğrafçılık okudu. 1983 yılında Günter Wallraff'ın "Ganz unten" kitap/sinema projesinin bir parçası oldu. 1986 yılından bu yana foto muhabiri ve belgesel fotoğrafçısı olarak çalışan Schultze, 1995 yılında meslektaşlarıyla birlikte Almanya Foto Muhabirleri Derneği FreeLens'i kurdu. Schultze, aynı zamanda sanatçı kolektifi Frappant'ın bir üyesi olarak da birçok ülkede sergi açıyor.