OHAL rejimi değişmedi

• Geçen yıl yaşanan insan hakları ihlallerini raporlayan İHD, "Türkiye’deki fiili OHAL rejimi bir kez daha gözler önüne serildi" dedi.

İnsan Hakları Derneği (İHD) Dokümantasyon Merkezi, 2024 Yılı İnsan Hakları İhlalleri Raporu'nu paylaştı. Rapora göre; 2024'te 24 ilde toplamda 458 gün her türlü eylem ve etkinlik yasaklandı. Toplantı ve gösterilerde en az bin 811 kişi gözaltına alındı. En az 127 kişi sosyal medya paylaşımları gerekçesiyle tutuklandı. İki belediye başkanı tutuklandı, 8 belediyede seçilmişlerin yerine kayyum atandı. En az 6 bin 94 kişi yaşam hakkı ihlalleri sonucu hayatını kaybetti. Yaşam hakkı ihlallerinde başı askeri operasyonlar ve silahlı çatışmalar çekti.

Devlet güçlerinin çeşitli gerekçelerle silah kullanma yetkisini ihlal etmesinden kaynaklanan 15 olayda toplam 9 kişi yaşamını yitirdi, 10 kişi yaralandı.

Gözaltında ve cezaevlerinde ölüm

Geçen yıl biri Geri Gönderme Merkezi’nde işkence şüphesiyle ölen Suriye vatandaşı mülteci, biri polis aracından atladığı iddia edilen G.A. olmak üzere en az üç kişi gözaltında yaşamını yitirdi. Ölenlerden Serhat Kahyaoğlu’nun gözaltına işkence ve kötü muameleyle alındığı, yapılan otopside de fiziksel şiddet izlerinin tespit edildiği kamuoyuna yansımıştı. En az 27 kişi cezaevlerinde ya da hastalıkları nedeniyle tahliye edilmelerinin hemen ardından yaşamını yitirdi.

İhmaller ölüm getirdi

Resmi hata ve İhmal nedeniyle en az 64 olayda 12’si çocuk, 128 kişi yaşamını yitirdi, 266 kişi yaralandı. En az 20 kişi sel, deprem gibi doğa olayları nedeniyle hayatını kaybetti. En az 22 kişi yangınlar, doğalgaz ve karbonmonoksit sızıntısı, ısınmaya çalışırken çıkan yangın vb. nedenler sonucu yaşamını yitirdi.

Devlet güçlerine veya resmi kullanıma mahsus araçların çarpması sonucu en az 7 kişi hayatını kaybetti. 9 kişi kolluk güçlerinin silah kullanma yetkisini ihlal etmesi nedeniyle yaşamını yitirirken, yaz aylarında serinlemek için girdikleri suda 7’si çocuk, en az 9 kişi hayatını kaybetti.

Amed, Şirnex ve Colemêrg'de mayın ve sahipsiz patlayıcıların patlaması sonucu 5 olayda biri çocuk üç kişi hayatını kaybetti; biri çocuk dört kişi yaralandı.

 

 

Irkçı ve fobik saldırılar

Rapora göre; 2024'te basına yansıyan 106 ırkçı/ayrımcı/fobik ve nefret içerikli saldırıda en az 14 kişi hayatını kaybetti, en az 40 kişi yaralandı. Irkçı saldırılar nedeniyle 3 bine yakın mülteci Kayseri’yi terk etti.

103 çocuk katledildi

71’i iş cinayetlerinde olmak üzere, en az 103 çocuk yaşam hakkının ihlali sonucu hayatını kaybetti. 378 kadın erkek şiddeti nedeniyle yaşamını yitirirken, 315 kadının ölümü şüpheli olarak kaydedildi.

Günde 5 işçi cinayeti

İş cinayetlerinde günde en az 5 işçi hayatını kaybetti.

İşkence sokakta

İHD Dokümantasyon Biriminin tespitlerine göre; devlet güçlerinin saldırdığı en az 191 barışçıl toplantı ve gösteride, 27’si çocuk, 46’sı gazeteci en az 2 bin 651 kişi işkence ve kötü muameleye maruz bırakılarak gözaltına alındı. 14’ü çocuk, 15’i gazeteci, 101’i mülteci (60’ı Geri Gönderme Merkezleri’nde) en az 501 kişi resmi gözaltı işlemleri sırasında, gözaltı yerlerinde ve diğer resmi tutulma yerlerinde işkence ve kötü muameleye maruz kaldı. Resmi olmayan gözaltı yerlerinde ve gözaltı dışındaki yerlerde 31’i çocuk, biri engelli en az 102 kişi işkence ve diğer kötü muameleye uğradığı tespit edildi.

Gözaltı ve tutuklamalar

İHD’nin raporuna göre; en az 4 bin 911 kişi keyfi bir biçimde gözaltına altında, 611 bir kişi de keyfi biçimde tutuklandı. Görevden alınan belediye başkanlarından Mehmet Sıddık Akış ve Ahmet Özer’in tutuklanmaları da keyfi tutuklamalar arasında ele alındı.

Rapora göre, 2024 yılında düşünce, ifade, basın, örgütlenme ve barışçı gösteri özgürlüğünü kullanan yüzlerce kişi hakkında en az 260 soruşturma başlatıldı, en az 355 dava açıldı, daha önceden açılan 519 davaya devam edildi. En az 313 barışçıl toplantı ve gösteriye saldırıldı. Çoğunluğu işkence ve kötü muameleye maruz bırakılarak, en az  bin 811 kişi gözaltına alındı, 40 kişi yaralandı.

Yasaklar ve cezalar

En az 24 konser, belgesel gösterimi, festival, sergi vb. kültürel etkinlik yasaklandı, en az 40 etkinlik çeşitli biçimlerde engellendi. En az 5 yayın ve 10 kitap toplatıldı/yasaklandı, 1 gazete binasına baskın düzenlendi. Açık Radyo da dahil 7 TV ve radyonun lisansı iptal edildi, muhalif TV kanallarına RTÜK ceza yağdırdı.

Kürtçeye saldırı durmadı

Düğünlerde, sokakta Kürtçe şarkılar eşliğinde halay çekenlere açılan soruşturmalar sonucunda aralarında müzisyenlerin de olduğu toplam 48 kişi ‘örgüt propagandası yapma’ gerekçesiyle gözaltına alındı, 30’u tutuklandı. En az üç dernek hakkında kapatma davası görüldü. Bir derneğe kayyım atandı.

Cezaevlerinde en az 3 bin 261 haberleşme hakkı İhlali yaşanırken, 476 keyfi disiplin cezası uygulandı. 855 tutsak, ailelerine en uzak hapishanelere sürgün edildi.

Kayyumlar da sürdü

Toplamda biri büyükşehir belediyesi, dördü il belediyesi olmak üzere toplam 8 belediyeye kayyum atandı. ANKARA