Surp Harutyun Kilisesi yıkılıyor

• Dersim’in Hozat ilçesine bağlı Ergen (Geçimli) köyünde bulunan Ergayn Inguzent Surp Harutyun Kilisesi, kalan tek beden duvarlarıyla bakımsızlıktan unutulmaya yüz tutmuş durumda.

Dersim’in Hozat ilçesine bağlı Ergen (Geçimli) köyünde bulunan Ergayn Inguzent Surp Harutyun Kilisesi, kalan tek beden duvarlarıyla bakımsızlıktan unutulmaya yüz tutmuş durumda. Meryem Ana’ya ithaf edilmiş olan kilise, 975 yılında inşa edildi. Ortaçağ’da Ermenice eğitim veren ve Ermeni kültürünün gelişmesine katkı sunan kilisede, birçok el yazması eser üretildi.

1915’te Ermenilere yönelik başlatılan soykırım politikaları kapsamında kilisenin son rahibi, kilisenin içinde yakılarak öldürüldü. Daha önce Ergayn olan köyün ismi Ergen olarak değiştirildi. Dersim’in en güzel yapı taşlarından inşa edildiği belirtilen kilise, harabe halde olmasına rağmen tarihi kalıntıları içinde barındırıyor. Kilise içerisinde, yontma süsler, resimler, hac işaretleri, buğday başağı motifleri ve Ermenice yazılar göze çarpıyor.

Şu ana kadar hiçbir şekilde bakım yapılmayan kilisenin damı çökmüş durumda. Kilisenin yıkıntı duvarları, kuşlar yuva, sokak hayvanları ise barınak olarak kullanıyor. Ergen köylüleri, devletin kiliseyi kaderine terk ettiğini, koruma altına almadığını ve kiliseye ait taşlardan okul yaptığını söyledi.

750 yıllık tarih

Köylüler olarak kiliseyi koruyamadıklarını söyleyen Hayri Yıldız, “Kilisenin 700-750 yıllık olduğunu söyleniyor, yaklaşık olarak 1300’lü yıllara dayanıyor. Tüm inanç kurumlarına nasıl saygı duyuyorsak burayı da öyle korumalıyız. Ancak tarihi kilisenin ne hale geldiği ortada devlet koruma altına alması gerekirken yıkılmasına göz yumularak bir tarihin yok olmasına göz yumuldu. Biz köylüler olarak kiliseyi korumak için ne yapabiliriz ki” dedi.

Devlet yıktı

Kilisenin yıkılarak, taşlarından okul yaptırıldığını dile getiren Yıldız, “1947 yılında yapılan okulun taşları devlet tarafından bu kiliseden yıkılıp alınan taşlarla yapıldı. Devlet köylüleri zorunlu çalıştırarak taşlarını yıkıp okulda kullandı. Daha sonra da köylüler evleri için kilisenin yıkılan taşlarını aldı. Eskiden kilise biz Aleviler tarafından da sahiplenildi burada mum yakardık, lokma dağıtırdık” diye konuştu. PİRHA/DERSİM