3 film 3 yönetmen


• Brezilya sineması, Fransız Yeni Dalgası etkisindeki film estetiğinin politik bir eylem olarak kabul edildiği Cinema Novo hareketinden, São Paulo şehrinde ortaya çıkan 60’ların yeraltı sinemalarına ve yakın dönemdeki “Merkez İstasyonu” ve “Tanrı Kent”e kadar pek çok değişime sahne oldu.

ZABEL MİRKAN

Brezilya sineması, Fransız Yeni Dalgası etkisindeki film estetiğinin politik bir eylem olarak kabul edildiği Cinema Novo hareketinden, São Paulo şehrinde ortaya çıkan 60’ların yeraltı sinemalarına ve yakın dönemdeki “Merkez İstasyonu” ve “Tanrı Kent”e kadar pek çok değişime sahne oldu. Brezilyalı yönetmenler, ülkelerinde son dönemde yaşanan siyasi karışıklıkların ardından, oldukça etkili ve önemli filmlere imza atmaya başladı. Sizler için bu “Yeni Brezilya Sineması” da denilen bu akımdan üç başarılı örneği derledik.

Karnavalı Beklerken
Marcelo Gomes yönetmenliğinde çekilen 2019 yapımı belgesel. Toritama köyü, kapitalizmin acımasızlığını yansıtan küçük bir evren gibidir. Derme çatma fabrikalarda her yıl 20 milyondan fazla kot pantolon üreten bölge sakinleri durmaksızın çalışır. Yıl içindeki tek boş zamanları, geçici mutluluklar tatmak adına sahillere akın ettikleri karnaval dönemidir. Brezilyalı eleştirmenler tarafından yılın en iyi filmlerinden biri olarak selamlanan “Karnavalı Beklerken”, küçük bir Kuzeydoğu kasabasındaki günlük hayatın hareketli bir tasviri. Neoliberalizm insanların düşünme, hayal etme ve dünyada olma halleriyle ilgili her şeyi işgal ettiğinde hayatın nasıl aktığının bir resmi. Modern kölelik ve sömürü hakkında çok şey duyuyoruz, ancak bunların kendi kendine empoze edildiği zaman hakkında çok az şey biliyoruz. Karnavalı Beklerken, bu hikâyelerdeki insanların tarihlerini öğrenmek açısından son derece önemli. Üzücü, yer yer eğlenceli ve nostaljik bir yapım.

Indianara
Aude Chevalier-Beaumel ve Marcelo Barbosa yönetmenliğinde çekilen 2019 Brezilya yapımı belgesel. Belgesel, Brezilya’daki Lgbti+ komünitesinin görünürlüğü açısından son derece kıymetli bir yapım. Filme adını da veren Indianara Siqueira, Brezilya'da Lgbti+ hakları için savaşan trans bir aktivist. Belgeselde Indianara öncülüğünde Lgbti+’ların Brezilya’da nasıl örgütlendiğini ve ne tür çalışmalar yürüttüklerini görsek de “seçilmiş aile”ye dair de pek çok detay yakalamak mümkün. Kendilerine barınacak yer sözü veren; ancak barındıkları yeri dahi ellerinden alan belediyenin, haklarını savunduklarını iddia eden ama onlar için hiçbir şey yapmayan sol partilerin de ikiyüzlülüğünü ortaya koyan cinsten. Yeni Brezilya sineması açısından muazzam bir örnek olarak karşımızda duruyor Indianara.

Sıra Sende
Yönetmen Eliza Capai tarafından çekilen 2019 yapımı belgesel. Brezilya’daki liseli 3 hak savunucusunun kendi yollarında kararlılıkla ilerleyişini izlemek, dönüşüm geçiren bir toplumu daha iyi anlamamızı sağlıyor. Kendinden emin ve siyasi arenada aktif bir kuşağı anlatan belgesel, Brezilya’da 2013’te başlayan öğrenci ayaklanmalarından 2018 seçimlerine dek uzanıyor. Eğitim hakkının herkes için parasız olması gereken bir yerde devlet okullarının kapatılması tasarısıyla, sorun içinden çıkılmaz bir hâl alıyor ve Brezilya’da okul işgalleri başlıyor. Öncesinde de ulaşım zammı nedeniyle patlak veren eylemler, artık durdurulamaz bir boyuta geliyor. Hükümet ve yetkilileri ise bu devasa kitle karşısında art arda geri adım atmak zorunda kalıyor. Eğitimin ayrıcalıklılar için ulaşılabilir hâle geldiği durumda ne olacağının bir provası adeta. Brezilya'daki gençliğin sesi, otoriter sistemleri nasıl boğmaya çalıştıkları ve kolektif eylemliliğin ne denli kıymetli olduğuna dair güçlü bir belgesel “Sıra Sende”.