Afrika'daki en eski insan mezarı

• Doğu Kenya’da başı bir yastığa dayanmış şekilde gömülmüş bir çocuk mezarı bulundu. 78 bin yıllık mezar, Afrika kıtasında bulunan en eski insan kalıntısı olduğu için büyük öneme sahip.

theguardian.com

Çeviren: Serap Güneş

 

Arkeologlar, Afrika'daki bilinen en eski insan mezarını tespit ettiler. Yaklaşık 80 bin yıl önce bir mezara dikkatlice yatırılmış bir çocuğun kalıntılarını ortaya çıkardılar.

 

Kemiklerin düzenlenmesi, üç yaşındaki çocuğun bacakları göğsüne sıkıştırılmış olarak yerleştirildiğini ve hafifçe toprakla kaplanmadan önce başı bir yastık üzerinde olacak şekilde bir kefene sarıldığını gösteriyor.

 

Araştırmacılar, Kenya'nın kıyı ovasının tropik yaylalarında, kıyıdan yaklaşık 10 mil uzakta Panga ya Saidi mağarasının girişinde korunaklı bir çıkıntının altındaki zemini kazarken, hassas ve bozulmuş kemikleri keşfettiler.

 

Almanya, Jena'daki Max Planck İnsan Tarihi Bilimi Enstitüsü'nde insan evrimi ve tarihöncesi profesörü olan Michael Petraglia, “Bu muhteşem bir bulgu” diyor. “Afrika'daki en eski insan mezarı. Bize bilincimiz, sosyalliğimiz ve davranışlarımız hakkında bir şeyler anlatıyor ve hepsi de bugün bize çok tanıdık gelen şeyler.”

 

Çocuğun kalıntıları

Ekip, 2013 yılında mezarın kenarını ve ilk kemik parçalarını ortaya çıkardı. Ancak parçalar o kadar kırılgandı ki bilim insanları onları çıkarmaya çalıştığında toza dönüştü. Sonraki dört yıl boyunca, araştırmacılar mezarı yukarıdan kazdılar ve daha fazla kemik ortaya çıkardılar, ancak malzemeye reçine uygulandıktan sonra bile, çıkarmak için hala çok zayıftı.

Araştırmacılar, yaklaşık 40 cm genişliğinde ve 13 cm derinliğinde olan dairesel çukurun etrafını kazmaya ve tüm mezarı yerden güvenli bir şekilde kaldırılabilmesi için alçıyla kaplamaya karar verdiler. Çıkarılan blok, Nairobi'deki Ulusal Müze'ye ve daha sonra malzemenin daha fazla kazıldığı ve ardından 3D X-ray ekipmanı ile görüntülendiği İspanya'daki uzman bir laboratuvara götürüldü.

 

78 bin yıl öncesine ait

Mezarda bulunan iki küçük diş, Homo sapiens'inkilerle eşleşiyor ve çocuğun yaşını iki buçuk ila üç arasında gösteriyor. Omurga, kaburgalar ve omuz ve uzuvlardaki diğer kemiklerle birlikte keşfedilen diğer dişler çocuğun alt çenesine gömülüydü. Mezarın içinde ve çevresinde delme ve oyma için taş aletler ve mızrak yapmak için tahta şaftlara saplanmış olabilecek taş uçlar bulunmuştu.

 

Görüntüler, çocuğun sağ tarafına, dizleri göğse doğru kıvrılmış şekilde yatırıldığını gösterirken, kafatasının konumu, bir koltuk başlığı veya yastığın üzerinde yattığını gösteriyor. Omurga gibi eklemli kemikler mezarda parçalanmamıştı, bu da araştırmacıların cesedin gömülmeden önce bir kefene sıkıca sarıldığından şüphelenmesine yol açtı. Nature'da yayınlanan araştırmaya göre, tarihleme kemiklerin yaklaşık 78.000 yaşında olduğunu buldu.

Jena'daki projenin baş araştırmacısı Prof Nicole Boivin, "İnsanlar, şempanzelerden farklı olarak ölümle ilgili karmaşık inanç sistemleri geliştirmeye başladılar" dedi ve şunları söyledi:

"Bunlar, ölülere nasıl muamele edileceği gibi kültürler arası derinden değişkendir, bu nedenle cenazenin insanlar için ne anlama geldiği hakkında kesin sonuçlar çıkaramayız.”

 

En eski mezar İsrail’de bulundu

Arkeologlar, Afrika dışında daha eski insan mezarları buldular. İsrail'deki Carmel Dağı'nın eteklerindeki Skhul mağarasındaki ve Nasıra yakınlarındaki Qafzeh mağarasındaki mezarlarda bulunan insan kalıntıları 90.000 ila 130.000 yıl arasında.

Boivin, "Afrika'nın türümüzün doğum yeri olmasına rağmen, erken dönem Afrika mezarları özellikle nadirdir" diyor.