Başûr’un Ezmûn’u

• Karlovy Vary Film Festivali’nde en iyi film ödülünü alan “Ezmûn (Sınav)” Berlin'de 11’inci Kürt Film Festivali’nin dikkat çeken filmlerinden biriydi. Filmi, Güney Kürdistan'daki cinsiyet eşitsizliğini ve yolsuzluğu irdeliyor.

 

FEHMİ KATAR/BERLİN

Güney Kürdistan'da son dönemlerde toplumsal sorunları merkezine alan birçok film yapıldı. Almanya'da bulunun Mitos Film Prodüksiyonun yapımcılığını üstlendiği bu filmlerin sonuncusu Güney Kürdistanlı yönetmen Shawkat Amin Korki’nin çektiği “Ezmûn (Sınav)” filmi oldu.

Berlin'de 14-20 Ekim tarihleri arasında yapılan 11’inci Kürt Film Festivali’nin açılış ve final filmi olan "Ezmûn" Güney Kürdistan'daki cinsiyet eşitsizliğini ve yolsuzluğu işliyor.

Geleceğe olan umudunu yitirir

Karlovy Vary Film Festivali’nde en iyi film ödülünü alan “Ezmûn (Sınav)” filmi başından meramını belli ediyor. Rojin (Vania Salar) üniversite sınavını geçemezse kendisinden yaşça oldukça büyük olan biriyle evlendirilecek. Bu sınava hazırlanmak Rojin için hiç de kolay görünmüyor. Zira gelecek planları yaptığı sevgilisini kaybettiğinden beri bir hayalet gibi yaşayan Rojin geleceğe dair umudunu çoktan yitirmiştir. Eve hapsolup, sevmediğin bir eş ile yaşamanın zorluklarını bilen ablası, Şilan (Avan Jamal), kardeşinin kendi kaderini yaşamaması için tek kurtuluş yolu olarak görülen üniversiteye giriş sınavını geçmesi için bütün imkanları zorluyor. Çünkü Rojin üniversiteyi kazanırsa hemen evlenmek zorunda kalmayacak ve bir gün evlenirse de kendi isteğiyle sevdiği biriyle evlenecektir.

Yolsuzluk diz boyu

Binlerce kişi içinden üniversiteye sadece küçük bir azınlık girebilecektir. Güney Kürdistan'da bu kadar talep edilen bir şeyde yolsuzluk mutlaka olacaktır, bunun aksini düşünmek mümkün değildir. Şilan’da bundan haberdardır ama sınav sorularının cevaplarını alabilecek kadar parası yoktur. Bu yüzden kopya tezgahçıları ile ortak çalışmak zorunda kalır. Bunu feodal eşinden ve emekli olmak üzere olan idealist trafik polisi babasından gizli yapar.

Savaş kahramanı otuz yıllık öğretmenden, tezgahçılara işbirlikçi yaratan sistemde haklı ve haksızı, doğru ve yanlışı ayırt etmek oldukça zor görünüyor. Seyirci olarak da açıkça kötü adam rolüne sahip olan feodal eş dışındaki en çok kızdığınız kişi, yolsuzluğa karşı savaş açmış idealist öğretmen oluyor.

Çıkış yolu gösterilecek filmler

Filme dair yapılan eleştirilerin arasında hayli pahalı bir piyasaya dönüşmüş olan sınav cevaplarının alıcısının da tahmin edileceği gibi yine daha zengin olan ailelerin çocukları olması. Her ne kadar yönetmen sistemin bütüne işaret eden emareler gösterse de, sonunda seyirci iki kadının yaşadığı ağır travmanın etkisiyle nerdeyse tezgahçılara sempati besleyecek. Film ile ilgili yapılan diğer eleştiri ise, artık bir birinin tekrarı haline dönen, erkek yönetmenler tarafından çekilen Ortadoğulu kadınlarının dramı. Bu dramlar tabi ki de batılı yönetmenlerinki gibi oryantalist değil ve oldukça da gerçekçi. Ancak film gösteriminden sonra Güney Kürdistanlı bir seyircinin söylediği “biz bunları zaten biliyoruz”un dışında, Kürt sinemaseverler artık bildiğimizden bir çıkış yolunu gösterecek filmler bekliyor.