Besta'da 500 bin ton ağaç kesildi

• Besta bölgesinde iki yılda 500 bin tona yakın ağaç kesen korucular, Orman İl Müdürlüğünden fiş aldıktan sonra odunların tonunu bin 175 TL'den satıyor. 

 

Şırnak'ta 1990'lı yıllarda yakılan ve boşaltılan köylerin bulunduğu bölgelerdeki ormanlık alanlar yok ediliyor. Uzun yıllardır maden ocakları ve askeri saldırılar sırasında çıkarılan yangınlarla zarar verilen ormanlar, son birkaç yıldır tümden yok ediliyor. Birçoğu "Özel Güvenlik Bölgesi" adı altında 1990'lı yıllardan bu yana yasaklı olan bölgelerde yapılan ağaç kesimine ise "güvenlik" gerekçe gösteriliyor. MA'dan Azad Altay ve Ahmet Kanbal'ın haberine göre; ağaç kıyımı, ilk olarak 2019 ortalarında Federe Kürdistan sınırındaki Cudi Dağı'nda başladı. "Güvenlik" gerekçesiyle inşa edilen kalekol ve üs bölgelerinin yolları için yüzlerce ağaç kökünden söküldü. Aynı gerekçeyle yol kenarlarındaki ağaçların kesimi için korucular görevlendirildi. Korucular, yol kenarlarıyla sınırlı kalmayarak, önlerine gelen her ağacı kesti. Cudi Dağı'nın eteklerinde bulunan Cifane (Cevizdüzü), Gundikremo (Anılmış), Nêvava (Üçkiraz), Nerex (Dağkonak), Gilindor (Kemerli) ve Bêşêrê (Koyuneren) köylerinde aylar süren kıyımda binlerce ağaç kesildi. Gûrariştê, Gera Rûviya, Şikira Kera ve Banê Elî alanları da kıyımdan nasibini aldı. Ağaç kesimi yapılan tüm bölgelere de foto kapanlar yerleştirildi. 

Bu bölgelerde tam olarak ne kadar ağaç kesildiği halen belirsizliğini koruyor. Kkıyımın, Cudi Dağı'nın tepe kısmındaki ormanlık alana doğru genişletileceği ve sonrasında tepe kısımlarına yeni kalekol ve askeri üs bölgelerinin inşa edileceği belirtiliyor. 

Cudi'den sonra Besta

Cudi Dağı'nın ardından Şırnak ve Siirt sınırlarının kesiştiği geniş bir alanı kapsayan Besta bölgesinde ağaç kesimi başladı. 1990'lı yıllardan bu yana "Özel Güvenlik Bölgesi" adı altında yasaklı olan ve tapulu arazilerine rağmen yurttaşların özel izinle girebildiği bölgede de benzer bir yöntem izlendi. İlk olarak yeni kalekol ve üs bölgeleri için yeni yollar açıldı. Sonrasında yolların geçtiği bölgelerdeki tüm ağaçlar kesilmeye başlandı. Cinîwer (Bilecik), Xerbigê Bestin (Dedeören), Navyan (Güneyçam), Bêlûzer (Küllüce), Şereevan (Şerevan) ve Rîsor (Risor) köyleri ile Kaniyamîr, Birateto, Birapeşo, Deyndarok, Serêrû, Tîkera, Qûrteka Pêşya, Girê Derîncê alanlarında on binlerce ağaç kesildi. Bazı bölgelerde tek bir ağaç bırakılmazken, bazı bölgelerde halen kıyım sürüyor. 

Arazi sahiplerine dayatılıyor

Kıyım öncesi korucular ve askerler tarafından ağaç kesimi için yer tespiti yapılıyor. Karar verilmesi üzerine tespit edilen yerin kim ya da kimlere ait olduğu belirleniyor. Korucular, arazi sahiplerine ulaşarak, iki seçenek sunuyor; ya ağaçlarınızı kendiniz kesin ya da biz keseceğiz. Korucular, ağaçları kendileri kesmeleri halinde arazi sahiplerine bir traktör odun karşılığında 300-400 TL para teklif ediyor. Tekliflerden ilkini kabul eden arazi sahiplerinin bölgeye girişlerine izin verilirken, kabul etmeyenlerin banka hesaplarına ise istememelerine rağmen para yatırılıyor. Şimdiye kadar çok az sayıda ailenin ilk teklifi kabul ettiği, ailelerin çoğunun teklife karşı çıktıkları öğrenildi. 

Önce traktör, sonra TIR

Arazi sahiplerinin karşı çıkmasına rağmen başlayan kesimden elde edilen odunlar, ilk olarak bölgeye götürülen traktörlere yükleniyor. Her bir traktör kasasına ortalama 4 ton odun yükleniyor. Odun yüklü traktörler daha sonra kalekollar için açılan yollardan kent merkezine yakın noktalara getiriliyor. Siirt yolu ve Namaz Dağı'na giden iki ayrı noktada boşaltılan odunlar, her biri 30 ila 40 tona yakın yük alabilen kamyon ya da TIR kasalarına yükleniyor.

100 traktörle üçer sefer

Asker ve korucular gözetiminde 100'e yakın traktör günde üçer sefer yapıyor. Günlük bin-bin 200 ton arasında odun taşınıyor. Sadece Besta bölgesinde son iki yıl içerisinde 500 bin tona yakın ağaç kesildi. 

Söz konusu işlemler sonrası odunları alan kişilerle pazarlık süreci başlıyor. Korucular, daha önce nakliye dahil tüm masrafların kendilerine ait olması halinde bir ton odun için bin 650 TL talep ediyordu. Son birkaç aydır zam yaparak, bu rakamı bin 750 TL'ye çıkardı. Söz konusu ücret, Urfa, Maraş ve Antep'e yapılacak nakliyeyi kapsıyor. Kıyımdan sorumlu korucular, kesimi yapan motorcular, yol açan kepçe operatörleri, kesilen odunları traktör ve kamyonlara yükleyen kişilere de çalıştıkları oranda para veriyor. Motorcu ve yükleyicilere ortalama 250 TL verilirken, kesimci ve operatörler ton başı ücret alıyor. 

Orman Müdürlüğü fiş kesiyor

Kesimden sorumlu korucuların "masrafı" sadece bununla sınırlı değil; Orman İl Müdürlüğü, her bir araç için 4-6 bin TL arasında koruculara fiş kesiyor. Fiş ücretleri araçlara yüklenilen yükün ağırlığına göre değişiyor. 

Korucu maaşlarına ek

Tüm bu işlemler için kıyımın yapıldığı bölgede 300-400 kişi çalıştırılıyor. Bunlardan yarısı korucu iken, geriye kalanlar ise korucu yakınlarından oluşuyor. Korucu olan kişilerin devlet tarafından "görevlendirme" ile bölgeye gönderildiği ve ayrıca korucu maaşlarına ek olarak günlük 100-200 TL arasında ücret alıyor.  

Kıyımın organizasyonu

Hem Cudi hem de Besta bölgesinde ağaç kıyımının sorumluluğu, 1990'lı yıllarda yaşanan hak ihlallerinden sorumlu tutulan ve Babat Ailesi'nden olan korucularda. Uludere'de yaşayan ve "Hançer Timi"nde yer aldığı belirtilen korucubaşı Hazım Babat ile ailesi tarafından odunlar kesiliyor ve satılıyor. Hazım Babat'ın yakın akrabaları M. Babat, C. Babat, İ. Babat, H. Babat, Ş. Babat, İ. Babat, B. Babat ve E. Babat'ın kesim ve satıştan sorumlu kişiler. 

Şırnak Barosu, bugüne kadar iki kez "usule aykırı" olduğu gerekçesiyle kıyıma dair suç duyurusunda bulundu. İlk başvuru, "şüpheden uzak, somut ve inandırıcı delilin bulunmadığı" gerekçeleriyle takipsizlikle sonuçlandı. Buna karşı yapılan itiraz da reddedildi. Yeni delillerler yapılan ikinci başvuru süreci ise devam ediyor.   ŞIRNAK