Ekonomik kriz ‘kurbana’ yaradı

• İstanbul’un en büyük kurbanlık satış pazarının kurulduğu Sultangazi ilçesinde ne satıcı ne de alıcı umduğunu bulamadı. Yem ve saman dahil her şeye zam geldi, hayvancıların masrafları 3 katı arttı. Kurbanlıkların fiyatı da 20 binden 50 bine çıktı. Pazarın yarısı boş kalırken, gelen de artan fiyatlar nedeniyle eli boş dönüyor. Ekonomik krizin tek kazananı kurbanlıklar oldu. 

ERDOĞAN ALAYUMAT/İSTANBUL

Kurbanlık pazarında bulunan belediye yetkililerinden aldığımız bilgiye göre geçen sene pazarda 600 büyükbaş 200 de küçükbaş hayvan satış çadırı kurulmuş, bu sene ise 94 büyük 18 de küçükbaş hayvan çadırı var. Yaşanan düşüşün nedeni, artan enflasyon ve buna bağlı fiyat artışı olarak gösteriliyor. Pazarda konuştuğumuz kurban satıcılarının hiçbiri de gidişattan memnun değil. 

Masraflar 3 kat arttı

Ağrı’dan İstanbul’a gelen Murat Tüsne, adlı satıcı, ekonomik krizden kaynaklı işlerinin de kötü olduğunu anlatıyor. Sadece Ağrı’dan İstanbul’a gelmek için 130 bin TL masraf yaptığını dile getiren Tüsne, toplamda 260 bin TL masraf yaptığını ifade etti. “Böyle giderse hiçbir şey kazanamayacağız” diyen Tüsne, en ucuz büyükbaş hayvan fiyatlarının 40 ile 45 bin TL arasında değiştiğini, geçen seneye oranla yüzde yüz artışın olduğunu sözlerine ekledi.

Samsun’un Alaçam ilçesinden İstanbul’a gelen Şükrü Toklu da işlerin kötü olmasından dert yanıyor. Alım gücünün ciddi oranda düştüğünü belirten Toklu, “Başta yem ve saman fiyatları olmak üzere her şeye zam yapıldığı için hayvan fiyatlarında artış yapmak zorunda kaldık. Bu yüzden fiyatlar çok yükseldiğinden elimizdeki hayvanları da satamadık. Hayvan fiyatlarında geçen seneye göre yüzde yüz artış yaşandı” dedi. 

Kurban 20 binden 50 bine çıktı

Geçen sene bir büyükbaş hayvanın fiyatının 20 ile 25 bin TL arasında değiştiğini dile getiren Toklu, bu sene aynı hayvanın 45 bin ile 50 bin TL arasında değiştiğini dile getirdi. Kalem kalem masraflarını sayan Toklu şöyle konuştu: “Geçen sene kamyona 8 bin TL veriyordum bu sene 24 bin TL verdim, geçen yıl bir çuval yemin fiyatı 150 TL idi bu sene aynı yemin çuvalı 350 TL oldu. Ben geçen yıl da aynı yerdeydim, çadır fiyatı 20 bin TL idi, bu sene aynı çadırın fiyatı 40 bin TL oldu. Bizim sattığımız bir misli arttı, ancak masraflarımız 3 misli arttı.” 

Ciddi anlamda borcun altına girdiğini dile getiren Toklu, “Buradan yapacağım satışla borçlarımı kapatmam mümkün değil. Çünkü insanların alım gücü ciddi oranda düştü. Çözümün kökten olması lazım. Sinekleri öldürmekle bataklık kurumaz. Bataklık kurumadan da bir çözüm olmaz. Üretici köylünün desteklenmesi gerek. Köylüye gübre, mazotun ucuz verilmesi lazım. Bunlar sağlanırsa durumumuz düzelmeye gider” diye konuştu. 

Pazarın yarısından fazlası boş

Yüksek fiyatlardan dert yanan Cumali Yavuz da satışların beklentilerinin altında olduğunu söyledi. Yavuz, gelen zamlardan kaynaklı geçen sene gelen satıcıların yarısından çoğunun bu sene gelmediğini ve hayvan satış pazarının yarıdan fazlasının boş kaldığını ifade etti. Hayvancılığın bitirildiğini söyleyen Yavuz, “Burada 600 çadır vardı şimdi 112 çadır kaldı. Bu şartlarda ben de seneye gelmeyi düşünmüyorum” şeklinde konuştu. 

Hayvan pazarına getirdiği büyükbaş hayvanlarını Kastamonu yaylarında doğal bir şekilde beslediğini söyleyen Serkan Pehlivan ise şöyle konuştu: “Arazilerimizi sürmesi bir dert, ekmesi bir dert, hepsi ayrı bir masraf. Mazot fiyatları yükseldiğinden dolayı artık biz üretemiyoruz. Ürettiğimizi de hayvanlarımıza veremiyoruz. Gerçekten zor bir süreçteyiz.”  

Alıcı eli boş dönüyor

Kurban satış yerinde bütçesine göre büyükbaş hayvan almak isteyen Mazlum Dural adlı yurttaş Van’ın Gürpınar ilçesinden İstanbul’a göç etmek zorunda kalmış. İstanbul’da tekstil işiyle uğraşan Dural, krizden kaynaklı iflasın eşeğine geldiğini söylüyor. Ekonomik kriz koşullarında bayramı karşıladıklarını söyleyen Dural, kurbanlık fiyatlarının pahalığından kaynaklı bütçesine uygun bir hayvan bulamadığını söylüyor. Geçen sene aldığı aynı kurbanlığın fiyatının bu sene 3 kat arttığını aktaran Dural, “Geçen sene bir litre mazotun fiyatı 7 TL ise şimdi 30 TL oldu. Arabayı çalıştırıp bir yere gidemiyoruz” diye konuştu. 

Fiyatlar el yakıyor

Kırklareli’den gelen Recep Usta adlı satıcı da enflasyona bağlı olarak artan fiyatlardan dert yanıyor. Yurttaşlarım alım gücünün kalmadığını aktaran Usta, son bir yıl içinde iğneden ipliğe her şeye zam geldiğini ifade etti. Asgari ücrete çalışan birinin kurbanlık alamayacağını dile getiren Usta, “Ev kiraları almış başını gidiyor. En temel gıda maddeleri ateş pahası olmuş, insanlar artık geçinemiyor. Dolayısıyla tüm bu gelişmeler bizim işlerimize yansıyor” diye belirtti. Çözümü iktidarın değişmesinde gören Usta, “Yıllarca AKP’ye oy verdim ancak ülkenin geldiği noktaya baktığımda pişmanlık yaşıyorum. Seçime kadar bunları çekeceğiz ama Allah’ın izni ile ilk seçimde bunlar gidecek” dedi. 

Çözüm iktidarın gitmesi

Erzurum’un Karaçoban ilçesinden gelen Mehmet Nuri Tosun ise 1990 yılından bu yana hayvancılıkla uğraşıyor. Her sene Kurban Bayramı’na bir ay kala İstanbul’a gelen Tosun, bu sene getirdiği 300 adet küçükbaş hayvandan şimdiye kadar sadece 11’ini satabilmiş. Erzurum’dan İstanbul’a gelene kadar 100 bin TL’den fazla masraf yaptığını dile getiren Tosun, satışların bu şekilde devam etmesi durumda elleri boş döneceklerini sözlerine ekledi. Tosun, “AKP, 20 yılda kendini ve yandaşlarını zengin etti. Ülkede tarımı ve hayvancılığı bitirdi. Tek çare bu iktidarın gitmesi, başka da çözüm yok” dedi.