•  İktidarın kendi bekası adına Kürtlere karşı sürdürdüğü savaş, silahlanma ve çatışma politikalarının, ortak toplumsal yaşam ve genel ekonomi üzerindeki çarpan etkisi giderek büyüyor. 
•  Tüketici fiyatları, Temmuz'da bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 79,60 artış kaydederek, 1998'den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. ENAG'a göre ise yıllık enflasyon yüzde 176.

 

Kürt düşmanlığıyla savaşta ısrar ederek, kaynakları bu haksız ve kirli savaşa boca eden Türk hükümetinin sebep olduğu ekonomik tablo ve yansımaları, alarm veriyor. Yüzde 176'yı aşan enflasyonla dünyadaki 4. sırasını pekiştirdi; G-20 liderliğini kaptırmadı. En yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu yüzde 139,7 olarak gerçekleşti. Verileri açıklamadan önce başkanı Saray'a çağrılan TÜİK'in yüzde 79,60'ıyla bile 1998'den bu yana en yüksek seviye, 14 aylık yükseliş trendi ise 1978'den beri en uzun yükseliş serisi. Resmi kayıtlara göre 9 milyon işsizin bulunduğu Türkiye ve Kuzey Kürdistan'da yoksulluk sınırı, asgari ücreti dörde katladı. Sürekli zamların yanında vergi ve ceza kamburu da büyüyor.  

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Temmuz ayına ilişkin tüketici ve üretici fiyat endekslerini yayımladı. Verilere göre yıllık enflasyon yüzde 79,6; aylık enflasyon ise yüzde 2,37 oldu. Veriler yıllık enflasyonda yükseliş serisinin 14. aya ulaştığını gösterdi.

Tüketici fiyatları, Temmuz'da bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 79,60 artış kaydetti. Böylelikle yıllık tüketici enflasyonu 1998'den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. TÜİK verilerine göre aylık fiyat artışı Temmuz'da yüzde 2,37 oldu. Çekirdek enflasyon göstergesi ise yüzde 61,69'a yükseldi. Üretici fiyatlarında yükseliş ivmesi de Temmuz'da hız kesmedi. 

TÜİK verilerine göre, yurt içi üretici fiyat endeksi Yİ-ÜFE (2003=100) bir önceki aya göre yüzde 5,17, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 70,04, bir önceki yılın aynı Temmuz ayına göre yüzde 144,61 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 97,30 artış gösterdi. ÜFE-TÜFE makası da 65 puana çıktı.  

Enerji fiyatlarındaki artışın etkisiyle Temmuz'da yıllık bazda en hızlı artış yaşayan ana harcama grubu yüzde 119,11 ile ulaştırma oldu. Ulaştırma grubunu yüzde 94,65 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 88,35 ile ev eşyası takip etti.

Yüzde 79,6 olan resmi enflasyon oranı, AKP dönemi için yeni bir rekor anlamına geliyor. Aralık 2002’de yüzde 29,7’lik bir enflasyon devralan AKP 20 yılda enflasyonu 50 puan artırmış oldu.

G-20'nin lideri, dünyanın 4 numarası

G-20 ülkeleri arasında Türkiye'nin enflasyondaki açık ara liderliği de devam etti. Türkiye'yi Arjantin izliyor.  Türkiye dünya yüksek enflasyon liginde ise 4. sırada. Nisan 2021’de Türkiye’de enflasyon yüzde 17,14'tü. Merkez Bankası’nın (TCMB) Eylül'de başlattığı faiz indirimleri sonrasında döviz kurlarının artışı ve dünyada enerji başta olmak üzere emtia fiyatlarındaki hızlı artış, Türkiye’de enflasyonun hızla artmasını beraberinde getirdi. Dünya yüksek enflasyon liginde Venezuela, yüzde 284’lük oranla ilk sırada yer alıyor. Sudan, yüzde 260’lık oranla en yüksek enflasyona sahip Venezuela'yı takip ediyor. İflas eden Lübnan yüzde 208’lik oranla 3. sırada. ENAG'a göre Türkiye yıllık 176,04'le 4. sırada. Uzun yıllar savaşın yaşandığı ve halen de yer yer devam ettiği; ABD ve AB’nin sert yaptırım uyguladığı ve şu an bazı bölgelerin Türk işgali altında olduğu Suriye, yüzde 139 enflasyonla 5. sırada. Afrika ülkesi Zimbabve de yüzde 96,4’lük enflasyonla listede 6. sırada. Savaş halinde olan Rusya’da bile yüzde 15.9, savaşın diğer tarafı Ukrayna'da ise yüzde 21.5. Dünyada yıllık ortalama yüzde 5, yani Türkiye'deki aylık kadar.

En uzun yükseliş serisi

Yıllık enflasyonda yükseliş serisi Temmuz ayında 14. aya ulaştı. Böylelikle 1965'e kadar uzanan veri setine göre enflasyonda en uzun yükseliş serisine erişildi. Bundan önce en uzun yükseliş serisi 11 ay ile 1977-1978 döneminde yaşanmıştı.

Öncü göstergelerde artış ivmesi

Enflasyon açısından öncü gösterge olarak kabul edilen fiyat endekslerinde de yükseliş ivmesi, Temmuz'da devam etmişti. İTO'nun yayımladığı perakende fiyat endeksi, Temmuz'da yıllık bazda yüzde 99,11 artışla, Şubat 1998'den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Aylık değişim ise yüzde 4,09 olarak kaydedildi.

Türk-İş'in Ankara gıda enflasyonu göstergesi de yükselmeye devam etti. Buna göre; Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin gıda için yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre yüzde 7,01 oranında gerçekleşti. Son on 12 ay itibarıyla artış oranı yüzde 128,44 olarak hesaplandı.

ENAG: 79 değil, yüzde 176

 Bağımsız akademisyenlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) ise Temmuz ayı yıllık enflasyon oranını yüzde 176,04 olarak açıkladı. Temmuz'da yüzde 5,03 arttı. Yılın başından itibaren enflasyon yüzde 80,35 oldu.

Yoksulun yüzde 139'u aştı

TÜİK tarafından yayımlanan resmi enflasyon oranları farklı gelir gruplarını yansıtmıyor. Resmi enflasyon oranları düşük gelirlilerin, emekçilerin günlük yaşamda karşılaştığı ve hissettiği oranlar olmadığı için DİSK-AR, TÜİK’in ham verilerinden yararlanarak emeklilerin, dar gelirlilerin, düşük gelirlilerin hissettiği enflasyonu yeniden hesaplıyor. Buna göre; gıda enflasyonu ortalama yüzde 94,7 olarak gerçekleşirken emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 120,6 oldu. Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 102,8 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 122, en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 139,7 olarak gerçekleşti. Dördüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 93,7 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 69,6 oldu. Böylece en yoksul gelir grubu yüzde 140 oranında gıda enflasyonu hissederken, en yüksek gelir grubu ise yüzde 70 oranında gıda enflasyonu hissetmiş oldu. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor.

 

Hekimlerin Türkiye'den çıkışı sürüyor

Yurt dışında çalışabilmek için iyi hal belgesi talep eden hekimlerin sayısı rekor düzeyde artıyor. TTB, başvuru sayısının 2022'nin ilk 7 ayında, 2021'in toplam sayısına ulaştığını duyurdu.

Doktorların Türkiye'den göçü sürüyor. Türk Tabipleri Birliği (TTB), iyi hal belgesi başvuru sayısının 2022'nin ilk 7 ayında, 2021'in toplam sayısına ulaştığını duyurdu. Temmuz'da yeni bir rekorla 231 hekimin belge için başvurduğunu aktaran TTB, "Ağır ve güvensiz çalışma şartları nedeniyle yurt dışı hekim göçü artıyor. Hakkımızı alana, sağlıklı bir geleceği kurana dek mücadeleye devam!" dedi.

AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan, 8 Mart 2022'de yaptığı konuşmada, hekim göçü için "Bakın açık konuşuyorum, açık konuşmayı severim, varsın gidiyorlarsa gitsinler" demişti.

 

Yurttaşın yükü artıyor

Vergi uzmanı Dr. Ozan Bingöl, önümüzdeki üç ayda her ay enflasyonun hiç artmadığı, başka bir deyişle sıfır olduğu bir senaryoda bile 2022 yılı yeniden değerleme oranının, yüzde 117,33 olduğunu belirterek, "Bu haliyle 2022 yılı yeniden değerleme oranı, 1984 yılından bu yana en yüksek yeniden değerleme oranı olarak tarihe geçecektir. Önlem alınmazsa vergi ve cezalar can yakacak” uyarısında bulundu. Söz konusu vergi ve cezalar şöyle: Motorlu Taşıtlar Vergisi, Emlak Vergisi, Çevre Temizlik Vergisi, Gelir Vergisi, Veraset ve İntikal Vergisi, Damga Vergisi, Harçlar, Vergi Usul Kanunundaki Cezalar, Kabahatler Kanununa tabi İdari para cezaları, Araç Muayene Ücretleri, Trafik Cezaları gibi...

 

Salcomp işçileri fabrikaya kapandı

Salcomp Xiaomi fabrikasında işten çıkarılan işçilerin hakları gasp edildi. İşçiler kendilerini fabrikaya kapattı.

Salcomp Xiaomi patronu 300 işçinin işten çıkarılacağını ve hakların tam verileceğini duyurmuştu. İşçilerin örgütlü olduğu Türk Metal ise işten çıkarmalarla ilgili bir “teşvik paketinin” olacağını, bu teşvikle işçinin kendi isteğiyle çıkacağını söylemişti. Türk Metal'in teşvik paketi dediği Salcomp Xiaomi'deki işten atmalarda işçilerin hakları gasp edildi. Hesaplara göre işten atılan bir senelik işçinin 50 bin lira alması gerekirken işçilere 30 bin lira teklif edildi. Çalıştığı süre fark etmeksizin tüm işçilere aynı parayı teklif eden Salcomp Xiaomi patronuna karşı işçiler kendilerini fabrikaya kapattı. Fabrika içerisinde ve bahçesinde bekleyişini sürdüren Salcomp Xiaomi işçileri haklarını almadan fabrikadan çıkamayacaklarını duyurdu. 

 

Savaşa para yetmiyor

Genelkurmay tarafından yapılan açıklamaya göre; Türk ordusu, dünyada savunma harcamalarının yüksekliği bakımından Avrupa’da 6’ncı dünyada ise 17’nci sırada yer alıyor. 2015’te savaşa ayrılan pay 50 milyar TL iken, 2021'de bu miktar, 240 milyar TL’yi aştı. Türkiye ekonomisine son 30 yıllık savaşın toplam maliyeti resmi açıklamaya göre; 1,2 trilyon dolar; diğer bir deyişle, yıllık maliyeti yaklaşık 40 milyar dolar. Bu da son yıllarda verilen yıllık cari açık tutarına denk gelen bir meblağ. Bu durum, 20 yılda milli geliri her yıl yaklaşık yüzde 1,5 geriye düşürdü. AKP-MHP tarafından ek bütçede de güvenlik harcamaları en yüksek kalemlerden oldu. Güvenlik harcamalarına 40 milyar 562 milyon 500 bin TL ayrıldı. 

 

Yoksulluk sınırı asgari ücretin dört katı

İktidar fazla sorun yaşamayan Türk-İş'in araştırmasına göre bile yoksulluk sınırı, asgari ücretin dört katını aştı. 

Türk-İş'in, çalışanların geçim koşullarını ortaya koymak ve temel ihtiyaç maddelerindeki fiyat değişikliğinin aile bütçesine yansımalarını belirlemek amacıyla her ay yaptığı "Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması"nın Temmuz 2022 sonuçlarına göre; bu ay dört kişilik ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken gıda harcaması tutarını ifade eden "açlık sınırı" 6 bin 840 lira oldu.

Gıda ile giyim, konut, ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer harcamaların toplam tutarına denk gelen "yoksulluk sınırı" ise 22 bin 280 lira olarak hesaplandı. Bekar bir çalışanın "yaşama maliyeti" aylık 8 bin 930 lira olarak belirlendi.

4 bin 253 olan asgari ücret daha yıl dolmadan yüksek enflasyon nedeniyle erimişti. İktidar bunun üzerine asgari ücreti 5 bin 500 yaptı ama her şeye yeni zamların gelmesiyle yeni ücret de açlık sınırının altında kaldı. 

Açlık sınırı daha yüksek

Enflasyon Araştırma Grubu’nun (ENAG) kurucusu Prof. Dr. Veysel Ulusoy ise aslında açlık sınırının 12 bin liradan aşağıda olmadığını belirtiyor.

 

TÜİK Başkanı Saray'daydı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Başkanı Erhan Çetinkaya, enflasyon rakamları öncesinde Saray'a çağrıldı ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay ile görüştü. Görüşme basına kapalı gerçekleşirken, detaylara ilişkin açıklama yapılmadı. Görüşmeyle ilgili açıklama yapılmadı. Dün de TÜİK enflasyon rakamlarını açıkladı. TÜİK'in rakamı ile ENAG'ınki arasında 97 puanlık bir fark var.

 

Bayrampaşa halinde grev

İstanbul Bayrampaşa Sebze ve Meyve Hali'nde çalışan işçiler, sigortalarının yatırılması, hal açılış ve kapanış saatlerinin belirlenmesi ve ücretlerinin artırılması talebiyle greve başladı. 

Grev kararı alan işçiler Hal'de basın açıklama yaptı. Burada söz alan işçi Hakan Etemoğlu, Taleplerini hal müdürüne ve sendikalara aktardıklarını ama sonuç alamadıklarını söyledi. Ethemoğlu, “Biz de bundan dolayı greve girdik” dedi. Etemoğlu, günde 15-17 saat aralığında zor şartlar altında çalıştıklarını, zamlardan dolayı geçinemediklerini dile getirdi. Ekonomik krize dikkati çeken Etemoğlu, “Bizim ücretlerimiz yükseleceğine geriledi. Burada çalışan 6 bine yakın elaman var. Bizim sağlık sigortamız yok. Sağlık ocağımız yok. Birimiz buralarda bir kaza geçirsek kimse müdahale edemeyecek. Bir ambulans gelene kadar iş işten geçecek. Ondan sonra sergi sahiplerine ve hal müdürüne birçok defa taleplerimizi aktardık ama olumlu karşılamadılar. Biz de bundan sonra ne geriyorsa onu yapacağız” diye konuştu. İşçiler, yaptıkları açıklama ardından hal içinde beklemeye başladı.

 

Haklarını isteyen işçiler gözaltına alındı

Yapı&Yapı İnşaat ve Genç Mühendislik'te çalışan ve haklarını alamadıkları için eylem yapan inşaat işçileri gözaltına alındı. 

İstanbul’da, Yapı&Yapı İnşaat ve Genç Mühendislik'te çalışan inşaat işçileri, haklarını alamadıkları için iki gün önce Yapı&Yapı önünde eylem başlatmıştı. DİSK Dev Yapı-İş ve İnşaat-İş Sendikası yöneticilerinin de destek verdiği işçiler, önceki geceyi de sloganlar eşliğinde işyeri önünde geçirdi. Bunun üzerine Ümraniye Kaymakamlığı, işçilerin başlattığı eyleminin “gürültü kirliliği” yaratabileceği gerekçesiyle bir ay boyunca yasaklama getirdi. Yasağa rağmen işçiler, eyleme devam etti. 

Şirket önünde toplanan işçiler “Direne direne kazanacağız” ve “İnşaat işçisi köle değildir” sloganları atarken, polis tarafından ablukaya alındılar. Eyleme saldıran polis, işçilerden Nihat Kalkan, Vural Kol, Mustafa Kara, Cüneyt Gömürci, Cengiz Kalkan, Sinan Timur, Veyyaz Kesici, Mustafa Tayar, Erdem Çelik ve İbrahim Alp’i gözaltına aldı. Öte yandan işçilerin başlattığı eyleme destek veren Osman Üney de gözaltına alındı.