Kürt gözüyle Nazım Hikmet

• Biri belgelere dayanan biri rivayetelerden oluşan iki Nazım Hikmet karşımıza çıkar Kürt kaynaklarında. Bu yazıda İbrahim Bulak, Nazım Hikmet’e dair belgeler ve rivayetlerin izlerini sürüyor.

İBRAHİM BULAK

Söz konusu Kürtlerle ilişkisi olduğunda iki Nazım Hikmet vardır. Birincisi şair Nazım Hikmet’tir. Şair Nazım’ın şiirlerinde Kürtler yoktur. Biraz da onun gibi büyük bir şairin konu Kürtler olunca sessizliğe bürünmesinin yarattığı hayal kırıklığından olsa gerek Kürtlerden yana Nazım’a karşı yıldan yıla tonu artan bir tepki var. Bu tepki Nazım’ı 'sosyal şoven’ gibi ithamlarla suçlayamaya gidecek kadar sertleşebiliyor. Diğer yandan insan ve siyasi bir kişilik olarak Nazım Hikmet ise Kürtlere oldukça yakındır. Kürt bir annenin sütünü içecek kadar yakın, Kürtler söz konusu olduğunda görüşlerini dile getirmekte çekinmeyecek kadar açık sözlü biridir. Bu yazıda da belgeler ve rivayetler ışığında Kürt gözüyle Nazım Hikmet anlatılmaya çalışılacak.

 

 

'Nazım’ın çığlığı'

Cegerxwîn’in 'Peymana Tirk û Pakistan' şiirinde Nazım Hikmet’in de adı geçer. Bu şiirle 1954'te Amerika'nın desteğiyle Türkiye ile Pakistan arasında imzalanan ve daha sonra Bağdat Antlaşması'na giden sürece ön ayak olan antlaşmayı eleştirir. Adı geçen şiir, 1954’te basılan ve aynı zamanda Cegerxwîn’in ilk şiir kitabı olan Sewra Azadî kitabında yer alır. Şiirde Cegerxwîn, antlaşmanın Sovyetler Birliği’ne karşı yapılmış olmasına atfen dönemin Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Celal Bayar’a seslenerek 'Em tu car nabin dijminê Sovit' (Sovyetlere hiçbir vakit düşman olmayacağız) der ve birkaç dize sonra ise 'Qêrîna Nazim qet nabihizî?' (Nazım’ın çığlığını hiç duymuyor musun?) diye sorar. (1) Cegerxwîn, 'Nazım’ın çığlığı’ sözüyle o yıllarda Dünya Barış Konseyi’nin yöneticisi de olan Nazım Hikmet’in dünya barışının sağlanması için verdiği çabalar ve yaptığı çağrılara gönderme yapar.