Sağcı-dinci esneklik

• Toplum, ahlak, esneklik bağlamında sağcı-dinci siyasetçinin esnekliği ilkesizlik, yalancılık, kemiksizlik olmuş oluyor. Sol siyasetçiyse sosyal bilime daha yakın olmuş olur. Sağcı-dinci siyasetçi çıkarcı olduğu için esnektir. 

CİHAN EREN

Esneklik, ilginç bir kelimedir. Bir şeyin şekil değiştirmesi anlamı da içeren “Esneklik”, kıvrak kelimesiyle de akrabadır. Esnek, eğilebilendir, yamulabilendir. Esnek tabiatlı nesne, yüzünü bir yönden başka bir yöne, hakeza gövdesini de böyle hareket ettirebilendir. Sözlükler, bir nesnenin baskı ya da bastırma ile sokulduğu şekilden, serbest bırakılınca eski şeklini alması demiş Esneklik için. Fakat nesneler dünyasından insan dünyasına geçince, esnekliğin anlam çerçevesi ilginç olmaya başlıyor. 

Esnek siyasi alanda kullanılınca çok daha ilginç anlamlar kazanabiliyor. Sol jargonda ‘ideolojik katılık politik esneklik’ kavramı, tanımlaması vardır. Sol siyaset, ‘ideolojik katılık politik esneklik’ derken, ilkeli olmayı anlatır. Politikanın ideolojik çizgiden tümüyle ayrılmasını doğru bulmadığını belirtir. Sözün, davranışın, eylemin inanılan düşünceden tümüyle kopmasının önünü almak içindir bu kavram. Demokratik sosyalizm ideolojisiyle düşününce, politik esneklik iktidar olmanın önünü alıyor. Ve en çok da ahlaklı olmaya zorluyor denebilir. Kısacası sol literatürde politik esneklik, yaratıcılık, mücadele, çalışkanlık, çözüm üretme, dürüst olma gibi anlamlara geliyor. Başka bir ifade ile sol siyasetteki esneklik pozitif anlamlıdır. 

Esnekliğin sağcı-dinci siyasetteki anlamı daha geniştir. Bu kulvardakiler için siyasetin kendisi esnek olabilmektir. Bu mantıktakilerin liberal olması da bundan ileri gelmektedir. Çünkü liberalizm bir anlamda esnekliğin ideolojikleştirilmesidir. Burada sosyalist ideolojinin tam tersi bir durum söz konusudur. Esneklik konusunda sosyalistlerin politika dediğine liberalizm çizgi demiştir. Bu düşünce biçiminden kaynaklı, liberalizm, ‘esneklik, kıvraklık, elastiklik, oynaklık, bukalemunluk, bin bir yüzlülük vb…’ söz, davranış ve tutumların toplamından teşekkül siyaset olmuş oluyor. Böylece liberal, esnek olabilen değil, esnek olandır. Her anı başka biridir. Olay ve olgular karşısında anın ve mekanın durumuna bakarak konuşan, tutum alandır. Çünkü onda esneklik çizgidir. Esneklikle akraba vaziyetleri anlatan kavramlara göre davranmaksa politikadır. Sağcı-dinci siyasetçiler liberal insanlar oldukları için, liberalizm hakkında ifade ettiklerimiz doğrudan onları anlatır. 

İnsan haricindeki varlıkların tabiatları üzerinden esnekliğe bakınca, sağcı-dinci siyasettin oldukça bilimsel olduğu görülür. Hatta sosyalist düşünenlerden daha çok bilimselliğe yakın durdukları da söylenebilir. Sağcı-dinci siyasetteki esnekliğin günümüzde toplumun çoğuna makul ve makbul geldiği de görülmektedir. Bu realite bize, ‘sağcı-dinci mantık bilime mesafelidir, biraz da terstir, solcu mantıksa bilime yakındır’ genel kabulünün doğru olmadığını söyler. Bu genel kabul, neden toplumsal alanda da kabul edilmiyor? 

Sağcı-dinci siyasettin sol siyasetten daha bilimsel olduğu doğru gibi görünüyor. Ancak bu bilim pozitivist felsefeye göre düşünen, teolojik çizgideki sosyal bilimdir. Mitolojiden, dinden ayrı bir toplumsal paradigması olmayan bilimdir. Mitoloji ve dini bilim adı altında sunan sosyal bilimdir. Liberalizm bu sosyal bilimin toplumu yönetme ideolojisi olarak şekillendiği için de sağcı-dinci siyasetteki esneklik politika değil çizgi olması kadar, bilimsel de olabilmektedir. Örneğin Türkiye'de Demirel’den özdeyiş olmuş ‘dün dündür, bugün bugündür’ü, düz okursak oldukça bilimsel bir söylem olduğu çok rahatlıkla görülecektir. Çünkü gerçekten de ‘dün’ ayrı ‘bugün’ ayrı bir zaman dilimidir. Zaman farkı mekan farkını da getirebilir. O zaman esneklik konusunda sorun ya da soru nedir? Sağcı-dinci siyaseti neden ve nereden eleştirmek gerekir? Esneklikten yola çıkarak bilimsel olduğuna inanan sol siyasetti neden ve niçin bilimsel görmedik?

Günümüzdeki hakim bilimsellik, insanı hayvan gören bir felsefeye dayanmakta, bunu doğru kabul etmek için düşünme mantığı önererek şekillenmiş, dogmalarını böyle oluşturmuştur. Aristo’nun binlerce yıl önce söylediği, pozitivizm adıyla hakim bilimsellik haline getirilmiştir. Bu nedenle bugün sosyal bilime göre doğru denilenlerin tümüne yakını bilimsel değildir. İnsanı ağaç ya da herhangi bir hayvan gibi canlı görmek üzerinden tanımlamış bilime göre düşünmezsek manzaranın böyle olduğunu daha kolay anlayabiliriz. 

İnsan söz konusu olduğunda, bilim sosyal bilim olur. Ve kesinlikle insan tabiatına göre oluşmak zorundadır. Pozitivizm sosyal bilimi insanın tabiatına göre değil, insanı pozitif bilimin kurallarına göre tanımlayınca, sağcı-dinci siyaset daha bilimsel oldu. Eşitlik, özgürlük, adalet diyen sol siyasetse bilim dışı oldu. Sosyal bilim en başta insanın neden ve nasıl sosyal yani toplumsal bir varlık olduğunu anlamak ve anlatmak zorundadır. Yoksa sosyal bilim olamaz. İşte pozitivist sosyal bilimin yanıtsız bıraktığı en temel soru da budur. Bu hayati soru yanıtsız bırakıldığı için insan toplumu, pozitif bilimin incelediği ormana, hayvan sürüsüne benzer olarak tanımlandı. Böylece pozitivist sosyal bilim, insan toplumunu tanrının, peygamberlerin güttüğü ‘sürü’ olarak anlamamızı istedi. Bilimsel felsefe ve hakim düşünme mantığı bu olunca da, sağcı-dinci siyasetçi, bir çobanın sürüsünü güderken ki keyfiliğini, topluma esneklik olarak anlatmaya başladı. 

Kuşkusuz ki esneklik, insan akılının yapısından ötürü, tabiatında vardır. Fakat söz konusu insan olduğu için her toplumsal olgu, olay ve kavram gibi esneklik de diğer canlılar alemindeki gibi değil, insan tabiatında olan ‘kural koyma’ya göre olur. Toplumsallığımız, ahlaki kurallar neticesinde oluşmuştur. İster adet, töre ve gelenekler olsun ister hukuki olsun tüm kurallar ahlaki tabiata göre olmak zorundadır. Bu ilke insandaki esnekliği de ahlaki kurallara bağlamıştır. Bu nedenle esnek siyasetçi ‘çoban’ değildir. Olsa olsa büyük bir yalancıdır. 

Toplum, ahlak, esneklik bağlamında sağcı-dinci siyasetçinin esnekliği ilkesizlik, yalancılık, kemiksizlik olmuş oluyor. Sol siyasetçiyse sosyal bilime daha yakın olmuş olur. Sağcı-dinci siyasetçi çıkarcı olduğu için esnektir. Sol içinse esneklik, halkın çıkarı için gerekli politikadır.