•  Şengal’deki Êzîdîlerin Irak’ta yaşayan tüm halklar gibi anayasal haklara sahip olduğuna dikkat çeken Şengal Konferansı, Bağdat yönetimine soykırımı resmen tanıması, DAİŞ çeteleri ve başta KDP olmak üzere katliamda sorumluluğu bulunanların yargılanması çağrısında bulundu.

 

Şengal soykırımının 9. yıl dönümünde Irak’ın başkenti Bağdat’ta “Öz Yönetim Irak’taki bileşenlerin yaşam garantisidir” şiarıyla düzenlenen konferans sona erdi. Uluslararası Otel’de önceki gün düzenlenen konferansa Iraklı siyasetçiler, Kakai, Şebek ve Feyli Kürt temsilcileri ile Arap, Hristiyan, Türkmen, Sünni ve Şii temsilcileri katıldı. Konferansta Şengal Halk Meclisi, Şengal Şehit Aileleri temsilcileri de söz alarak, Êzîdîlerin taleplerini aktardı. Konferansta yürütülen tartışmalar bir sonuç bildirgesiyle kamuoyuna duyuruldu. Bildirgede şu başlıklar yer aldı:

Öz yönetim Anayasaya uygun

* “Irak, ülkede yaşayan halklar, tüm mezheplerin hak ve özgürlüklerini güvence altına alan bir Anayasaya sahiptir. Mevcut Anayasa’nın 116, 117, 122 ve 125. maddelerine göre Irak’taki her bileşen, kendi yerel öz yönetimlerini ve idari ademi merkeziyetçiliği uygulama hakkına sahiptir. 74’üncü fermandan sonra geçen 9 yıllık süreç içerisinde Êzîdîler kendi öz yönetimlerini oluşturmuşlardır. 

Soykırım resmen tanınmalı

* Êzîdî toplumu, Irak toplumunun önemli bir bileşenidir ve bu toplumu savunmak Irak hükümetinin asli görevidir. Buna rağmen Êzîdîler 2 Ağustos 2014 tarihinde DAİŞ çetelerinin saldırısına uğradığında ne Irak güçleri ne de KDP’ye bağlı Peşmerge güçleri, Êzîdî halkını savunabildi. PKK’ye bağlı Halk Savunma Güçleri (HPG) ve Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’ne bağlı YPG güçlerinin yardımıyla Êzîdîler kendilerini koruyabildiler. Buna rağmen bir soykırım yaşandı ve binlerce Êzîdî hala bunun etkilerini yaşamakta. Irak hükümeti soykırım karar taslağını geçtiğimiz günlerde daha yeni onaylanmıştır. Artık Irak Parlamento Başkanlığı’nın bu kararı parlamento gündemine alması ve oylaması zaruri hale gelmiştir. Irak hükümetinin, genelde Irak halkına, özelde Şengal halkına yönelik bu katliamı resmen tanıması, Şengal’de istikrar, barış ve güvenliğin sağlanmasının ve dış müdahalenin önlenmesinin tek yolu olacaktır.

Yargı sürecini başlatın

* Irak Federal Mahkemesi’ne, başta Şengal’den kaçarak katliamın önünü açan ve DAİŞ’le işbirliği yapan KDP yetkilileri olmak üzere, bu katliamın siyasi, idari ve askeri sorumluluğunu taşıyanların yargılanması çağrısında bulunuyoruz. Herkesin bildiği gibi şu anda Irak cezaevlerinde binlerce DAİŞ çetesi var ama bu çeteler bugüne kadar Êzîdîlere ve Iraklılara karşı işledikleri suçlardan dolayı yargılanmadı. Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi 10 Haziran 2023’te DAİŞ çetelerini yargılamaya karar verdi. DAİŞ çetelerinin yargılanmaya başlanması, Êzîdî toplumu için tarihi bir karardır. Artık Irak hükümeti ve Federal Mahkeme’nin başta Êzîdî demokratik kurumlarının katılımıyla gerekli tedbirleri alması zamanı gelmiştir. DAİŞ çetelerinin hayatta kalan Êzîdî kadınlarının tanıklığıyla yargılanması gerekir.

Toplu mezarlar açılsın

* Toplu mezarlar Êzîdî toplumu için bugüne kadarki en önemli konulardan biri olarak görülüyor. Şengal’de 83 toplu mezar bulundu ancak bunlardan sadece 46’sı açıldı. Tüm toplu mezarların açılıp şehitlerin cenazelerinin ailelerine teslim edilmesini talep ediyoruz.

9 Ekim anlaşması iptal edilsin

* Şengal Özerk Yönetimi ve siyasi partileri, Irak hükümeti ile son 9 yılda çeşitli toplantılar yapıp, siyasi, idari ve güvenlik sorunlarını çözmek için çeşitli projeler sunmasına rağmen, Irak hükümeti ciddi adımlar atmadı. Buna karşın Êzîdî toplumunun iradesi dikkate alınmadan ve Türk devleti, KDP ve bazı uluslararası güçlerin baskısıyla 9 Ekim 2020’de Şengal’e ve Irak’a dış müdahalenin önünü açtı. Bu nedenle Irak hükümetine, genel olarak Irak halkının, özel olarak da Êzîdî halkının çıkarına olmayan 9 Ekim Anlaşmasını iptal etmesi çağrısında bulunuyoruz. Bunun yerine, Şengal halkıyla ulusal ve yasal bir anlaşma ve onun meşru öz yönetimi ile genel olarak Irak halkının, özel olarak da Şengal halkının çıkarlarını gözeten bir yapılanmaya gidilmesi çağrısında bulunuyoruz.

Dönüş yolu açılsın

* 74’üncü Fermandan sonra Şengal’de sadece 10 bin kadar Êzîdî kalmış ve tamamı dağlara sığınmıştı. Şu anda Şengal’in ova ve dağlarında 200 bin civarında Êzîdî var. Özerk Yönetimin en büyük başarılarından biri, Şengal halkının ana yurtlarına dönüşlerini sağlamasıdır. Bu nedenle Irak hükümetinden Şengal Özerk Yönetimi ile işbirliği yapmasını ve geri kalan yerinden edilmiş Êzîdî mültecilerin bölgelerine dönüşünü hızlandırmak için gerekli kolaylıkları sağlamasını istiyoruz.”

Bildirgede BM ve üye devletlerine de çağrıda bulunularak Şengal öz yönetimini destekleme, Êzîdî toplumunun anayasal haklarını güvence altına alma çağrısında bulunuldu.  BAĞDAT

O çığlıkları unutmadık

3 Ağustos Fermanı’nın 9’uncu yıl dönümü nedeniyle Şengal’in Sinûn kasabasında “Birliğimiz zulme karşı öz gücümüzdür” şiarıyla bir çalıştay düzenlendi. Konferans, PADÊ (Êzîdî Özgürlük ve Demokrasi Partisi), YNK (Kürdistan Yurtseverler Birliği) ve Teqedûm’un (İlerleyiş) gibi partiler ve birçok inanç ve halk temsilcisinin yer aldığı Şengal Bileşenleri ve Güçleri Koordinasyonu öncülüğünde organize edildi. YNK Şengal Sorumlusu Davud Cindî, Êzîdî fermanın 9. Yılında on binlerce Ezidi’nin topraklarına dönemediğini ve kamplarda yaşamak zorunda kaldığına dikkat çekti. Musul Valisi Enver Ali Gepo ise, “Bizlere çok acı yaşattılar, ancak tarih Şengal Dağında yürütülen direnişi yazacaktır” dedi. Fermanın üzerinden 9 yıl geçmesine rağmen kadın ve çocukların çığlıklarının hala kulaklarında olduğunu belirten Şii temsilcisi Seyid Mahmud El Ereci de, “Birincisi, birlik içerisinde mücadele yürütmeliyiz. İkincisi, Şengal Özerk Yönetimi Şengal halkı tarafından yönetilmelidir. Üçüncüsü toplu mezar sorunu çözüme kavuşturulmalıdır. Dördüncüsü ferman şehitlerinin hakları verilmelidir. Son olarak da DAİŞ çetelerinin elindeki Êzîdîleri kurtarmalıyız” diye konuştu.  ŞENGAL