Terziliği nasıl sürdürecekler?

• Ekonomik kriz işlerini vurdu, kumaşın metresi iki katına çıktı. Artık ne müşteri bulabiliyor ne de kazandıklarıyla faturalarını ödeyebiliyorlar. Kadın terziler, “Bu mesleği bu şekilde sürdüremiyor, kapanmanın eşiğindeyiz” dedi.

Her gün yapılan zamlar, pahalılık, faturalar, kira ve ağırlaşan yaşam koşulları esnafı derinden etkiliyor. Amed’deki kadın terziler de ekonomik krizden dolayı artık işlerini yapamaz hale geldi. Jinnews, dikim atölyesinde çalışan kadın terzilerin yaşadığı sorunları dinledi.

 

 

TL kül oldu

Roza Dalli, çocukluğundan bu yana terziliğe ilgi duyuyor ve 16 yıldır bu işi yapıyor. Pahalı olan malzemeleri almaktan zorlanan Dalli, en çok doların yükselmesinden etkilendiklerine işaret etti:

“Türk parası kül olmuş. Dolar bu kadar yükselmiş dediğimizde bazıları bizi anlamıyor. Malzeme aldığımızda, doların yükselip düşmesi ile direk bağlantılı. Fiyatları arttırdığımızda müşteriler pahalı buluyor, düşürdüğümüzde o zaman da biz zarar ediyoruz. Daha önceleri internet üzeri Avrupa’ya da çok gönderiyorduk. Kargo ile gönderiyorduk, şimdi kargo parası giysilerin iki katı olmuş. Yine ilçelere önceleri gönderiyorduk. Satış yapamıyorum, müşteriler de alamıyor. Çok zarar ediyoruz.”

 

 

Dikim fiyatları bin 500-4 bin arası

Bir giysinin astar fiyatı ve dikişinin bin 500 lira, giysilerin 3 bin, 4 bin arasında değiştiğini belirten Dalli, halkın fiyatlardan dolayı giysi alamadıklarını ifade etti ve ekledi: “Zararımız çok. Sadece ben değil hangi esnafa sorsan şikayetçi. Bir şey kazanmadığımızda emeğimiz de boşa gidiyor.”

 

 

Devlet desteği yok

Esnaflara destek verilmediğini söyleyen Dalli, birkaç yıl önce Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı’na (KOSGEB) başvurduğunu ve koşullarından dolayı başvurusunun kabul edilmediğini dile getirdi.

“Bir kuruş verinceye kadar insanın burnundan getiriyorlar onu da. Her şey göz önünde. Hem ekonomik kriz hem de deprem yaşandı. Kirada oturuyorum. Kiram 2 bin 300 TL idi, ev sahibi 7 bin TL yaptı. Su var, elektrik var ikisine de zam geldi. Devlet destek vermiyor. Kaşıkla verdiğini kepçe ile alıyor. Bu şekilde olmuyor. Bu durumda pazara gittiğimizde bir poşeti dahi dolduramıyoruz. 500 lira götürüyorsun 2 ya da 3 şey alıyorsun. Böyle devam ederse çocuklarımıza torunlarımıza kötü bir ülke bırakacağız.”

 

 

Düşünmekten uyuyamıyor

20 yıldan bu yana terzilik yapan Ayhan Kaşa da işinin önceleri bir değeri olduğunu ancak şimdi bir kumaş dahi alamadığını belirtti. Daha önceleri kumaşın 250 lira olduğunu, 50 liraya bir elbise aldıklarını 50 liraya da kiraya verdiklerini dile getiren Kaşa, yaşadıkları sorunları sıraladı:

“Bugün kumaşın metresi bin 750 lira. 250-300 liraya kiraya veriliyor. Dükkân kirası artmış. Her şey pahalı. Bir günde 30-40 lira sadece yol parasına gidiyor. Bu mesleği bu şekilde sürdüremiyor, kapanmanın eşiğindeyiz. Depremden bu yana da kaç yer değiştirdik. Ev ve dükkanımız zarar gördü. Zaten tüm malzemelerimiz enkazda kaldı. Önceki gibi geçinemiyoruz artık. Akşam başımızı yastığa koyduğumuzda binlerce şey düşünüyoruz. Yarın şu parçayı nasıl alırız, kirayı nasıl veririz diye düşünüyoruz.”

 

 

‘Bir şey alabiliyor muyuz?’

“Sadece karnımızı doyurmak için günümüz geçiyor” diyen Devrim Algaz 2 yıldır bu işi yapıyor. Hem çalıştığını hem de ev işlerini yaptığını bu yüzden de zorlandığını belirten Algaz, “Önceleri elimize geçen para bize yetiyordu ancak şimdi öyle değil. Ev kiramız 750 liraydı ancak şimdi 5 bin lira. Her şey çok pahalı. Bir şey alabiliyor muyuz? Hayır. Sadece karnımızı doyurmak için günümüz geçiyor. Çocuklarımızın ihtiyaçlarını karşılamaya çalışıyoruz. Faturalar için çalışıyoruz” şeklinde konuştu.

 

 

Artık müşteri bulamıyor 

30 yaşında terziliğe başlayan Birgül Buğdaycı 6 yıldır bu işi yapıyor. Ekonomik krizin kumaş fiyatlarını ikiye katladığını belirten Buğdaycı artık müşteri bulamadığını söyledi:

“Kumaşın metresi 3 dolardı, şimdi 10 dolar. Bir elbiseyi 300 liraya tamir ediyoruz. Diğerlerini 400-500 liraya. Eskisi gibi müşterim yok. Eskisi gibi dükkân dolmuyor. Dükkân sahibi kirayı bin 400 liradan 4 bin liraya çıkardı. Nasıl ekmek yiyelim? Terzilik bir emek ama verdiğimiz emek kadar saygı görmüyoruz. Müşteriler gelip bize şikâyet ediyor ‘siz arttırıyorsunuz’ diyorlar.” AMED