Tiyatro krediyle ayakta duruyor

• Pandemi sürecinde birçok zorluk ile karşı karşıya kalan tiyatro oyuncuları, hiçbir devlet desteği alamadıklarını ve kiralarını ödemek için kredi çekmek zorunda kaldıklarını belirtiyor.

MASİS HESKİF

BATMAN

 

Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgını birçok alanda olduğu gibi tiyatro sahnelerini ve tiyatrocuları da olumsuz etkiledi. Özelikle Türkiye’de hükümetin koronavirüsü bahane ederek, kültür sanat alanında izlediği yasakçı politikaları nedeniyle tiyatrolar bir yıldan fazladır kapalı. Devlet desteğini alamayan birçok tiyatro sahnesi kapatılırken, birçoğu ise kira ve borçlarını karşılayabilmek için kredi çekmek zorunda kaldı. Sahnelerinin kapatılması nedeniyle işsiz kalan tiyatro oyuncuları ise yaşamlarını idame etmek için inşaat, motor servisi gibi birçok alanda çalışmak zorunda kaldı.

 

Dayanışma yaşatır

Devlet desteği alamayan ve ayakta kalma mücadelesi veren kimi tiyatrocular ise dayanışma ağlarında örgütlendi. Kürdistan’da faaliyet gösteren Araf Tiyatro, Batman Yenisahne, Mordem Sanat, Şanayo Bajêr a Amedê, Teatra Yekta Hêvî, Tiyatro Ritüel ve Tov Tiyatro gibi gruplar bir araya gelerek Ahura Tiyatro Kooperatifi’ni kurdu. Batman’da tiyatro faaliyetleri yapan tiyatro oyuncuları ile koronavirüs sürecinde yaşadıkları zorlanmalar ve Ahura Tiyatro Kooperatifi’ne ilişkin konuştuk.

Yeni Sahne büyük bir boşluğu doldurdu

Yılmaz Güney Sineması’nın önce yakılıp daha sonra yıkılarak işlevinin yitirmesinin ardından, kentteki kültür sanat canlılığını korumak adına açtıkları Yeni Sahne’de tiyatro faaliyetlerini sürdüren Yakup Selimoğlu, sahnelerini sanat merkezi hedefi ile açtıklarını belirtti. Açtıkları mekânda yalnızca kendileri değil, yerel ve alternatif sanat gruplarına da yer verdiklerini söyleyen Selimoğlu, “Devlet desteği almayan gruplara yaşam alanı olabilecek bir yer inşa etmek istedik. Zaten biz kurulduğumuzda Batman’da iki-üç tane küçük tiyatro salonu vardı. Ama bunlar sadece kendi oyunlarını oynayabildikleri, kendilerini var edebildikleri mekanlardı. Amaçladıklarımızı yarım dönemde gerçekleştirme imkanına sahip olduk. Dışarıdan tiyatro oyunları getiriyorduk” dedi.

 

‘Sahnemiz alternatif bir yerde duruyor’

Tiyatronun yanında yine o dönem kurdukları sinema kolektifi ile haftanın iki günü alternatif sinema günleri de yaptıklarını sözlerine ekleyen Selimoğlu, “İzleyicinin rahat ulaşamadığı, sinema salonlarında gösterime izin verilmeyen filmleri gösteriyorduk. Yine edebiyatçıları çağırıyorduk. Son dönemlerde müzisyenlerle de söyleşiler yapıyorduk. Bunların içerisinde Hîvron, Mikail Aslan, Koma Çarneva’nın Serhad’ı, Siya Şevê’nin solisti vardı. Hafta sonları çocuk tiyatroları oynuyorduk. Çocuklara ve gençlere yönelik tiyatro, erbane, gitar, bağlama kurslarımız da vardı” şeklinde konuştu.

 

‘Kredi çekmek zorunda kaldık’

Bir yıldan fazladır kapalı olduklarını, devletten sadece iki-üç defa küçük kira desteği dışında hiçbir şey almadıklarını söyleyen Selimoğlu, kira ve borçlarını karşılayabilmek için 90 bin liraya yakın kredi çekmek zorunda kaldıklarını vurguladı. Selimoğlu, “Tiyatro dışında işi olmayan arkadaşlarımız bu süreçte hiçbir destek almadılar. Bu dönemde bildiğim çok sayıda tiyatro sahnesi de kapandı” diye belirtti.

 

‘Kürt tiyatrosunu nasıl ileri taşıyabiliriz’

Selimoğlu, hem pandemi sürecinde örgütlenebilmek hem de Kürt Tiyatrosu’nu “Nasıl ileri taşıyabiliriz?” üzerine fikir alışverişi ve ortak hareket edebilmek için Amed ve Batman’daki Kürt Tiyatro grupları ile örgütlendiklerini söyledi. Ahura Tiyatro Kooperatifi diye adlandırdıkları bu kooperatif için Selimoğlu şunları söyledi: “7-8 tane tiyatro grubuyuz. Birlikte hareket edebilmek için projelerimizi bu örgütlenme üzerinden yürüteceğiz. Hem pandemi süreci kararlarını alacağımız hem de ileride beraber ‘ne yapabiliriz, Kürt tiyatrosu daha çok nasıl ileri taşıyabiliriz?’ mevzularını tartışmak adına kuruldu. Bu şekilde ileride tiyatro akademileri bunu takip edecek.”

 

Oyuna bir kala yasak kararı

“Sahnelerin açılması yaşamlarımızı sürdürmek için olmazsa olmaz" diyen Selimoğlu, tek isteklerinin salonda oynayabilme imkanının sunulması olduğunu ifade etti. Pandemi sürecinde tedbirler alınarak oynayabilecekleri salonların olduğunu kaydeden Selimoğlu, “Bizim salonlar küçük olduğu için pandemi sürecinde gerekli önlemleri alsak da yeterli olmuyor. Yani eğer bu şekilde oynarsak 40-50 kişiye oynayabiliyoruz. Ama büyük salonda oynadığımızda 190 kişiye kadar oynayabiliyorduk. Şehirdeki büyük salonları kullanma imkânı sunulabilir. Geçen ay İl Kültür Merkezi’nde koltuklar bir boş, bir de dolu olacak şekilde oynayacaktık. Tüm biletlerimizi de sattık. Sistemi kurmuş, salona HES kodu ile tiyatro severleri alacaktık. Valilik, Kültür Müdürlüğü ve halk sağlığı da bize izin vermişti. Fakat maalesef oyundan bir gün önce bize yasak getirildi ve oyunumuzu oynayamadık” diye konuştu.

 

Şartlar olgunlaştırılsın

“Bize destek vermezseler bile oynama şartlarını olgunlaştırsınlar” diyen Selimoğlu, “Oynarsak ayakta kalabiliriz. Devletin, hükümetin sanata, sanatçılara destek vermesi ve onları yaşatması gerekir. Çünkü sadece bu işten geçimini sağlayan insanlar var ve bu yüzden geçinemeyen onlarca insan intihar etti. Bu intiharların önüne geçilebilir” diye belirtti.

‘Var ile yok arasında bir yerdeyiz’

2017’de Tiyatro Ritüel’i kurmadan önce kayyum tarafından kapatılan Batman Belediyesi Şehir Tiyatrosu’nda oyuncu ve yönetmenlik yapan İhsan Arat, Ritüel olarak pandemi öncesi döneme tiyatro oyunları, atölyeler, söyleşiler, tiyatro eğitimi gibi çalışmalar sığdırdıklarını söyledi. 7 tane oyun sergilediklerini belirten Arat, “Batman’da kültür sanat çalışmalarına karşı da büyük ilgi var, takip ediliyor. Batman’da iyi çalışmalar yapıldığı zaman seyirci o desteği veriyor” dedi. Pandemi başladığı günden bu yana herhangi bir devlet desteği almadıklarının altını çizen Arat, “Şu an var ile yok arasında bir yerdeyiz. Ola ki pandemi bu şekilde devam ederse birçok grup daha kapanma riskiyle karşı karşıya kalır. Sanatçıya ya intihar ya da mekanını kapatmak kalıyor” diye konuştu. Arat, toplumun sanatsal etkinliklerden mahrum kalmasının da sağlıklı bir durum olarak görmediğini belirtti.

 

Yeni kooperatif: Ahura

Ahura Tiyatro Kooperatifi’ne ilişkin ise Arat şunları söyledi: “Öncelikle pandemide ortaya çıkan sorunları dayanışma ile atlatarak ayakta tutabilme çabasıdır. Kurulmasının şöyle bir faydasını da göreceğiz; özellikle Kürtçe oyunlar yapan tiyatro gruplarını daha da kaynaştıracak, birbirleriyle olan iletişimini daha da güçlendirecek ve belli zamanlarda o kolektif ortak çalışma zemini oluşturacak. Bu anlamda böyle bir kolektifin kurulmasını faydalı buluyorum.”