Vartinîs derin bir yara

• “Vartinîs belgeseli hem geçmişle yüzleşme hem de adalet arayışının bir simgesi. Sadece bir anlatım değil, aynı zamanda bir adalet arayışı ve toplumsal dayanışma çağrısı haline dönüşüyor.”

MİHEME PORGEBOL

Muş’un Têlî (Korkut) ilçesine bağlı Vartinîs (Altınova) beldesinde 3 Ekim 1993’te aynı aileden 7’si çocuk 9 kişinin Türk askerleri tarafından diri diri yakılarak katledilmesi üzerinden 31 yıl geçti. Geçtiğimiz yılın Aralık ayında zaman aşımı gerekçesiyle davası düşürülen Vartinîs Katliamı’nın detayları, yönetmen Ömer Biçer’in “Vartinîs” adlı belgesiyle tarihe kaydedildi. Muş merkez, Bitlis, Ankara ve İstanbul’da çekimleri yapılan belgeselin ilk gösterimi 2 Kasım’da CandAmed’de yapıldı. Belgeselin yönetmeni Ömer Biçer’le konuştuk. 

Vartinîs’i çekme gerekçeniz neydi? Bunun altında kişisel bir gerekçe veya motivasyon var mı?

Vartinîs, Kürt halkının hafızasında derin bir yara olarak durur; ancak bu olayın kapsamı ve vahşetin büyüklüğü birçok insanın katliamın detaylarına inmekten çekinmesine neden oldu. Yaşananların ağırlığı, anlatması bile güç bir tarihsel gerçeği yükleniyordu. Bununla birlikte, 2023 yılı Aralık ayında görülen son Vartinîs davasında, mahkemenin davayı zaman aşımı nedeniyle düşürmesi, bu olayın unutulmaması gerektiğini söylüyordu. Başta Vartinîsliler olmak üzere bir grup insan, adaletin ulaşamadığı bu anıyı hafızalarda diri tutmaya kararlı. Bu kollektif çaba, bende de Vartinîs'in öyküsünü duyurmaya katkı sunma isteğini güçlendirdi. Çünkü bu tür olaylar hatırlanmadıkça, üzerine konuşulmadıkça tarih içinde birer vakaya, yaşamını yitirenler ise birer rakama dönüşürler. Ancak her tanıklık, her anlatı ve her anı olayın ne denli derin etkiler bıraktığını, zamanın silip atamayacağı gerçekleri bize yeniden hatırlatır.