Geriye sadece 5 Süryani aile kaldı

• Binlerce Süryani’nin katledildiği Sayfo Katliamı’nın üzerinden 106 yıl geçti. Sayfo’ya karşı 62 gün boyunca tarihi direnişe imza atan Aynvert köyünde, katliamın da direnişin de izleri hala taze. 1915’te yaklaşık 300 ailenin bulunduğu köyde şimdi sadece 5 Süryani aile yaşıyor.

Birinci Dünya Savaşı sırasında hedefe alınan Mezopotamya’nın kadim haklarından Süryaniler 1915’te katliamdan geçirildi. Tarihe “Kılıç” anlamına gelen “Sayfo” olarak geçen katliamda binlerce kişi yaşamını yitirdi, on binlerce kişi yerinden sürüldü.

Suriye’ye göçertilen Süryaniler, yol güzergahlarının askerler tarafından tutulması ve yollarda da saldırılara maruz kalmalarından dolayı bir kaleyi andıran Mardin’in Midyat ilçesine bağlı Aynvert (Gülgöze) köyünde direnişe geçti. Korunaklı bir merkez olan köydeki Mor Hadbşabo Kilisesi Süryanilerin direniş merkezi oldu.

 

Sadece 5 Süryani aile kaldı

Bir asırdan fazla zaman geçse de Aynvert köyünde hala direnişin izlerini görmek mümkün. Bugün köyde geride kalan sadece 5 Süryani aile yaşıyor. Süryanilere ait 4 kilisenin bulunduğu köyde, kiliseler onarılmış olsa da bir din görevlisi olmadığı için ayinler yapılamıyor. Köyde Müslüman olan ailelerle birlikte kalan Süryaniler, yaşamlarını çiftçilik ve hayvancılıkla sürdürüyor.

 

1915’ten kalan bir kurşun

1915’te yaşanan acılar ise Süryanilerin zihinlerinde daha dün gibi tazeyken, köyde yaşanan direnişin izleri de aynen duruyor. Mor Hadbşabo Kilisesi’nin taşlarında kurşunların izleri, katledilenlerin defnedildikleri kilise avlusu tarihin tanıklığını sürdürüyor. Aynvert köyünde yaşayan son Süryanilerden biri olan Yuhanun Akay, kilise duvarına saplanıp kalan kurşunları göstererek, “1915’ten bize kalan bir kurşun” diyor. 

 

Direniş 62 gün sürdü

Mezopotamya Ajansı’ndan Ahmet Kanbal’a konuşan Akay, köylerinde 62 gün süren direnişi dedelerinden dinlediklerini dile getirerek, şunları aktarıyor: “Katliamdan kurtulanların istikameti burası olduğu için bizimkiler avantajlıymış. Gelip, gidenlerden neler olduğunu öğreniyor ve önlemlerini alıyorlarmış. 1915’te yaşlılarımız Haziran, Temmuz aylarında hasat dönemi de başladığından dolayı bir baskın olduğunda aç kalmamak için ekinlerini hemen toplamış. Köyün etrafında mevzi kurmuşlar. Köyün etrafındaki kuyuların suyunu kullanmışlar. Köyün içindeki kuyuları bir baskına karşı direniş durumunda ihtiyaç olur diye kullanmamışlar."

 

Kilise direnişin sembolü oldu

 Kilisenin Sayfo döneminde önemli rol aldığını ifade eden Akay, “Kilise bir kaleyi anımsatacak şekilde olduğu için tercih edildi. Çocuklar, yaşlılar ve kadınlar için bir muhafaza yeri oldu. Büyük bir yoğunluk olmuş kilisenin içinde” dedi. Kilise içindeki yoğunluk sırasında çocukların ezildiğini de kaydeden Akay, kilisenin köyün direnişinin sembolü haline geldiğini ifade etti.

 

Katliamla yüzleşilmeli

 1915’te köyde 250-300 aile olduğunu ancak bugün sadece 5 aile kaldığını kaydeden Akay, Süryanilerin uzun yıllar unutulmayacak katliamlarla karşı karşıya kaldığını söyledi. Süryanilerin 106’ncı yılında beklentilerinin yaşanan katliamlarla yüzleşilmesi olduğunu belirten Akay, “Kültürel ve dil eğitiminin önündeki engellerin kaldırılırsa, kendimizi ikinci sınıf vatandaş gibi hissetmeyiz. Köylerinde yaşamayı sürdüren Süryaniler hala direnişin içinedir. Köylerimizi terk etmediğimiz için pişman değiliz” diyor.