• Çağlar ve Çağdaş Bozkurt kardeşler 25 yılı aşkın süredir govendle iç içeler. Yaklaşık 20 yıldır öğrenci yetiştiriyorlar. Çağlar’ın eşi de çocuklara govend öğretiyor. Şimdi onların çocukları da bu kurslarda öğrenci. Gençler, çocuklar bu kurslarda sadece govend değil kendi kültürlerini de öğreniyorlar.

BERFÎN DENÎZ / FRANKFURT

Bu yıl ilk defa Mîhrîcana Govendên Kurdistan (Kürdistan Halk Oyunları Festivali)’ne katıldım. Uzun zamandan sonra ilk defa bu kadar güzel bir ortamın içinde olmak keyif vericiydi. Özellikle Avrupa’da gençlerin kültürleri için çalışma yürüttüğü bir ortamda olmak ayrı bir heyecandı. Bu yıl 36’ncısı düzenlenen festivale 34 grup katıldı. Festival komitesine göre ilk defa bu kadar yoğun bir katılım olmuş. Artık iki gün yetmiyor üç günemi çıkartsak diyorlardı. Ekipler kadar izlemek için gelenlerin yoğunluğundan dolayı salonda yer kalmadı. Ekiplerin her biri birbirinden yetenekliydi. Saatlerce süren gösterimleri bıkmadan izledi herkes. 

Almanya, İsviçre, Fransa’dan birçok grup vardı. Gençler sırayla gösterilerini sundu. Festival komitesi ile sohbet ederken bazı grupların aynı ailenin üyelerinden oluştuğu öğreniyorum. Hangi ekipler olduğunu sorduğumda Hamburg’dan festivale katılan Çağlar Bozkurt eşi Filiz Polat Bozkurt ve kardeşi Çağdaş Bozkurt var diyorlar. Uzun zaman festival için hazırlanmışlar ki festivalin sonunda bunun meyvelerini de topluyorlar. Üçüncülükle ayrılıyorlar Mîhrîcan’dan.

Röportaj için de kendileriyle konuştuğumda tereddütsüz kabul ediyorlar. İlk olarak Çağlar Bozkurt’la (40) konuşuyorum. Çağlar, Govenda Sipan Amara grubunda oyuncu ve öğretmen. 25 yıldır govend çalışmalarında yer alan Çağlar 4 yaşından beri kültür çalışmalarında yer alıyor. Çağlar’ın Mîhrîcan’da heyecanı gözlerinden okunuyordu.

Karakoçanlı olan Çağlar’ın ailesi daha o 4 yaşındayken köyü terk ederek İstanbul’a yerleşir. Ailesi, Çağlar’ı o yıllarda yeni kurulan İstanbul’daki Mezopotamya Kültür Merkezi’ne götürür ve orada eğitim almasını sağlar: "Anne ve babamızın teşvikiyle çocukluğumuzdan beri kültür çalışmalarının içindeyiz. Mezopotamya Kültür Merkezin’de 1990-93 yılları arasında Rotînda hocanın öğrencileriydik. Kurulan ilk çocuk korosunda yer aldık. İstanbul’dan taşınmak zorunda kaldığımız için bir süre çalışmalara ara vermek zorunda kaldık.”

1996 yılında ise Çağlar ailesiyle beraber Almanya’ya göç eder.

 

 

Koma Welat ile yeniden başladı

Almanya’ya geldikleri ilk yıllarda iltica koşulları, okul ve alışma derken 2-3 yıl kültür çalışmalarından uzak kaldıklarını söyleyen Çağlar, tekrar kültür çalışmalarına nasıl başladıklarını şöyle anlatıyor: “Hamburg’da govend kursu olduğunu öğrendik. Ben, kardeşim Çağdaş ve arkadaşım Sait’le çalışmalara bakmaya gittik. Aslında katılma niyetimiz yoktu. Daha sonra Almanya’da yaşayan gençler olarak kültürümüzü daha iyi öğrenmek için Koma Welat ile govend kursuna başladık.

Orada ilk önce halk oyunları öğrendik. Daha sonra Kürdistan yöreleri, oralarda yaşayan insanların yaşam tarzları, kıyafetleri, müzikleri ve ritimlerini tanıdık. Bu geliştikçe daha ilgi duyduk ve bu bilgilerin kaybolmasını engellemek ve bizden sonraki gençlere aktarılması için uğraştık’’

 

Eşim ve kardeşim de ders veriyor

Mîhrîcan’a ekip olarak 9. kez katıldıkları ve 2001 yılında Amed yöresi oyunlarıyla Mîhrîcan’da birinci olduklarını ifade eden Çağlar ''Farklı yıllarda da Van, Muş, Urfa, Ağrı, Botan, Bitlis, Hakkari, Dêrsim, Adıyaman, Beytüşebab gibi yörelerin halaylarıyla Mîhrîcan’a katıldık. 15 yıldır aktif olarak katılıyoruz" bilgisini paylaşıyor. 2001 yılında kardeşiyle Govend Kampı’na katıldıklarını 2005 yılında mamoste olduklarını söyleyen Çağlar’ın eşi de çocuklara govend öğretiyor. Çağlar, "Hamburg’da dernekte ve Alevi derneklerinde ders vererek mümkün olduğunca çalışmalarımızı geniş bir kesime aktarmaya çalıştık. Üç yıldır da Hamburg’da Cooltur bünyesinde kardeşim ile yeni başlayan 16-35 yaş arası öğrencilere eğitim veriyoruz. Eşim de çocuk gruplarına  eğitim veriyor.’’

Cooltur bünyesinde eğitim

Hamburg’ta kurulan kültür merkezi Cooltur bünyesinde 9 eğitmenin olduğunu belirten Çağlar Bozkurt buradaki çalışmalar hakkında ise şu bilgileri verdi: "Her gruba bir kadın ve erkek mamostelik yapıyor. 16-35 yaş arasındaki öğrencilere eğitim veriyoruz. Eğitimlerimizde temel figürleri öğretiyoruz, govend ve kültür nedir gibi çalışmalar yapıyoruz. Daha sonra yöre çalışmalarına başlayacağız. Temel eğitimde 50’nin üzerinde öğrencimiz var. Talep o kadar çok ki yetişemiyoruz, şu an yeni öğrenci alımını durdurduk. İleri seviye gruplarımız ile birlikte 120’yi aşkın öğrencimiz var. Bu grupları önümüzdeki sene 2-3’e bölerek Mîhrîcan’a hazırlayacağız."  

 

 

Kültürümüzü tanıtıyoruz

Derslerde sadece govend öğretilmiyor Kürt kültürüyle ilgili bilgiler de veriliyor. Çağlar, “Ayda bir bazı konular seçip seminer veriyoruz. Örneğin ulusal marşımız Ey Reqip'i çoğu genç tanımıyordu. Bir gün onun üzerine seminer verdik. Böylelikle sadece halk oyunları değil de, daha geniş bir kültür eğitimi vermiş oluyoruz. Şimdiden bazı yeni öğrencilerin kültürleri hakkında çok şey öğrendiğini ve ulusal duygularını geliştirdiklerini görüyoruz. Bu da Almanya’da doğup büyüyen ve asimile olacak gençlerin köklerine bağlılık duygularını geliştirmesine vesile oluyor" diyor. 

Doğmadan sahneyle tanıştılar

Eşiyle de beraber çalıştıklarını belirten Çağlar, Kürt folklorunun hayatlarında başat bir yere sahip olduğunu aktararak şöyle devam ediyor: "Aslında hayatımız kültür çalışmaları olmuş. Eşim de bu çalışmada yer aldığı için evde de tek konumuz çalışmalar. 2016’da eşimin hamile olduğunda öğrendiğimizde çalışmaların tam ortasındaydık ara vermeden devam ettik. O da grubun önemli bir bireyiydi. Sahneye çıktığı an gruba dönerek 'Kızlar ben hamileyim' dedi. Dört aylık hamile imiş. O çoşkuyla o yıl da dereceye girdik. Çocuklarımız daha dünyaya gelmeden sahne ile tanışmış oldu. Şimdi 9 yaşında olan ikizlerim Bedirxan ve Lorîn de dil kursu, halk oyunları ve tiyatro çalışmalarına yer alıyor."

 

 

 

Ailelere de görev düşüyor

Eskiden imkanların kısıtlı olduğunu günümüzde olanakların arttığına dikkat çeken Çağlar Bozkurt son olarak derneklere ve ailelere sesleniyor: "Kimse biz kurs açamıyoruz ya da aileler çocuklarını göndermiyor, kimse gelmiyor demesin. Herkes bu kültür çalışmalarına katılmalı. Govend dışarıdan sadece bir oyun olarak gözükebilir ama böyle değil. Çocuklar folklor ile başlıyor, müziğe yatkınlığı olabiliyor ya da bir enstrüman çalabiliyor. Sadece folkloru değil stranlarımızı, eski şarkılarımızı ve doğal olarak tarihimizi ve kültürümüzü öğreniyor. Bu yüzden lütfen aileler çocuklarının güzel bir geleceği olması için çocuklarının bu çalışmada yer almasına sağlasınlar."

 

* * *

Mîhrîcan’dan ödüller ile ayrıldık

 

 

 

Mîhrîcan’a bu yıl Cooltur bünyesinde faaliyet yürüten 3 grubun katıldığını hatırlatan Çağlar Bozkurt gruplar hakkında şu bilgileri paylaşıyor: "Govenda Sipan Amara grubu Dersîm yöresi oyunlarını tanıttı ve 3. olan iki gruptan birisi oldu. Govenda Şehid Sipan Amara grubu Semsûr yöresi oyunlarını tanıttı. Govenda Sipan Amara Jin grubu ilk defa katıldı, ilk günün birincisi olarak ikincin güne katılmaya hak kazandı. Mîhrîcan’da ikinci oldular. Cooltur olarak da Hamburg’da yürüttüğümüz çalışmalar için juri özel ödülü aldık."

 

* * *

Öğrencim artık mamoste

 

 

Çağdaş Bozkurt (39) da 26 yıldır kültür çalışmalarında yer alıyor. Çağdaş Bozkurt’un aynı zamanda tiyatro ve sinema deneyimi de var. Yüksel Yavuz’un yönettiği 2003 yapımı Küçük Özgürlük filminde başrol oynayan Çağdaş bu filmdeki oyunculuğuyla aynı yıl Ankara Uluslararası Film Festivali’nde Umut Veren En İyi Erkek Oyuncu ödülüne layık görülür. Çağdaş Bozkurt ise kendi serüvenini şu şekilde anlatıyor: “Almanya’ya geldiğimiz zamanlar 8 yaşlarındaydım. Aynı zamanda tiyatro ve sinema çalışmalarında da yer aldım. 2003 yılında Yüksel Yavuz’un filminde başrol oynadım. Hayri Algan’ın kısa bir filminde de başrolde oynadım. Aras adında 8 yaşında bir çocuğum var o da kültür çalışmalarında. Ailece bu çalışmaların içinde olmak çok güzel bir duygu. Bu süreçte çok güzel şeyler yaşadık. Şu an Govende Sipan Amara’ya mamostelik yapan Murat bizim öğrencimizdi. Şimdi ekipte bize mamostelik yapıyor. Bu çok güzel bir duygu. Folklor çalışmaları özellikle Avrupa’da kültürümüzü yaşatmak ve devam ettirebilmek için çok önemlidir. Biz çocuklarımızın kültürünü unutmamasını ve sahip çıkmasını istiyoruz. Bunun için ailecek çabalıyoruz. Bu çalışmanın arkasında çok büyük bir emek var.  Biz buradayız ve çocuklarımız anne ve babamız bakıyor. Bize bu konuda çok destek oluyorlar."

 

* * *

Çocuklarımız için