Kardeş Türküler'in memleket masası

Yönetmen Çayan Demirel'in yarım bırakmak zorunda kaldığı Kardeş Türküler'in belgeselini eşi Ayşe Çetinbaş tamamlıyor.

• Kardeş Türküler, son 30 yıla damga vurmuş bir müzik grubu. Ancak bu damga vurma sadece müzikle sınırlı olmadı. Sesleri, ritimleri, yasaklı kelimeleri, binlerce yıllık kardeş ezgileri merkezine alan bu yolculuk, müziğin büyülü gücünü kullanarak türkülerin gerçekten kardeş olduğunu nitelikli ritimlerle gösterdi. İşte bu Kardeş Türküler'in hikayesi belgesel oluyor.
• Belgeselin çekilme hikayesinin kendisi de belgesel konusu olmaya aday. Yönetmen Çayan Demirel'le başlayıp rahatsızlığı nedeniyle hayat arkadaşı Ayşe Çetinbaş'ın devraldığı bir çalışma oluyor. Çetinbaş, "Çayan rahatsızlığında elimizde kocaman bir arşivle kalakalmıştık. İş başa düştü" derken, belgeselin bitmesi için dayanışmaya çağırıyor.
• Kardeş Türküler'in solistlerinden Feryal Öney ise kısa bir görüntüsü yayınlanan belgeselde Yetvart Tomasyan, Hrant Dink ve birçok ismin yer aldığı masayı anlatıyor. Feryal Öney, "Çok şey öğrendik biz o masalarda. Muhabbet etmeyi öğrendik. Kültür-sanat sohbetleri... Mesela Hrant abi Kürtçe'yle giriyor Ermenice'yle devam ediyor. Çok acayip bir masaydı" diyor.

GÜLCAN DERELİ

Kardeş Türküler, son 30 yıla damga vurmuş bir müzik grubu. Ancak bu damga vurma sadece müzikle sınırlı olmadı. Sesleri, ritimleri, yasaklı kelimeleri, binlerce yıllık kardeş ezgileri merkezine alan bu yolculuk, müziğin büyülü gücünü kullanarak türkülerin gerçekten kardeş olduğunu nitelikli ritimlerle gösterdi. Bu açıdan Kardeş Türküler, sadece bir müzik grubu olmanın ötesine geçerek bu ülkede kalbi kırılan halkların da sesi oldu. Bunu da nitelikten, kadim seslerin renkliliğinden taviz vermeden yaptı. İşte bu Kardeş Türküler'in hikayesi belgesel olacak. Ancak ilginç bir şey daha var. Bu belgeselin çekilme hikayesinin kendisi de aslında belgesel konusu olmaya aday. Belgeselin bir diğer önemli yönü ise Kardeş Türküler'in hikayesini izlerken aslında ülkenin son 30 yılının tarihini de izleyecek olmamız. Ülke tarihi de Kardeş Türküler'in hikayesine eşlik etmiş olacak. Orada büyük yangınlar, isyanlar, Kardeş Türküler'in ritimlerine dahil olacak.

En büyük motivasyon Çayan...

Yönetmen Çayan Demirel'in 12 yıl önce başladığı Kardeş Türküler belgesel çalışması, Mart 2015 yılında yaşadığı sağlık sorunlarından dolayı yarım kaldı. Çayan Demirel'in felç kalmasıyla sonuçlanan bu sürecin nedeni ise "Bakur" belgeseli nedeniyle devletin gadrine uğraması. Demirel, aslında yıllardır Kardeş Türküler'i yakından takip etmekte ve geniş bir arşiv oluşturmaktadır. Çayan Demirel hastalığı nedeniyle bu belgesel çalışmasını yürütemeyecek duruma gelince eşi ve yapımcı olan Ayşe Çetinbaş, yani hayat arkadaşı devreye girer. Bu yarım kalan hikayeyi tamamlamak ona düşer. Çayan Demirel sağlığı yerindeyken belgesel için gerekli röportajların hepsini bizzat kendi tamamlamıştır. Çayan görüşmelerinde herkesten kendi anadilinde röportajlar alır. Kürtçe, Ermenice, Çerkesce, Rumca, Türkçe... Bu da çok dilli bir çalışmanın ortaya çıkmasını sağlar. Yıllar süren ve büyük emekler verilen belgesel için Ayşe Çetinbaş, "En büyük motivasyonum Çayan'ın yarım kalan işini tamamlayacak olmak" diyor. Ancak bazı engeller ile karşı karşıya kalıyor. Bir yandan Çayan bir yandan çekimleri devam ettirmek, arşivleri toparlamak, filmin kurgusu derken sponsor/fon arayacak hali kalmamış ve tümüyle Ayşe Çetinbaş kendi imkanlarını kullanarak buraya getirmiş. Ancak bundan sonrası için maddi desteğe ihtiyacı var.

 

 

İş başa düştü

Kardeş Türküler, 1993 yılında Boğaziçi Üniversitesi Folklor Kulübü bünyesinde ilk kez 4 dilli bir konser projesiyle bu yolculuğa başlar. Çayan Demirel ve Koray Kesik, Kardeş Türküler'in bütün o süreçlerine tanıklık eder, birçok röportajlar yapar ve çok güçlü bir arşiv çalışmasını böylece tamamlar. Yaşananları bizimle paylaşan Ayşe Çetinbaş, "Çayan rahatsızlandığında elimizde kocaman bir arşivle ve malzemeyle kalakalmıştık. Aslında ben bu projenin de yapımcısıydım. Ama iş başa düştü. Bir şekilde yönetmenliği devraldım. Devam ettirelim diye arkadaşlarımızın yoğun emeğiyle bir süre daha çekimler yaptık. Ara ara Kardeş Türküler’i takip ettik, yeni konserlerini çektik. 25. yıllarına yetiştirelim dedik. Ancak olmadı. Geçen sene kurgu ekibine Tatlıhan Tuncel dahil oldu. O’nun dahil olmasıyla beraber biz kolları sıvadık ve geçen seneden beri filmin bugüne gelmesi için yoğun bir şekilde aralıksız çalıştık ve şu anda bitmek üzere. Post-prodüksiyon sürecine geldik. Kurgu bitmek üzere. Bundan sonraki aşama için özellikle, ses ve renk düzeltmeleri için ve sonrasındaki süreci tamamlayabilmemiz için Startnext üzerinden bir kitle fonlaması kampanyası başlattık" diyor.

Sahiplenme çok kıymetli

Kampanya hakkında bilgi veren Çetinbaş, şöyle devam ediyor: "Sosyal medyadan kitle fonlaması yapmak özellikle yurt dışında çok yaygın, Türkiye'de de kullanılan bir yöntem. Ben bunu şu açıdan önemsiyorum, bütün bu destekçiler aslında bir yandan da filmi sahiplenmiş oluyorlar. Bu bizim için çok kıymetli. Gelen mesajlar, yorumlar oluyor. Şimdiden hem filmin hikayesini paylaşıyoruz ve hem de tebrik mesajları alıyoruz. Bunlar bizi de mutlu ediyor. O anlamda şimdiden bunun sahiplenilmesi ve paydaş olmaları bizim için çok kıymetli."